h4.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Tijdvak 7: Tijd van Pruiken en Revoluties

De pruikentijd

paragraaf 4.1 

Leerdoelen

Aan het einde van deze paragraaf kun je de drie standen benoemen met voorbeelden. 

Aan het einde van de paragraaf je verschillende ideeen van de verlichting benoemen.  

17e eeuw

De Republiek in een Gouden eeuw

Koppositie in de handel. 

Grote sterke zeemacht

Rampjaar 1672

18e eeuw

De Republiek aan het vervallen. 

Bloei Frankrijk en Groot-Brittannie

Burgers steeds meer macht. 

De drie standen

De 1e stand

• De geestelijkheid: de mensen van de kerk. Zij zorgden dat de mensen in de hemel zouden komen. De hoge geestelijken woonden in grote paleizen en hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).
  

• De geestelijken bezaten veel grond: het waren grootgrondbezitters

De 2e stand

• De edelen: de mensen van adel. Zij zorgen voor het bestuur en de verdediging van het land. Zij woonden in grote paleizen en hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).
  

• De koning vertrouwde hen niet: daarom mochten (moesten!) ze bij hem in de buurt wonen. Zo kon hij ze in de gaten houden.
  

De 3e stand

• De boeren en de burgers. Eigenlijk iedereen die niet bij de 1e of 2e stand hoorde. Daarom waren er in de 3e stand ook grote verschillen. Zo had je de rijke burgerij, de bourgeoisie. Dit waren mensen met een eigen bedrijf of een diploma.

• De 3e stand had alle plichten: zij moesten bijvoorbeeld wél belasting betalen.

Leg de bron uit

- Wat zie je? 

- Waarom is het getekend? 

- Wat bedoeld de tekenaar hiermee? 

Wat zie je op deze spotprent?

Wat zou de tekenaar met deze bron bedoelen?

Frankrijk was een standensamenleving. Hoeveel standen waren er in Frankrijk?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welke drie standen waren er?

1. Geestelijken, adel, soldaten
2. Soldaten, adel, boeren
3. Geestelijken, adel, boeren

Een non hoort bij de

1. 1ste stand
2. 2de stand
3. 3de stand
4. 4de stand

Hertog Jan hoort bij de

1. 1ste stand
2. 2de stand
3. 3de stand
4. 4de stand

Een rijke koopman hoort bij de

1. 1ste stand
2. 2de stand
3. 3de stand
4. 4de stand

Graaf Berend hoort bij

1. 1ste stand
2. 2de stand
3. 3de stand
4. 4de stand

Paus Benedictus hoort bij

1. 1ste stand
2. 2de stand
3. 3de stand
4. 4de stand

17e Eeuw

De Republiek in een Gouden eeuw

Koppositie in de handel. 

Grote sterke zeemacht

Rampjaar 1672

Wetenschappelijke Revolutie

18e Eeuw

De Republiek aan het vervallen. 

Bloei Frankrijk en Groot-Brittannie

Burgers steeds meer macht. 

Verlichting

De Verlichting

• Periode (vanaf ongeveer 1700) waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand.
• Ze waren daarbij kritisch: niet zomaar alles aannemen omdat een koning of de kerk dat zegt.


• Ze vinden dat iedereen vrij en gelijkwaardig moet zijn: arm of rijk, slim of dom

Verlichte denkers (deisme)

• Immanuel Kant
• Voltaire
• John Locke
• Rousseau
• Charles Montesquieu
• Adam Smith
• Eise Eisinga
• Denis Diderot & Jean le Rond d'Alembert.

Immanuel Kant

• Voor jezelf denken.
• Met verstand kon de duisternis van bijgeloof en achterlijkheid worden overwonnen. 

0

Voltaire

• Als je iets niet begreep moest je het onderzoeken.
• Er was geen plaats meer voor wonderen
• God was wel de schepper maar niet de bestuurder. 

John Locke

Tegen Absolutisme:

• Absolute vorsten beweerden de macht van God te hebben gekregen.
• Zij hoefden de beslissingen dus alleen aan God te verantwoorden.

Sociaal contract:

• Macht moet door het volk aan koning en ministers afstaan.
• Volk kan deze macht terugeisen bij wanbestuur. 

Jean-Jacques Rousseau

• Volkssoevereiniteit.

1. Koning is overbodig
2. De bevolking heeft de macht
3. Volksvergadering

• Bij ons: de Tweede Kamer (beslissen over wat het beste voor ons is.)

Charles Montesquieu

Democratie:

• Regering gekozen door het volk
• Koning dus niet door God gekozen, maar door het volk

Trias Politica:

• Wetgevende macht.
• uitvoerende macht.
• Rechtsprekende macht. 

Adam Smith

• Vrije economie
• Wet van vraag en aanbod zorgt als ontzichtbare hand voor zo groot mogelijke voorspoed
  

Denis Diderot & Jean le Rond d'Alembert

• Beginnen in 1751 met het schrijven van de Enceyclopedie om onwetenheid en domheid te bestrijden. 
• Onderwerpen waren bijvoorbeeld politiek, godsdienst en techniek. 

Wat is volgens jou de beste omschrijving van de Verlichting?

1. Er ging bij mensen een lichtje branden
2. Mensen begonnen weer zelf na te denken
3. De TL- verlichting werd uitgevonden
4. Huh? Wat is de verlichting?

Het volgende begrip past het best bij de Verlichting...

1. verstand
2. Renaissance
3. ontdekkingsreizen
4. Grieken

Verlichting is een gevolg van
...

1. wetenschappelijke revolutie
2. feodalisme
3. de Reformatie
4. plantagekoloniën

Bij Verlichting past het volgende begrip...

1. oorlog
2. gelijkheid
3. absolutisme
4. socialisme

Welke van de filosofen hoor niet bij de Verlichting?

1. Adam Smith
2. Voltaire
3. Rousseau
4. Karl Marx

Trias Politica betekent ...

1. alleenheerschappij
2. scheiding der machten
3. vrijheid
4. Montesquieu

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen