Les 1: Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Planning:

- Lesdoelen

- Uitleg tekstverbanden en signaalwoorden

- Opdracht in tweetallen

- Afsluiting

Lesdoelen:

- Ik weet wat een tekstverband is.

- Ik weet wat signaalwoorden zijn.

- Ik ken de tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden.

- Ik kan signaalwoorden koppelen aan de juiste tekstverbanden.

https://apps.noordhoff.nl/se/deeplink?bookId=049e3d06-17b9-463c-bb31-a25a359ff3c9&themeId=59cc888c-4330-416d-8f34-73c44b5b3b57&contentUnitId=30d87346-36c5-4253-af2e-86bf53f30a7f&contentType=content&source=generic

Tekstverbanden

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

SOORTEN TEKSTVERBANDEN

opsomming

tegenstelling

reden/verklaring

conclusie

toelichting/uitleg

doel-middel

oorzaak-gevolg

tijdaangevend

vergelijking

voorwaarde

samenvatting

Vorig jaar scoorde Timo bijna nooit, maar nu maakt hij elke wedstrijd een doelpunt.

1. tegenstellend
2. opsommend
3. reden/verklaring

Mijn etui zit bomvol met schoolspullen: pennen, potloden, stiften, een geo-driehoek, gummen en een passer.

1. tegenstellend
2. opsommend
3. reden/verklaring

Dunja heeft geen zin om naar het festival te gaan, want ze vindt het programma niet goed.

1. tegenstellend
2. opsommend
3. reden/verklaring

OPSOMMING (HERHALING)

Je geeft een opsomming: je noemt verschillende dingen achter elkaar op.

Signaalwoorden: en, ook, nog, bovendien, verder, daarnaast, tevens, zowel… als, ten eerste, ten tweede, allereerst, ten slotte, maar ook 

Voorbeeld: 

Mourat houdt van voetbal en games. Ook gaat hij graag uit. 

TEGENSTELLING (HERHALING)

Je geeft een tegenstelling aan.

Signaalwoorden: maar, toch, terwijl, ook al, hoewel, ofschoon, daar staat tegenover, niettemin, echter, daarentegen, integendeel, in tegenstelling tot, enerzijds … anderzijds, desondanks, alleen, hoewel 

Voorbeeld: 

Emre houdt van Italiaans eten, maar lust geen pizza.

REDENGEVEND VERBAND (HERHALING)

Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.

Signaalwoorden: want, omdat, daarom, dus, de reden hiervoor is, het argument is.

Voorbeeld: Voor het proefwerk van biologie had ik een slecht cijfer, want ik heb er niet goed voor geleerd.

De reden van het slechte cijfer is dat ik niet geleerd heb voor het proefwerk.

VOORWAARDELIJK VERBAND

Een voorwaardelijk verband geeft aan onder welke voorwaarden iets gebeurt.

(Dit verband wordt vast vaak door je ouders gebruikt als ze ontevreden zijn:)

Signaalwoorden: als (dan), indien, tenzij, mits, wanneer, onder de volgende voorwaarden, in het geval dat, mocht ... dan, op voorwaarde dat.

Voorbeeld: Als ik vandaag mijn kamer opruim,

(dan) mag ik morgen mee naar de Efteling.

Om mee te mogen naar de Efteling, moet ik mijn kamer opruimen.

Voorwaarde = kamer opruimen

Het oorzakelijk verband

Let op! Lijkt veel op redengevend, maar hier gaat het om een oorzaak waar je geen invloed op hebt. 

Signaalwoorden: doordat, dankzij, als gevoel van, dat komt door

Voorbeeld: 

Doordat het regent, ben ik doorweekt tot op mijn sokken. 

Het samenvattend verband 

Hierbij wordt  een samenvatting gegeven.

Signaalwoorden: kortom, al met al, alles bij elkaar, samenvattend. 

Voorbeeld: 

Kortom, het is belangrijk om je huiswerk te maken.  

Het toelichtend verband 

Je doet een uitspraak en geeft een of meer voorbeelden.

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, met name, denk aan, zoals, met andere woorden, dat wil zeggen, als voorbeeld.

Voorbeeld: 

Bij daglicht hebben dingen kleur, bijvoorbeeld gras dat groen is. 

Tekstverbanden

(oefenen)

Omdat het klimaat snel verandert, gaat het waterschap de dijken in een hoog tempo ophogen.

1. toelichting
2. reden
3. voorwaarde

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

1. toelichting/uitleg
2. reden
3. voorwaarde

Zet de signaalwoorden bij het juiste tekstverband. 

Toelichtend

Opsommend

Bijvoorbeeld

Zoals

Verder

Ook

In tweetallen

Bij deze opdracht mag je de toolbox in Plot open zetten (TOOLBOX: Signaalwoorden). 

Je mag geen zinnen overnemen. Bedenk ze zelf!

Bedenk samen een zin met een opsommend verband. Gebruik ook een signaalwoord.

Bedenk samen een zin met een tegenstellend verband. Gebruik ook een signaalwoord.

Bedenk samen een zin met een oorzakelijk verband. Gebruik ook een signaalwoord.

Bedenk samen een zin met een samenvattend verband. Gebruik ook een signaalwoord.

Bedenk samen een zin met een toelichting/uitleg. Gebruik ook een signaalwoord.

Bedenk samen een zin met een voorwaardelijk verband. Gebruik ook een signaalwoord.

Wat snap je nog niet zo goed?