Historische Context Hoofdstuk 3 paragraaf 2 Nieuwe ontwikkelingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vorige les

• Waarom was Nederland tussen 1945 en 1965 een emigratieland?
• Waarom werd Nederland vanaf ca. 1965 een immigratieland? 
• Welke invloed de immigranten hadden op het ontstaan van een multiculturele samenleving

3.2 Nieuwe ontwikkelingen

Hoofdvraag paragraaf 3.2 

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland
tussen 1978-2008? 

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun jij uitleggen: 

• Waarom kwam Nederland in de jaren '70 in een crisis terecht?
• Wat waren de gevolgen van deze crisis voor de Nederlandse samenleving?
• In hoeverre was de aanpak in de jaren '70 anders dan in de jaren '80? Waarom?

Oliecrisis van 1973

Jom Kippoer Oorlog: Nederland steunt Israël

Arabische landen verhogen de olieprijs en exporteren geen olie meer naar Nederland

Autoloze Zondagen

jaren '80: economie trekt niet aan. Crisis wordt groter.

werkeloosheid

huizentekort

Staatsschuld

Verzorgingsstaat word te duur. 

oefenen 

Welke maatregelen kun je nemen zonder dat de bevolking in opstand komt?

Wim Kok is hier aanwezig namens de vakbonden. Later zou hij minister-president worden

Vraag 7

Een anekdote: In 1973 werd in overleg met het ministerie van Economische Zaken het volgende bericht in de landelijke dagbladen geplaatst:

 “Als u wat kalmer optrekt en rustiger rijdt, bespaart u per dag 1.300.000 liter benzine. In een test is gebleken dat onrustig ruw rijden ten koste gaat van indrukwekkende hoeveelheden brandstof. Wegspuiten bij een stoplicht en hard remmen op het laatste moment kan u, als u er een gewoonte van maakt, veel meer benzine kosten dan een gelijkmatiger rijstijl."

2p      Leg uit dat het doel van dit bericht paste bij de actuele situatie in 1973.

vraag 5

2p   Beredeneer met behulp van de spotprent waarom de verzorgingsstaat door de maatregelen van de regering-Lubbers onder druk kwam te staan.

Crisis en Bezuinigingen 

3.2

Waar gaat dit onderwerp over?

Historische Context Nederland 1948-2008

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948-1978?

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1978-2008

De welvaart neemt toe in Nederland

Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid

Schrijf op 

• Jaren '70: door economische krimp neemt druk op de verzorgingsstaat toe 
• Daarnaast: te makkelijk om WAO te krijgen --> kost teveel geld
• 1982: kabinet Lubbers start afbouw verzorgingsstaat
• Jaren '80 in teken van neo-liberalisme 
• Dus:  privatisering van staatsbedrijven 
• Maakbare samenleving wordt zelfredzame samenleving
• Dankzij poldermodel weinig conflict

Schrijf op 

• ''Paarse' kabinetten van Kok (PvdA, VVD, D66) zetten liberalisering door
• Wet Gelijke Behandeling (1994)
• Individualisering gaat door:
• 1. Gedoogbeleid: softdrugs
• 2. Euthanasie 
• 3. Legalisering 'homohuwelijk'
• Reputatie van vrij en tolerant land

Schrijf op 

• Economische krimp leidt tot verharding samenleving
• Voorbeelden:- Kaping bij De Punt door Molukse jongeren (1977)
• - Engeland: punk: anti-establishment , individualistisch
• - NL: kraakbeweging  
• - VS: "gangstarap"
• - NL: gabber

nos.nl

Schrijf op 

• Jaren '60: Nederland is een gidsland --> voorbeeld voor andere landen
• Voorbeeld: demonstratie tegen kruisraketten (1981)
• Nederland zag zichzelf als conflictoplosser
• Dit imago liep een deuk op door Srebrenica

nos.nl

Schrijf op

• Vanaf jaren '90: informatie maatschappij dankzij digitale revolutie
• Gevolg: verdere individualisering
• Daarnaast: Nederland is oprichter EGKS (later EG en EU)
• Gevolg: Europees beleid heeft invloed op Nederlands beleid
• 1985: Verdrag van Schengen: vrij verkeer tussen deelnemende landen

Schrijf op 

• 1992: Verdrag van Maastricht --> oprichting EU en EMU
• Gevolg: arbeidsmigranten uit Oost-Europa verhuizen naar West-Europa
• Daarnaast: migratie náár EU door humanitaire crises (Balkan, Syrië)
• Gevolg: groeiende kritiek op multiculturalisme: bedreiging op de arbeidsmarkt of in cultuur
• Vanaf 2002: nadruk op integratie of assimilatie van migranten

Schrijf op 

• Eind jaren '90: groeiende kritiek op de overheid
• 2001: aanslag Twin Towers --> groeiende angst moslim-extremisme 
• Gevolg ontwikkeling: groeiende populariteit Pim Fortuyn
• Fortuyn belooft gat politiek-burger te verkleinen + anti-islam
• Mei 2002: Fortuyn wordt vermoord: "de kogel kwam van links"

Schrijf op 

• 2004: moord Theo van Gogh  --> groeiende angst moslimextremisme 
• 2005: oprichting PVV
• Gevoel dat overheid de burgers niet helpt groeit vanaf jaren '90
• 2008: start economische crisis --> Zuid-Europese landen komen in grote problemen
• EU moet ingrijpen --> groeiende weerstand tegen invloed Brussel
• Gevolg: groeiende populariteit rechts populisme