H2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

HAVO 4

2.3 Jodendom en christendom

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

-hoe het jodendom zich ontwikkelde

- hoe het christendom ontstond

- hoe het christendom de Romeinse staatsgodsdienst werd.

KA: - de ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.

2.3 Jodendom en christendom

Het jodendom

Oudste verhalen jodendom: - Vanaf 4e eeuw v.C Tenach 

(leefregels, wetten en verhalen) 

                                               -  In de bijbel: Oude Testament.

--> Mozes leidde de joden uit de slavernij in Egypte naar Kanaän (Israël/Palestina). Het beloofde land.

--> Onderweg gaf God de tien geboden aan de joodse leider Mozes.

Polytheïstisch --> monotheïstisch 

Wetenschappers geloven dat dit geleidelijk aan is gegaan.

Juist

Onjuist

De Romeinen verwoestten de tempel in Jeruzalem, het centrum van het jodendom.

In de Tenach staan verhalen over de vroegste geschiedenis van de joden.

Het joodse volk was bijzonder omdat het steeds monotheïstisch is geweest.

2.3 Jodendom en christendom

Centrum jodendom: tempel in Jeruzalem (Judea).

Op andere plaatsen komen joden samen in synagogen.

Judea werd een Romeinse provincie.

De joden geloofden dat God een nieuwe koning zou sturen, de Messias, die hun koninkrijk in volle glorie zou herstellen.

--> 66 n.C opstand tegen de Romeinen. Bloedig verslagen en de tempel verwoest.

Door oorlogen en opstanden tegen de Romeinen werden ze weggejaagd, vermoord of als slaaf afgevoerd --> oorzaak wijde verspreiding Joodse groepen.

Judea --> Palestina

Verwoesting joodse tempel in Jeruzalem.

Kopie stuk triomfboog waarbij de buit van de neergeslagen joodse opstand wordt meegenomen.

Bekijk de bron. Leg uit waarom dit past bij het kenmerkend aspect;

- de ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.
(bron: Synagoge in Kfar Bar'am, 3e eeuw, Noord Israël)

2.3 Jodendom en christendom

Het ontstaan van het christendom

Historisch gezien weinig over Jezus van Nazareth (joodse prediker) bekend. 

Volgens Romeinse bronnen werd Jezus ca 30. n.C door Pontius Pilatus in Jeruzalem als misdadiger gekruisigd.

Na zijn dood vormden zijn volgelingen een groep van joodse vereerders. 

--> Paulus: Volgens deze volgeling was Jezus de Messias (de Christus) --> Ontstaan Christendom

2.3 Jodendom en christendom

Vanaf 52 n.C reisde Paulus door Syrië, Anatolië en Griekenland --> bekering.

Boodschap: Jezus is de Messias

De dood is een nieuw begin. Een beter leven in het hiernamaals --> populair

Paulus van Tarsus

Lees de tekst 'Het ontstaan van het christendom'. Sleep de uitspraken naar het goede vak..

Juist

Onjuist

Paulus maakte de verering van Jezus, die volgens hem de Messias was, los van het jodendom.

Christenen geloven dat Jezus door God naar de aarde was gestuurd en mens was geworden om met zijn lijden de mensheid te verlossen van alle zonden.

Jezus van Nazareth was volgens Romeinse bronnen omstreeks 30 n.C op bevel van keizer Nero gekruisigd.

2.3 Jodendom en christendom

Het christendom wordt staatsgodsdienst

Joden en christenen weken af --> geen verering staatsgoden.

Joden werden getolereerd. Christenen waren een bedreiging!

- Ze probeerden anderen te bekeren (met succes).

- Ze keuren Romeinse normen en waarden af (seksuele wellust en verheerlijking geweld).

Christenen verdienden de doodstraf omdat ze niet offerden voor de staatsgoden --> sterven als een martelaar.

Noem twee redenen waarom het christendom in tegenstelling tot het jodendom verboden werd.

2.3 Jodendom en christendom

In hoc signo vinces  'In dit teken zult gij overwinnen''

In 313 gaf keizer Constantijn de christenen godsdienstvrijheid.

Hij bevoorrechte christenen en liet zichzelf op late leeftijd dopen tot christen.

--> Legde de geloofsleer vast:

 Nieuwe testament Bijbel:

- 4 oude levensbeschrijvingen Jezus

- De evangeliën 

- De brieven van Paulus

In 380 maakte keizer Theodosius van het christendom de staatsgodsdienst --> 392 werden alle andere godsdiensten verboden (joden uitzondering).

Keizer Constantijn

01:17

Wat vraagt keizer Diocletianus wat voor de christenen onmogelijk is om te doen?

03:20

Zoek op het internet het teken op dat keizer Constantijn in deze strijd op de schilden van de soldaten liet zetten.

05:43

Wat werd er vastgelegd in het Concilie van Nicea?

1. De geloofsleer van de christenen.
2. De geloofsleer van de joden.
3. Jezus Christus is de almachtige God.
4. Jezus Christus is volgens de joden de Messias.

2.3 Jodendom en christendom

Aan de slag!

Ga aan de slag met de opdrachten van 2.3 en 2.4