Beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Deze les

* 10 minuten lezen

* Toets bespreken

* Uitleg beeldspraak

* Opdracht maken

Beeldspraak

Ik ben zo moe als een hond

Ruim die zwijnenstal eens op!

De  takken spelen met de wind

lesopzet en lesdoelen:

* je weet wat beeldspraak is, en wat het nut is.....

* je weet wat een vergelijking is, je kunt voorbeelden herkennen/noemen

* je weet wat een metafoor is, je kunt voorbeelden herkennen/noemen

* je weet wat een personificatie is, je kunt voorbeelden herkennen/ noemen

De vergelijking

- Bij beeldspraak gebruik je woorden in een
   figuurlijke betekenis. Een beeld.

- Je hebt 'object' dat is bijvoorbeeld je kamer en je hebt een beeld erbij.

- Er is sprake van een overeenkomst tussen object en het beeld
- Goede beeldspraak maakt een (gesproken)tekst mooier,
   duidelijker en krachtiger.

Mijn opa was zo rond als een tonnetje!
Bij een vergelijking heb je....

1. een object (de werkelijkheid) en een subject (beeld)
2. alleen maar een beeld
3. een kenmerk van een persoon op een levenloos ding

Je kamer ziet eruit ALS

een zwijnenstal.

Bij een vergelijking hoort meestal het woordje ALS of LIJKT of VAN

ZO....ALS..... IS NET.......

Zo ziek als een hond.

Je lijkt wel een verzopen hond.

Een beer van een vent.

Vul de juiste vergelijking in:
Zo fris als een.....

1. kipje
2. vis in het water
3. hoentje

Zo doof als een...

1. kabouter
2. spin
3. mol
4. kwartel

Hij? pas op! hij steelt als een....

1. vogel
2. hond
3. kat
4. raaf

Leven als god in.....

1. Parijs
2. Frankrijk
3. een Belgisch bad
4. de hemel

Metafoor

Het object/ de werkelijkheid wordt helemaal vervangen door het beeld. Het is er nog wel, maar wordt niet genoemd. Je moet het figuurlijk zien.

Er is ALLEEN nog beeld.  Hopen dan maar.... dat jij weet wat er bedoeld wordt.

'Wat een zwijnenstal'........

Het schip der woestijn (kameel)
Een tsunami van nieuwe voorschriften (een enorme berg)
Een vruchtbare vergadering (een vergadering met resultaat)
Zij is een spin in het web  (zij heeft veel contacten)

Bij een metafoor heb je....

1. Alleen maar een beeld
2. Een beeld en de werkelijkheid
3. altijd het woordje ALS
4. HUH? watte? weet het niet meer...

Ruim die

zwijnenstal eens op!

Personificatie

Met een personificatie stel je een levenloos ding voor als een persoon, je kent menselijke eigenschappen toe aan een ' dood'  ding.  Bijvoorbeeld:

 

De zon streelde onze wangen

Het gevaar loerde op elke hoek van de straat
Schreeuwende kleuren
Papier is geduldig

Zuchtend en kreunend kwam mijn auto tot stilstand

De wind huilt...

1. metafoor
2. personificatie
3. vergelijking

De samenleving is ziek

1. is een metafoor
2. is een vergelijking
3. is een personificatie

''

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. wat anders.....

Vroeger

het leven opent haar hand

voor mijn ogen in de nacht: ik lach

zoals parels zijn wij gevonden en

als een parelsnoer vallen wij uiteen

ik schrijf een brief naar hem in 

verre landen, een oud liedje,

gaat er door mijn hoofd, een lik

van de postzegel echter en wij zijn vast

van statige woorden als een douche

wat zeep om schoon te worden

en ik droom van oude gedichten 

en ik droom van een oud boek.

personificatie 

Vergelijking met als

vergelijking met als

Geen personificatie

Aan de slag

§ 5 Beelspraak, bladzijde 98

Hoe: in tweetallen

Wat: opdracht 1 en 2

Tijd: 15 minuten

pars pro toto

1. PSV landskampioen
2. geheel in plaats van deel
3. deel in plaats van geheel
4. manier van leven

Pars pro toto

Na deze wellicht traumatiserende ervaring mag je even rusten

Nu gaan we naar de eerste opdracht samenwe

Ik ga even de neuzen tellen.

1. Personificatie
2. Metonymia: pars pro toto
3. Metonymia: totum pro parte
4. Metonymia: maker ipv gemaakte

Hij verhuist naar een paradijs.

1. Metoniem
2. Metafoor
3. Vergelijking
4. Personificatie

Nederland

(heel) Nederland schaatst.

TOTUM pro parte

Het geheel  noemen in plaats van een deel.

Nederland verloor met 3-0

1. Totum pro parte
2. HUH?
3. personificatie

Beeldspraak (geen overeenkomst)

Metonymia: 

meer handen aan het bed (pars pro toto)
Nederland wint het W.K. (totum pro parte)
We hebben goud op de 200 meter (materiaal i.p.v. product)

Ik heb zojuist een Rembrandt gekocht (maker i.p.v. product)

Lekker die thee; doe mij maar een kopje. (servies i.p.v. inhoud)

Doe mij maar een glas Chardonnay. (merk i.p.v. product)

Slochteren levert de regering veel geld op

1. Dit is een personificatie
2. dit is een vergelijking
3. dit is een metoniem

Het Aug heeft het toernooi gewonnen!

Laatste metoniem.