Themabijeenkomst amputaties

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Themabijeenkomst amputaties

Inhoud

• Doel
• Wat is een amputatie?
• Mogelijke redenen
• Soorten amputaties
• Complicaties
  
• Hoe komt dit voor in ons werk?
• verschillende protheses
• Hoe ziet je leven hier na eruit
• Quiz
• Vragen? 

Doel

• Kennis delen
• Informatie geven 

Zijn jullie op stage bekend met iemand met een amputatie?

Wat is een amputatie?

Een amputatie is een medische ingreep waarbij een chirurg een deel van het lichaam, zoals een arm, been, hand, voet, borst, vinger of teen, weghaalt. Dit gebeurt om verschillende redenen, meestal omdat het lichaamsdeel ernstig beschadigd is en niet meer goed functioneert.

Mogelijke redenen

Medische redenen:

- Diabetes:

Ernstige infecties of zweren aan de voeten of benen die niet genezen door slechte doorbloeding.

- Slechte doorbloeding (Perifeer arterieel vaatlijden):

Als gevolg van atherosclerose (vernauwing van de bloedvaten) kan weefsel afsterven door een gebrek aan bloedtoevoer.

- Kanker:

Kwaadaardige tumoren in botten of spieren die niet operatief verwijderd kunnen worden zonder het hele ledemaat te amputeren.

- Ernstige infecties:

  - Infecties zoals gangreen (afsterving van weefsel door gebrek aan bloedtoevoer) die niet reageren op antibiotica en andere behandelingen.

Trauma:

Ongevallen:

  - Ernstige verwondingen door bijvoorbeeld verkeersongevallen, industriële ongevallen of andere trauma's die het weefsel onherstelbaar beschadigen.

- Oorlogsverwondingen:

  - Schade door schotwonden, explosies of andere oorlog gerelateerde incidenten.

Aangeboren Afwijkingen:

Congenitale afwijkingen:

  - Geboorteafwijkingen waarbij ledematen niet goed zijn ontwikkeld en chirurgisch verwijderen van het niet-functionerende deel nodig is.

Overige Redenen:

- Chronische pijn:

 Ernstige, oncontroleerbare pijn die niet op andere behandelingen reageert.

- Bevriezing (Frostbite):

 Ernstige weefselschade door bevriezing die niet kan worden hersteld.

- Brandwonden:

Ernstige brandwonden die leiden tot weefselsterfte en infectie.

Soorten amputaties 

Benen en voeten:

Teenamputatie:

Verwijdering van een of meerdere tenen.

Voetamputatie (Transmetatarsale Amputatie):

Verwijdering van een deel van de voet, vaak de voorvoet. 

Onderbeenamputatie (Transtibiale Amputatie):

Verwijdering van het been onder de knie. Dit behoudt de knie en maakt het gebruik van een prothese gemakkelijker.

Knie-exarticulatie:

Verwijdering van het been door het kniegewricht, waarbij het dijbeen behouden blijft.

Bovenbeenamputatie (Transfemorale Amputatie):

Verwijdering van het been boven de knie, maar onder de heup.

Borst amputaties

Totale Mastectomie:

Verwijdering van de hele borst inclusief de tepel.

Gemodificeerde Radicale Mastectomie:

Verwijdering van de hele borst, de tepel en sommige lymfeklieren onder de arm.

Radicale Mastectomie:

Verwijdering van de hele borst, de tepel, alle lymfeklieren onder de arm en de borstspieren (zelden uitgevoerd).

Sparende Mastectomie:

Alleen de tumor en een klein deel van het omliggende weefsel worden verwijderd (lumpectomie of kwadrantectomie).

Subcutane Mastectomie (Tepelbesparende Mastectomie):

Verwijdering van het borstweefsel, maar behoud van de huid en tepel.

Armen en handen

- Vingeramputatie:

Verwijdering van een of meerdere vingers.

- Handamputatie:

Verwijdering van een deel of de hele hand.

- Wrist Disarticulatie:

Amputatie door het polsgewricht, waarbij de hand wordt verwijderd maar de onderarm behouden blijft.

- Onderarmamputatie (Transradiale Amputatie):

Verwijdering van de arm onder de elleboog.

- Bovenarmamputatie (Transhumerale Amputatie):

Verwijdering van de arm boven de elleboog maar onder de schouder.

- Interscapulothoracale Amputatie (Forequarter Amputatie):

Verwijdering van de hele arm inclusief een deel van het schouderblad en het sleutelbeen.

Complicaties 

Complicaties na een amputatie kunnen zijn:

• Infectie: De wond kan gaan ontsteken.
  
• Pijn: Er kan veel pijn zijn, ook op de plek waar de amputatie is gedaan.
  
• Fantoompijn: Pijn in het deel dat is geamputeerd, hoewel het er niet meer is
• Zwelling: De stomp kan opzwellen.
• Problemen met de wondgenezing: De wond kan langzaam of moeilijk genezen.
• Bloedstolsels: Er kunnen bloedstolsels ontstaan, die gevaarlijk kunnen zijn.
• Huidproblemen: Er kunnen drukplekken of huidirritaties ontstaan.

Hoe komt dit voor in ons werk?

• Wondverzorging: Regelmatig controleren en verzorgen van de amputatiewond om infecties te voorkomen.
• Zwachtelen van de stomp (als het nodig is)
• Zwachtelen van een stomp na een amputatie helpt met:
  

- Verminderen van zwelling

- Vormgeven van de stomp

- Pijn verminderen

- Voorkomen van huidproblemen

- Verbeteren van bloedcirculatie

• Prothesegebruik: Voorlichting geven over het gebruik en onderhoud van protheses.
• Positiewisseling: Regelmatig wisselen van positie om doorligwonden te voorkomen.
• Monitoring van de stomp: Regelmatig controleren op tekenen van infectie of slechte doorbloeding.
• Emotionele ondersteuning: Luisteren naar de zorgen en angsten van de cliënt.

Verschillende protheses

Heb jij iemand geholpen met een prothese? Hoe ervaarde je dit?

Hoe ziet je leven hierna eruit?

• Aanpassen en leren: Je moet leren omgaan met je nieuwe situatie en mogelijk een prothese.
• Revalidatie: Je volgt therapie om te herstellen en nieuwe vaardigheden te leren.
• Dagelijkse taken: Sommige dingen zoals lopen of aankleden kunnen moeilijker zijn, maar je leert nieuwe manieren om ze te doen.
• Emotionele aanpassing: Het is normaal om je verdrietig of boos te voelen en het kan tijd kosten om je aan te passen.
• Ondersteuning: Hulp van familie, vrienden en zorgverleners is belangrijk.
• Levenskwaliteit: Met tijd en oefening kun je een goed en actief leven leiden.

Quiz

Wat is een amputatie?

1. Een operatie
2. Een operatie om een tumor te verwijderen
3. Een procedure om botten te versterken
4. Een operatie om organen te transplanteren

Wat is een veelvoorkomende reden voor een amputatie?

1. Zenuwschade
2. Spierkramp
3. Kleine kneuzing
4. Diabetes

Welke van de volgende is een type amputatie?

1. Hoofd amputatie
2. Onderbeen amputatie
3. Handwortel amputatie
4. Interne amputatie

Wat is een mogelijke complicatie na een amputatie?

1. Fantoompijn
2. Versterking van botten
3. Verhoogde groei van haar op de stomp
4. Allergieën

Hoe kan een verpleegkundige een cliënt met een amputatie helpen?

1. Alleen medicatie toedienen
2. Geen specifieke hulp nodig
3. Wondverzorging, pijnmanagement en revalidatie ondersteuning
4. Alleen emotionele steun bieden

Wat kan een uitdaging zijn in het leven na een amputatie?

1. Leren omgaan met dagelijkse taken
2. Verbeterde coördinatie
3. Geen enkele uitdaging
4. Verbeterde mobiliteit zonder hulpmiddelen

Vragen, tips en tops?