DO 2 - Les 2: "Doelstellingen" - E. Durt

• Didactisch ontwerpen 2
• Hoger onderwijs

Les 2 "Doelstellingen"

Inhoud van dit college

1. Lesdoelen ordenen:
   abstract --> concreet
2. Lesdoelen formuleren
3. Lesdoelen ordenen
   - volgens persoonlijkheidsdomein
   - volgens gelijksoortige operaties
4. Bespreking deeltaak 1 (+ eventueel opstart)

Verder oefenen?

• Lesdoelen ordenen (abstract -> concreet): opdracht 1 (p. 48)
• Lesdoelen ordenen (persoonlijkheidsdomein): opdracht 2 (p. 49)
• Lesdoelen formuleren: opdrachten 3, 4 en 5 (pp. 50-51)
• Lesdoelen ordenen (volgens gelijksoortige operaties):

       - (Herziene) taxonomie van Bloom: opdrachten 6, 7 en 8 (pp. 52-54)

       - Taxonomie van Brion: opdracht 9 (p. 55)

       - Taxonomie van Krathwohl e.a.: opdrachten 10 en 11 (pp. 55-56)

Lesdoelen ordenen: abstract > concreet

Orden de volgende doelen van abstract naar concreet
door ze te verslepen.

Lesdoel

Globale doelstelling

Leerplandoel

Algemeen lesdoel

Oefening

Gaat het bij volgende uitspraken om:

A. Een globale doelstelling?

B. Een leerplan/algemeen lesdoel?

C. Een lesdoel?

D. Geen doelstelling?

De leerlingen kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren.

1. Globale doelstelling
2. Leerplandoel/algemeen lesdoel
3. Lesdoel
4. Geen doelstelling

De leerlingen kunnen technische systemen realiseren volgens het technisch proces.

1. Globale doelstelling
2. Leerplandoel/algemeen lesdoel
3. Lesdoel
4. Geen doelstelling

De leerlingen kunnen het verschil tussen natuurlijke en kunstmatige materialen uitleggen.

1. Globale doelstelling
2. Leerplandoel/algemeen lesdoel
3. Lesdoel
4. Geen doelstelling

Doelstellingen in het lesvoorbereidingsformulier

Lesdoelen formuleren ("De leerlingen kunnen ...")

• Handeling is operationeel.
• Inhoud is voldoende concreet.
• Condities (evt. hulpmidelen, omstandigheden) zijn vermeld. (indien relevant)
• Minimumprestaties zijn toegevoegd. (indien relevant)

Oefening

Welke uitspraak klopt i.v.m. het geformuleerde lesdoel?

De leerlingen weten wat
fotosynthese is.

1. De handeling is niet operationeel.
2. De leerinhoud is onvoldoende concreet.
3. Het lesdoel is niet geformuleerd i.t.v. leerlingengedrag.
4. Deze doelstelling is correct geformuleerd.

De leerlingen kunnen Frankrijk situeren op een kaart van Europa.

1. De handeling is niet operationeel.
2. De leerinhoud is onvoldoende concreet.
3. Condities ontbreken.
4. Deze doelstelling is correct geformuleerd.

De leerlingen kunnen reanimeren.

1. De handeling is niet operationeel.
2. Condities ontbreken.
3. Minimumprestaties ontbreken.
4. Deze doelstelling is correct geformuleerd.

Oefening

Herformuleer het lesdoel zodat het aan alle formuleringsrichtlijnen beantwoordt.

de verhaalsoort 'het sprookje' kennen

Lesdoelen ordenen volgens persoonlijkheidsdomein

• Cognitief (C)
• Psychomotorisch (PM)
• Dynamisch - Affectief - Sociaal (DAS)

Oefening

• Kies een onderwerp uit één van jouw onderwijsvakken.
• Formuleer voor dit onderwerp 3 soorten lesdoelen:

1. Cognitief 
2. Psychomotorisch
3. DAS

• Selecteer één lesdoel en voer dit in (zie volgende slide).

Lesdoelen ordenen volgens gelijksoortige operaties

• Cognitieve doelstellingen --> herziene taxonomie van Bloom
• Motorische doelstellingen --> taxonomie van Brion
• DAS-doelen --> taxonomie van Krathwohl e.a.

Taxonomie = systeem om individuen of objecten (i.c. lesdoelen) onder te brengen in groepen en deze systematisch te ordenen op basis van criteria

Oefening 6 (cursus pp. 52-53)

• Bekijk de verschillende (reeksen) doelstellingen.
• Tracht in eigen woorden te vertellen wat de doelstellingen in elke reeks gemeenschappelijk hebben en wat hen onderscheidt van de vorige en volgende reeks.

Oefening 7 (cursus pp. 53-54)

• Welke omschrijving past bij welke reeks doelstellingen uit oefening 6?

Herziene taxonomie van Bloom

Oefening

Classificeer de cognitieve lesdoelen volgens de herziene taxonomie van Bloom:

• Welke soort denkactiviteit staat centraal?
• Op welke soort kennis heeft het lesdoel betrekking?

Leerlingen kunnen ondertitels toevoegen aan een video met behulp van het programma Windows Movie Maker. (Vak: informatica)

1. Feitenkennis begrijpen
2. Feitenkennis toepassen
3. Procedurele kennis begrijpen
4. Procedurele kennis toepassen

Leerlingen kunnen een dialoog uitwerken waarin de woordenschat in verband met 'het huis' aan bod komt. (Vak: Frans of Engels)

1. Feitenkennis toepassen
2. Procedurele kennis toepassen
3. Feitenkennis creëren
4. Procedurele kennis creëren

Leerlingen kunnen de lengte van de schuine zijde in een driehoek bepalen als de lengte van de rechthoekszijden gegeven is. (Vak: wiskunde)

1. Metacognitieve kennis analyseren
2. Metacognitieve kennis creëren
3. Conceptuele kennis toepassen
4. Conceptuele kennis creëren

Oefening

Classificeer de motorische doelstellingen volgens de taxonomie van Brion.

Leerlingen kunnen de techniek van het metselen in halfsteensverband nauwkeurig imiteren.

1. Waarneming
2. Nabootsing
3. Aanpassing/toepassing
4. Originaliteit

Leerlingen kunnen een eigen choreografie uitwerken waarin de geleerde basistechnieken aan bod komen.

1. Beheersing
2. Automatisme
3. Originaliteit
4. Waarneming

Taxonomie van Krathwohl

• DAS - doelen
• naar graad van verinnerlijking = mate waarin de leerling zich de waarden, attitudes, ... heeft eigen gemaakt

Een film over verkeersveiligheid bekijken

Het verkeersreglement volgen om boetes te vermijden.

Uit principe nooit sneller rijden dan toegelaten.

Respect hebben voor (de veiligheid van) anderen

Waarom lesdoelen classificeren?

• eenzijdigheden en tekorten opsporen
• hulp bij ontwerpen van onderwijsleersituatie (richtinggevend voor de methode en de opeenvolging)
• uitgangspunt bij opstellen van toetsen
• hulp bij bepalen van basis- en verdiepingsdoelen

Verder oefenen?

• Lesdoelen ordenen (abstract -> concreet): opdracht 1 (p. 48)
• Lesdoelen ordenen (persoonlijkheidsdomein): opdracht 2 (p. 49)
• Lesdoelen formuleren: opdrachten 3, 4 en 5 (pp. 50-51)
• Lesdoelen ordenen (volgens gelijksoortige operaties):

       - (Herziene) taxonomie van Bloom: opdrachten 6, 7 en 8 (pp. 52-54)

       - Taxonomie van Brion: opdracht 9 (p. 55)

       - Taxonomie van Krathwohl e.a.: opdrachten 10 en 11 (pp. 55-56)

Tegen volgende les (16/03)

• Cursustekst 'didactische principes' doornemen + Canvas-toets
• Onderwerp examentaak bepalen
• Delen uit het leerplan kopiëren
• Lesdoelen formuleren en situeren in het leerplan 
  
• Didactisch materiaal zoeken, ontwikkelen en meebrengen om de onderwijsleersituatie uit te werken