Hoofdstuk 1: Paragraaf 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 1: Jagers & Boeren

Paragraaf 3: Egypte en de Nijl

Wat gaan wij vandaag doen?

• Terugblik
• Introductie
• Leerdoelen
• Instructie + aantekening
  
• Verwerking
• Aan de slag!
• Afsluiting

Bron 1: Een van de oorsprongpunten van de Nijl is de Blauwe Nijl. Deze ontspringt in Ethiopië 

Terugblik huiswerk

Opdracht 5. 

Kijk en luister mee. 

Introductie - Fotospel

Je krijgt samen met je groepje van 4 een aantal foto's over de les van vandaag.

Jullie gaan hier het volgende mee doen:

• Teken op een A'tje een cirkel: dit wordt jullie onderwerp.
• Bekijk de foto's goed, waar gaan de foto's over denk je?
• Schrijf wat je ziet op de foto's rondom de cirkel.
• Welk onderwerp hebben jullie? Schrijf dit op in de cirkel. 

Studiewijzer

d

Week	Lesdoel	Opdracht
	A: Je kunt uitleggen hoe irrigatielandbouw langs de Nijl werkt B: Je kunt uitleggen tot welke economische veranderingen het ontstaan van de landbouw in Egypte leidde. C: Je kunt uitleggen tot welke sociale veranderingen het ontstaan van de landbouw in Egypte leidde. D: Je kunt behalve Egypte nog andere voorbeelden noemen van gebieden waar stedelijke samenlevingen ontstonden.	Lees: Paragraaf 3, hoofdstuk 1. Opdracht: Paragraaf 2, hoofdstuk 1: Opgave 1 t/m 16.

A: Landbouw langs de Nijl

Al ver voor het ontstaan van Egypte woonden er al veel mensen in de zogenaamde Nijldelta, waarom?

• Nijl is vruchtbaar
• Veel moerassen
• Voedsel is makkelijk te vinden.

Hoe werkt de rivier de Nijl?

Kijk mee naar het volgende kunstwerk van de docent. 

Bron 2: De Nijldelta is een erg vruchtbaar gebied. Hier konden Jagers-verzamelaars veel voedsel vinden. (Ruimtefoto). 

B: Aantekening Paragraaf 3, Hfst 1: Handel en steden

Verwerking

Je gaat kijken naar een video over de landbouw bij de Nijl.

Bekijk de video en probeer deze samen te vatten in je eigen woorden.

Je krijgt de video twee keer te zien.

• Één keer om te kijken
• Één keer om mee te schrijven. 

Aan de slag!

Lees: Paragraaf 3, hoofdstuk 1.

Opdracht: Paragraaf 3, hoofdstuk 1: Opgave 1 t/m 16.

Samenvatten: Paragraaf 3 van Hoofdstuk 1.

Of...

Leer: Paragraaf 3 van Hoofdstuk 1

Afsluiting

Stiftenopdracht

Je krijgt met je klas 2 minuten de tijd om op het bord zo veel mogelijk op de schrijven over:

Wat heb je vandaag geleerd?

Je mag stiften doorgeven, maar niet gooien. 

Als je klaar bent ga je zitten.

Op het einde bespreken we de opdracht. 

Hoofdstuk 1: Jagers & Boeren

Paragraaf 3: Egypte en de Nijl

Wat gaan wij vandaag doen?

• Terugblik
• Introductie
• Studiewijzer
• Instructie
• Verwerking
• Aan de slag!
• Afsluiting

Bron 1: Reusachtige sarcofaag toebehorend aan Horkhebit.

Introductie

Jullie gaan een filmfragment bekijken uit de klassieker:

Indiana Jones and the raiders of the lost ark (1981). 

Omschrijf alles wat je in de ruimte ziet. 

Wat voor plek zou dit kunnen zijn?

Bron 2: Filmposter van Indiana Jones and the raiders of the lost ark (1981). 

Studiewijzer

d

Week	Lesdoel	Opdracht
	A: Je kunt uitleggen hoe irrigatielandbouw langs de Nijl werkt B: Je kunt uitleggen tot welke economische veranderingen het ontstaan van de landbouw in Egypte leidde. C: Je kunt uitleggen tot welke sociale veranderingen het ontstaan van de landbouw in Egypte leidde. D: Je kunt behalve Egypte nog andere voorbeelden noemen van gebieden waar stedelijke samenlevingen ontstonden.	Lees: Paragraaf 3, hoofdstuk 1. Opdracht: Paragraaf 2, hoofdstuk 1: Opgave 1 t/m 16.

C: Verschillen in rijkdom en macht

Zoals je in de schatkamer in het fragment zag, waren er mensen met veel rijkdom en macht.

Egypte werd door:

• landbezit
• bezit van vee
• nieuwe beroepen
• bestuur

een samenleving met verschillende sociale lagen. 

Bron 3: Relief waarop arbeiders de akkers bewerken onder leiding van een toezichthouder. Hier zijn de sociale verschillen ook al snel zichtbaar. 

C: Verschillen in rijkdom en macht

1.

2.

3.

4.

5.

6.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Boven aan de samenleving stond de Farao. 

Dit was de belangrijkste bestuurder van Egypte.

Hij had het beste land en het meeste geld.

Onder de Faroa stonden de normale bestuurders. 

Zij hadden vaak godsdienstige functies.

Dit deden zij vooral in tempels.

De groep van schrijvers en bouwmeesters.

Zij genoten enigzins respect.

Zij waren vaak goed geschoold.

De handwerklieden. 

Zij moesten vaak hard werken om producten te maken voor de rijke.

De grootste groep van de Egyptische samenleving waren de boeren. 

Slaven.

Mensen die tot slaaf waren gemaakt, hadden niets meer over hun leven te zeggen. Ze moesten verplicht allerlei soorten zwaar werk doen, waarvoor ze niet of nauwelijks betaald kregen.

C: Verschillen in rijkdom en macht

De verschillen in de rijkdommen zijn goed terug te vinden in de grafkamers van oude farao's.

Deze ruimtes lagen vol met voorwerpen en waardevolle spullen voor het hiernamaals. 

De Farao's, dat werden mummies. Hoe deden ze dat?

Bron 3: Archeoloog Howard Carter en de sarcofaag (1922). In de sacrofaag lagen de overblijfselen van Toetachamon. 

D: Andere stedelijke samenlevingen

Er waren ook andere stedelijke samenleving naast die van Egypte.

In Messopotamië, het land tussen de rivieren de Eufraat en de Tigris, ontstonden ook andere steden. 

Welke waren dat?

Bron 4: Kaart van Messopotamië. Dit was zéér vruchtbaar gebied. Het wordt ook wel de vruchtbare halve maan genoemd. 

D: Andere stedelijke samenlevingen

Welke waren dat?

• Soemeriërs
• Akkadiërs
• Babyloniërs 
• Assyriërs

In Messopotamië was een koning die ook legeraanvoerder was aan het hoofd.  Verder stonden ze in dit gebied bekend om de wetenschap.

Bron 4: Voorbeeld Assyrisch rijk op haar hoogtepunt. Bron: barbaareducatie (http://www.barbaareducatie.nl/millo/)

Soemeriërs hebben het oudst bekende schrift uit gevonden.

Het pictoschrift. 

Een ander bekend schrift uit Messopotamië, dat is uitgevonden door de Bayloniërs. Dit schrift is het Babylonisch spijkerschrift. 

Verwerking

Bekijk Opdracht 10 van paragraaf 3. 

Aan de slag!

Lees: Paragraaf 3, hoofdstuk 1.

Opdracht: Paragraaf 3, hoofdstuk 1: Opgave 4 t/m 16.

Samenvatten: Paragraaf 3 van Hoofdstuk 1.

Of...

Leer: Paragraaf 3 van Hoofdstuk 1

Afsluiting

Stiftenopdracht

Je krijgt met je klas 2 minuten de tijd om op het bord zo veel mogelijk op de schrijven over:

Wat heb je vandaag geleerd?

Je mag stiften doorgeven, maar niet gooien. 

Als je klaar bent ga je zitten.

Op het einde bespreken we de opdracht.