Genetische Kruisingen en Geslachtsgebonden Kenmerken

Genetische Kruisingen en Geslachtsgebonden Kenmerken

Leerdoelen

• Aan het einde van de les kun je uitleggen hoe eigenschappen van generatie op generatie worden doorgegeven.
• Aan het einde van de les kun je het verschil tussen autosomale en geslachtsgebonden overerving beschrijven.
• Aan het einde van de les kun je verklaren waarom geslachtsgebonden ziekten vaker voorkomen bij mannen.
• Aan het einde van de les kun je de implicaties van geslachtsgebonden overerving voor de gezondheid begrijpen.
• Aan het einde van de les kun je een Punnett-kwadraat opstellen voor geslachtsgebonden kenmerken.

Wat weet je al over genetische overerving en geslachtsgebonden kenmerken?

Begrip van genetische erfelijkheid

Genen: segmenten van DNA op chromosomen die onze eigenschappen bepalen.

Autosomale overerving versus geslachtsgebonden overerving

Autosomale overerving: de overerving van eigenschappen die gelegen zijn op de autosomen, de niet-geslachtschromosomen (paren 1-22).
Geslachtsgebonden overerving: de overerving van eigenschappen die gelegen zijn op de geslachtschromosomen (X en Y).

Prevalentie van geslachtsgebonden ziekten bij mannen

Mannen zijn vatbaarder voor geslachtsgebonden ziekten omdat zij slechts één X-chromosoom hebben.

Implicaties van geslachtsgebonden overerving

Recessief allel: een versie van een gen die alleen tot uiting komt als er geen dominant allel aanwezig is.

Punnett-kwadraat voor geslachtsgebonden kenmerken

Punnett-kwadraat: een diagram dat gebruikt wordt om de waarschijnlijkheid van de genotypen en fenotypen van nakomelingen te voorspellen.

Definitielijst

Genen: segmenten van DNA op chromosomen die onze eigenschappen bepalen.
Autosomale overerving: de overerving van eigenschappen die gelegen zijn op de autosomen, de niet-geslachtschromosomen (paren 1-22).
Geslachtsgebonden overerving: de overerving van eigenschappen die gelegen zijn op de geslachtschromosomen (X en Y).
Recessief allel: een versie van een gen die alleen tot uiting komt als er geen dominant allel aanwezig is.
Punnett-kwadraat: een diagram dat gebruikt wordt om de waarschijnlijkheid van de genotypen en fenotypen van nakomelingen te voorspellen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.