2.3 Duitsland, van democratie naar dictatuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H2 Tussen de oorlogen

2.3 Duitsland van democratie naar dictatuur

Leerdoel

Aan het einde van de les kunnen jullie aangeven hoe Hitler in Duitsland aan de macht kwam en hoe de nazi's van Duitsland een totalitaire staat maakten.

Weimarrepubliek (1919)

Politieke chaos:

• Keizer Wilhelm vluchtte in 1918 naar Nederland
• 1919: communisten proberen de macht te grijpen
  
• Rechtse groepen vormden eigen legertjes en vermoordden democratische politici.

Verdrag van Versailles?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Wat was een belangrijke bepaling van het verdrag?

1. Duitsland kreeg extra grondgebied.
2. Duitsland moest herstelbetalingen doen.
3. Het verdrag werd door alle landen gesteund.
4. Alle landen moesten disarmament ondertekenen.

Wat was een gevolg van het verdrag voor Duitsland?

1. Duitse militaire macht werd beperkt.
2. Duitsland mocht nieuwe kolonies verwerven.
3. Duitse economie bloeide direct op.
4. Duitsland werd een wereldmacht.

Wat was een effect van het verdrag?

1. Het beëindigde alle conflicten in Europa.
2. Het zorgde voor economische bloei.
3. Het versterkte de samenwerking tussen landen.
4. Het leidde tot onvrede in Duitsland.

Hoe zagen de Verenigde Staten het verdrag?

1. De VS steunden alle bepalingen.
2. De VS vroegen om meer oorlog.
3. De VS waren volledig afwezig.
4. De VS vonden het te streng.

Wat was de reactie van Frankrijk?

1. Frankrijk vroeg om meer militaire steun.
2. Frankrijk vond het verdrag te mild.
3. Frankrijk steunde Duitsland volledig.
4. Frankrijk was tegen herstelbetalingen.

Hoe reageerde Duitsland op het verdrag?

1. Duitsland voelde zich gediscrimineerd.
2. Duitsland was tevreden met de voorwaarden.
3. Duitsland vroeg om meer herstelbetalingen.
4. Duitsland steunde het verdrag openlijk.

Dolkstootlegende

Het onjuiste idee dat de arbeidersopstanden in Duitsland schuld hebben aan het verliezen van WOI.

Onjuist, want de Duitse legerleiding gaf als eerste op!

Bierkellerputsch

• Poging van Hitler om de macht te grijpen
• Mislukt, Hitler belandt in de gevangenis en schrijft daar Mein Kampf.
  
• Hitler kwam al binnen een jaar vrij!
  

Ruhrgebiedbezetting

1923

- Duitsland kan herstelbetalingen niet voldoen

- Frankrijk en België bezetten Ruhrgebied

- Duitse regering laat geld bijdrukken

- hyperinflatie

Duitse regering roept op tot staking

Arbeiders weigeren te werken voor Fransen

Spotprenten over de bezetting

van het Ruhrgebied (Rijnland)

1924 Dawesplan

- VS lenen Duitsland geld

- Ruhrgebied wordt ontruimd

- 'rondpompen van geld'

gevolgen Dawes plan

• Duitsland gaat economisch beter draaien
• rust op binnenlands gebied
• internationaal erkende Duitsland de west grens met Frankrijk
• Duitsland wordt geaccepteerd en mag lid worden van internationale organisaties zoals Volkenbond 

De man Hitler

Oostenrijker: Naar Duitsland verhuisd (afgewezen kunstenaar)

Vrijwilliger Duitse leger

1919 aansluiting DAP

Hitler's jonge jaren 

• Adolf Hitler wordt in 1889 geboren in Braunau am Inn (Oostenrijk-Hongarije)

• Hij vertrekt op 17-jarige leeftijd naar Wenen, om daar een 'beroemde kunstenaar' te worden. Dit mislukt, hoewel hij zeker tekentalent had.

Hitler's jonge jaren (2)

• Hij is op dat moment nog geen antisemiet (jodenhater). Hij raakt echter steeds meer onder de indruk van de antisemtische burgemeester van Wenen.

• Rond 1913 vertrekt hij naar München in Duitsland, omdat hij teleurgesteld is in Oostenrijk-Hongarije

Video

Wat staat er in Mein Kampf?

NSDAP

Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiders Partij

antidemocratisch, totalitair, gewelddadig, nationalistisch en racistisch

Kenmerken van nationaal-socialisme

• Het Duitse ras moet raszuiver worden gehouden.
  

• Rassenleer en antisemitisme

• Het Duitse volk heeft Lebensraum (=levensruimte) nodig.

• Heim ins Reich: alle Duitsers moeten in één groot rijk wonen

Overeenkomst en verschillen Nazi's en Fascisten 

Hitler en Mussolini overeenkomsten:

• Anti democratisch en anti communistisch
  
• Extreem nationalistisch
  
• Eén sterke leider, één groot rijk, één partij als   ideaal
  
• Totalitair systeem (leven in teken voor de   oorlog)
  
• Geweld en militairen belangrijk
  
• Propaganda
  

Overeenkomst en verschillen Nazi's en Fascisten 

Hitler en Mussolini verschillen:

• Hitler had een rassenleer en antisemitisme = Jodenhaat, Mussolini NIET.
  
• Mussolini afhankelijk van Koning, Hitler NIET.
  
• Hitler's doelen bereikt: Eén sterk Duitstalig land creëren, Mussolini’s doelen om  Romeins rijk te herstellen NIET 

Economische crisis

1929

- Beurskrach in Verenigde Staten

- crisis slaat over naar Europa 

Met de crisis van 1929 groeit de NSDAP snel

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

• Na de verkiezingen van november 1932, waarbij de NSDAP de grootste werd, wordt het land vrijwel onbestuurbaar.
• Andere partijen (en de president) kunnen niet meer om Hitler heen: 
• hij wordt kanselier (minister-president). 

In 1933 vatte de Rijksdag vlam en de communisten kregen hiervan de schuld

Machtingswet 1933

NSDAP bezit 44% van de zetels maar wil meer controle!

• Het parlement stemt in met machtingswet.
• Wetten mogen afwijken van de grondwet 'voor veiligheid'.
• Hitler krijgt volmacht en wordt dictator.

Video

Histoclips: Hoe kwam Hitler aan de macht?

0

Totalitair Duitsland

De SA (sturmabteilung) intimeerde burgers en zorgde ervoor dat er "orde" werd gehouden.

Machtigingswet van 1933 geeft alle macht in Duitsland aan Hitler.

Hitlerjugend