Levensbeschouwing h2 Hoofdstuk 1

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Gelukkig worden (1 en 2)

In deze les:

Vandaag:

• introductie
• afwisseling bespreken stof, opdrachten en vragen

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen dat geluk en genot niet hetzelfde zijn
• Je kunt uitleggen hoe je de kwaliteit van geluk kunt achterhalen
• Je kunt uitleggen dat er ook geluk van slechte kwaliteit kan zijn

Wat was ook weer het verschil tussen gewone vragen en levensvragen?

Geluk

Bij geluk kun je een heleboel vragen stellen. 

Gewone, maar dus ook levensbeschouwelijke. 

Wat vind jij?

Kun je geluk afdwingen?

Wat is 'gelukkig zijn' eigenlijk?

Waarom is geluk niet eerlijk verdeeld over alles wat leeft?

Kun je echt gelukkig zijn als dat te koste gaat van anderen?

Maken wetenschap en techniek de mens gelukkiger of juist niet?

Hoe belangrijk is geluk, bestaat er iets dat belangrijker is dan geluk?

Heeft geluk iets te maken met wijsheid?

Bestaat 'schijngeluk'?

Is écht geluk voor mensen wel mogelijk?

Opdracht 

Maak opdracht 2 en verdiepingsopdracht 1

Denk je er zelf wel eens over na wat je kunt doen om gelukkiger te worden?

Verschillende soorten

Geluk is heel subjectief.

Maar wellicht kunnen we wel onderscheid maken in verschillende soorten geluksgevoelens. 

Opdracht

Maak opdracht 5

Geluk en genot

Geluk en genot zijn niet hetzelfde. Bij genot gaat het om genieten met je zintuigen en meestal gaat het om een kortere tijd. 

Genot is dus meer zintuigelijk geluk. Genot is dus wel geluk, maar geluk niet automatisch genot. 

Bij geluk gaat het om een algeheel welbevinden, een gevoel van tevredenheid. Negatieve ervaringen maken het niet pats boem, minder gelukkig. 

Geluk en genot

ER is ook nog extatisch geluk. Dit is een overweldigend gevoel van geluk. 

Religieuze levensbeschouwingen spreken ook over geestelijk geluk. Het is een geluk die ervaart als je bevrijd bent van de aardse materiële werkelijkheid. Soms brengen ze dit ook in verband met een leven na de dood. 

Opdracht 

Maak opdracht 6 

Met welk zintuig geniet jij het meest?
Wat zou je het ergst vinden om te missen?

Geluk van verschillende kwaliteit

Je kunt het hebben over de kwantiteit van geluk, maar ook over de kwaliteit ervan. Bij die laatste gaat het om de vraag of alles van dezelfde orde is. 

Lees op pagina 10 een reeks voorbeelden.

Hier wordt duidelijk dat er hogere en lagere vormen van geluk zijn. 

Geluk van slechte kwaliteit

Als het over de kwaliteit van geluk gaat, kun je vragen naar de morele kwaliteit. Het ene geluk is dan moreel gezien beter dan het andere. Er zijn ook vormen van geluk die immoreel zijn.

1. Pesten en sadisme

2. Leedvermaak

3. Oneerlijkheid

4. Zelfvernietiging

Opdracht 

Maak opdracht 9, 10 en 11 en verdiepingsopdracht 3

Opdracht 

Maak opdracht 12, 13, en 14

Ben jij gevoelig voor reclames waarin beroemdheden je proberen te verleiden tot het kopen van producten?

Kun je de leerdoelen nog reproduceren?

😒🙁😐🙂😃

Gelukkig worden (3)

In deze les:

Vandaag:

• herhaling
• afwisseling bespreken stof, opdrachten en vragen

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen welke voorwaarden er zijn om gelukkig te worden
• Je kunt uitleggen wat wensen te maken hebben met geluk

Intensiteit van geluk

Als het over de kwaliteit van geluk gaat, kun je ook aandacht besteden aan de intensiteit van geluk. Dit geluk heeft te maken met meer en minder genieten, van lagere en hogere rang.

1. geluk en illusie, is geluk dat bestaat in een vlucht uit de dagelijkse werkelijkheid misschien van minder kwaliteit?

2. Je eigen inspanning, geeft wat je zelf tot stand hebt gebracht misschien het meeste geluk?

Gelukkig worden

We hebben gezien hoe je geluk kunt ervaren, maar hoe kun je het worden?

Geluk is subjectief, betekent dit dat er geen voorwaarden zijn om gelukkig te worden die voor iedereen gelden?

Voorwaarden?

1. Is het bevredigen van de eerste levensbehoeften een voorwaarde voor geluk?

2. Is gezondheid een voorwaarde voor geluk?

3. Zijn goede relaties met anderen een voorwaarde voor geluk?

Voorwaarde?

4. Is veiligheid en je veilig kunnen voelen een voorwaarde voor geluk?

veiligheid in het klein gaat om het gevoel dat je een thuis hebt, dat er mensen zijn in je omgeving die je beschermen, die van je houden

veiligheid in het groot gaat om de veiligheid in de wereld, je kunt dan denken aan vrede maar ook aan vrijheid, gelijkwaardigheid, democratie en verdraagzaamheid. 

Voorwaarde?

5. Is jezelf kunnen zijn een voorwaarde voor geluk?

Maar wie ben je eigenlijk? 

Dit moet je eerst goed uitvogelen, vervolgens leven naar waar je blij van wordt, je talenten ontwikkelen, je passies volgen en naar je waarden leven. 

Niet wát je doet is belangrijk, maar dát je het zo goed mogelijk doet. Dus dat je nadenkt over waar je wel en niet goed in bent en hoe je dat zou kunnen verwerkelijken in je leven en dat je er vervolgens een heleboel energie in stopt.

Maar ook de weg ernaartoe kan je een gelukkig gevoel geven.

Waar word ik blij van?

Waar ben ik goed in?

Wat zijn mijn passies?

Welke waarden zijn in mijn leven het belangrijkst?

Opdracht 

Maak opdracht 16, 17, 20, 22 en 23

Wensen die in vervulling gaan

Brengen wensen die in vervulling gaan echt geluk?

Om te beginnen moet je wijs zijn om in te kunnen schatten of een vervulde wens wel echt bijdraagt aan je geluk.

Een wens die in vervulling is gekomen, kan een goed gevoel geven. Maar betekent dit automatisch dat je niet gelukkig bent als die wens niet vervuld is? Is het hebben van veel wensen de oorzaak van ongeluk?

wensen en teleurstelling

Je kunt niet altijd overzien of de vervulling van je wens wel het gewenste resultaat oplevert. Misschien werd je er toch niet zo gelukkig van.

En word je soms niet gelukkig door iets wat je helemaal niet gewenst hebt?

Heb jij een wens waarvan je overtuigd bent: als die wordt vervuld zal ik echt gelukkig zijn?

Opdracht 

Maak opdracht 25, 26, 27 en Op-pad-opdracht 3

Wat is vandaag aan bod gekomen?

Gelukkig worden (4 en 5)

In deze les:

Vandaag:

• herhaling
• afwisseling bespreken stof, opdrachten en vragen

Leerdoelen:

• je kunt het metafoor van een mens als plantje uitleggen
• je kunt uitleggen wat Nussbaum zegt over het belang van anderen
• Je kunt uitleggen hoe Epicurus over geluk dacht 

Rad van fortuin!!!

Geluk: iets dat je gegeven wordt

Voor veel mensen is geluk de hoogste waarde. Die opvatting is niet van alle tijden. Onze voorouders in Europa waren heel christelijk, waarbij de leus was: eerste jezelf opofferen dan streven naar je eigen geluk. Op geluk mocht je alleen maar een beetje hopen. Het was iets wat je gegeven werd

de brede en de smalle weg

Dat goede leven vergeleek men met een pad; aan het einde ervan, wachtte je geluk in de hemel. 

Je kon ook voor de gemakkelijkere brede weg kiezen en volop genieten en je aan het lot van anderen niets aantrekken, maar dan had je geen geluk in het hiernamaals.

Er is veel veranderd

In de westerse maatschappij is er veel veranderd. 

Tegenwoordig lijkt het daardoor voor veel mensen vanzelfsprekend om te streven naar geluk. Het lijkt zelfs een plicht te zijn. 

Tips om iets aan je geluk te doen, zijn in. Daarbij wordt vaak gewezen op je eigen positieve houding die van groot belang is. Je zou het zelf in de hand hebben. Manifesteren kun je leren. 

Opdracht 

Maak opdracht 29 en Op-pad-opdracht 5

Is geluk voor jou de hoogste waarde, of zijn er andere zaken die belangrijker vindt?

Geluk hebben en gelukkig zijn

Bij geluk hebben gaat het om geluk dat je krijgt en waarop je geen invloed hebt. Je kunt omgekeerd ook pech hebben.

Als we het hebben over de toestand waarin je verkeert, dan hebben we het over gelukkig zijn. 

Opdracht 

Maak opdracht 30, 32, 33 en verdiepingsopdracht 6

De mens als kwetsbaar plantje

Wie het geluk niet zou kunnen afdwingen, is een loser. Maar klopt dat wel?

De Griekse dichter Pindarus vergelijkt het opgroeiend kind met een plant. Of het jonge plantje zal uitgroeien tot een mooie en sterke plant is afhankelijk van veel invloeden van buitenaf.

Dat is met de mens ook zo.

Volgens Amerikaanse filosofe Nussbaum is dit beeld van een plant heel belangrijk als we nadenken over menselijk geluk. 

Geluk en de anderen

Volgens Nussbum heeft de mens het geluk niet helemaal zelf in de hand, er gebeurt van alles waar je geen invloed op hebt. 

Uiteindelijk heb je wel je vrije wil, en kun je zelf keuzes gaan maken en ben je zelf verantwoordelijk, maar kwetsbaar blijf je wel.

We moeten volgens Nussbaum beseffen dat je anderen nodig hebt om gelukkig te worden. 

De voorwaarde voor geluk volgens Nussbaum: je kwetsbaar op durven stellen, vertrouwen stellen in anderen ook al weet je dat dat ooit mis kan gaan. 

Opdracht 

Maak opdracht 34, 36 en op-pad-opdracht 6

Epicurus: een les in genieten

Consumeren is in onze samenleving heel belangrijk. Onze consumptiemaatschappij wordt ook wel eens hedonistisch genoemd. Daarmee wordt bedoeld dat zintuigelijk genieten centraal staat. 

Maakt al dat consumeren ons gelukkig? Er zijn er die stellen dat we daardoor niet meer weten wat echt genieten is. Ook zouden mensen egoïsten worden die alleen met hun eigen genot bezig zijn. 

Genot als doel van het leven heeft echter diepe wortels in de Europese geschiedenis. Epicurus zei dat genieten een levenskunst is, en het belangrijkste doel in het leven. 

Opdracht

Maak opdracht 38, 39 en 40

Heb je er zelf wel eens over nagedacht om te gaan consuminderen?

Epicurus: een les in genieten

1. genieten en consumeren: je moet zorgen dat je levensgeluk niet afhangt van consumeren. 'Je hoeft niet altijd met weinig tevreden te zijn, maar je moet tevreden kunnen zijn mocht je weinig hebben'. 

2. genieten en wijsheid: pijn en onaangename ervaringen moet je niet uit de weg gaan. 'al helemaal als de gevolgen groter zijn'.

3. genieten en de dood: Het is zinloos verdrietig te zijn over iets wat in de toekomst plaatsvindt en dat nog geen narigheid veroorzaakt. Zolang jij er bent, is de dood er niet, en als de dood er is, ben jij er niet meer. 

Opdracht 

Maak opdracht 41, 42 en 43

Durf je het voorstel van Epicurus uit te proberen: een week geen limonade of cola maar alleen water zodat je daarna intens kunt genieten?

Zijn de leerdoelen duidelijk?

😒🙁😐🙂😃

Welke begrippen vind je nog onduidelijk?