Aantekening + herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Herhaling + tips

Planning

Herhaling en tips voor PW zintuigen (kom in de lesson up)

Tegelijk extra aantekening

Oefening zelfstandig  / uitleg leerlingen

Test jezelf thema 10

extra aandacht voor (!!)

Oren

Oog

Prikkels

Invloeden uit de omgeving 

Zintuigcel

Prikkel

Omzetting van prikkel tot impuls

Centraal zenuwstelsel

Zenuw

Orgaan	Zintuigen	Adequate prikkel
	Lichtzintuig	Licht
Oor	Gehoorzintuig
Neus		Geurstoffen
Tong	Smaakzintuig
	Warmtezintuig Koudezintuig Tastzintuig Pijnzintuig	Hogere tempratuur Lagere tempratuur Pijn

De zintuigen en prikkels die daarbij horen

Oog

Geluid

Reukzintuig

Smaakstoffen

Vorm en structuur van een voorwerp

Huid

Definitie	Begrip
Onderdelen in zintuigen die reageren op een bepaalde prikkel zoals licht, temperatuur, druk, pijn
De prikkel waarvoor de zintuigcel speciaal gevoelig is
Zintuigcellen ontvangen langer dezelfde prikkels, dus ontstaan minder impulsen
Prikkels vanuit het inwendige milieu
Prikkels vanuit de omgeving
De waarde die bepaald of een prikkel sterk genoeg is om een impuls te maken in een zintuigcel.

Begrippen

Drempelwaarde

Gewenning

Adequate prikkel

Zintuigcellen

Interne prikkel

Externe prikkel

Onderdelen van de huid

Kiemlaag

Lederhuid

Talgklier

Spiertje

Zweetklier

Drukzintuig

Ogen

pupilreflex

- spiertjes in iris

- kringspieren samengetrokken = kleine pupil

- Lengtespieren samengetrokken = grote pupil 

Scherp zien

Accommoderen

Veraf scherp zien 

(rusttoestand)

Dichtbij scherp zien

(geaccomodeerd)

Extra aantekening

Ogen: accommonderen:

Ver weg	Dichtbij
platte ooglens	Bolle ooglens
kringspieren ontspannen	kringspieren samengetrokken
lensbandjes strak	lensbandjes slap

Volgorde licht in het oog

• Hoornvlies
• Pupil
• Lens
• Glasachtig lichaam
• Gele vlek (netvlies)

In de tekening is een deel van het oog met de letter Q aangegeven.

Hoe heet deel Q?

Dit onderdeel beschermt alles dat binnenin het oog ligt.

In dit onderdeel liggen spieren die de pupil groter en kleiner kunnen maken.

Via dit onderdeel gaan berichten uit de gezichtszintuigen naar de hersenen.

Deze onderdelen helpen mee om het oog allerlei kanten op te laten draaien

Harde oogvlies

iris

oogzenuw

oogspier

Het oog: zet onderdelen op de juiste plaats

netvlies

Harde oogvlies

oogzenuw

lens

Oogspier

Hoornvlies

Bouw ogen 

Opbouw netvlies

Het netvlies heeft 2 lagen:

1. Laag zenuwcellen
2. Laag zintuigcellen met de
   staafjes en de kegeltjes

LET OP! Het licht dat in het oog valt
komt dus eerst langs de laag
zenuwcellen, daarna pas op de laag
 zintuigcellen.

gele vlek & blinde vlek

Gele vlek: scherp zien

Licht op het netvlies

Alleen maar kegeltjes

Blinde vlek:

Op het netvlies

Geen staafjes en kegeltjes:

Oogzenuw gaat hier het oog uit!

Extra aantekening

Ogen: netvlies

Staafjes:

- contrast (zwart/wit/grijs)

- minder licht

- ligging: niet in gele vlek

Kegeltjes:

- Kleuren

- veel licht

- Ligging: veel in gele vlek

Oren

Leerdoel: benoemen welke route een geluidstrilling aflegt door de onderdelen van het oor.

Wat is de route die een geluidsprikkel door het oor aflegt? Sleep de onderdelen naar de juiste plek.

Gehoorschelp -->

-->

-->

-->

-->

-->

Aambeeld

Hamer

Gehoorgang

Trommelvlies

Stijgbeugel

Slakkenhuis

Zet het onderdeel van je oor bij het juiste nummer:

3

4

10

2

7

11

oorschelp

trommelvlies

slakkenhuis

gehoorbeentjes

gehoorzenuw

gehoorgang

Enkele examenvragen

Het oog bestaat uit verschillende lagen.
Geef de naam van de laag waar lichtprikkels worden omgezet in impulsen

In de iris bevinden zich kring- en lengtespieren. Deze spieren regelen hoeveel licht het oog binnen komt.
welke van de genoemde spieren trekken samen bij weinig licht? Wordt daardoor de pupil groot of klein?

1. Kringspieren trekken samen, pupil wordt groot
2. Kringspieren trekken samen, pupil wordt klein
3. Lengtespieren trekken samen, pupil wordt groot
4. Lengtespieren trekken samen, pupil wordt klein

Wie kiest A?

Wie B?

Wie C?

Wie D?

Lisa is verkouden. Haar buis van Eustachius is verstopt met slijm en gaat niet goed open als ze gaapt. Daardoor komt haar trommelvlies onder druk te staan.
Leg uit dat Lisa niet goed kan horen als het trommelvlies onder druk staat.

In de informatie staan eigenschappen
van dolfijnen die voor deze dieren
energiebesparend zijn.
Schrijf één van deze eigenschappen op en leg
uit dat die eigenschap energiebesparend is.

Handige sites

Youtube > filmpjes en uitleg: 

bijvoorbeeld: Jelle biologie 

Biologiepagina.nl > Oefenen opdrachten + oude examens

Nu

- Pauze in de klas (5 minuten)

- Leerlingen bij mevrouw Gootzen: Renske, Evi, Janne, Lynn, Faya, Lisa, Amina

Overige leerlingen:

Maak online de afsluiting (diagnostische toets/test jezelf)

en maak online de examen opgaven