Introductie + 11.4

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij mens en natuur!

mevr. ten Bokkel

[e-mail]

Planning van vandaag

Bijpraten

Regels en afspraken

Planning komend jaar

11.4

Mijn vakantie

Even bijkletsen en elkaar leren kennen!

1. In tweetallen: 

Bespreek met je buurman/buurvrouw wat je in de vakantie hebt gedaan (2 minuten).

2. Klassikaal: 

Vertel kort wat je buurman/buurvrouw in de vakantie heeft gedaan .

Afspraken

- Positieve houding

- Respect tonen

- Verantwoordelijkheid nemen

- Veiligheid creëren

Dit schooljaar

Wij werken met boeken.

Laptop mee is handig voor:

- oefenvragen tijdens de lessen in LessonUp

- huiswerk controleren

- in sommige gevallen SO's of PW

- andere doeleinden, zoals oefentoetsen en het werken aan verslagen.

H12 (en 11.4 +11.5) Erfelijkheid en evolutie (SO + PW)

H8 Je lichaam werkt (PW in toetsweek)

H9 Gezondheid (PW)

H13 Dieren en planten (SO)

H14 Een duurzame levensstijl

(PW H13 + H14 in toetsweek)

Leerdoelen

Je kunt uitleggen dat chromosomen jouw erfelijke eigenschappen bepalen.

Je kunt uitleggen hoe mensen eigenschappen doorgeven via chromosomen.

Je kunt uitleggen dat bepaalde chromosomen het geslacht van een mens bepalen.

Erfelijk materiaal

Cel> kern> chromosomen> DNA> gen

Chromosomen = draadachtige structuren, voornamelijk samengesteld uit DNA

DNA = bevat de blauwdruk voor alle erfelijke eigenschappen van een organisme

Elke cel : 23 chromosomenparen; in totaal 46 chromosomen

Genoom = alle chromosomen samen

Waarom je op je ouders lijkt

Een cel van 46 chromosomen splitst zich in twee voortplantingscellen.

Voortplantingscellen bevatten 23 chromosomen

Tijdens de bevruchting versmelten de cellen.

Een jongen of meisje

Een eicel geeft altijd een X-chromosoom door

 

Een zaadcel geeft een X-chromosoom of een Y-chromosoom door

Wat?	Lezen: 11.4 p 146,147. Maken: opdr 1-10
Hoe?	In je werkboek. Je mag fluisterend overleggen.
Hulp?	Vraag het eerst aan je buurman of buurvrouw. Komen jullie er samen niet uit? Steek je hand op!
Tijd?	10 minuten
Klaar?	Lees 148-150
Opbrengst	11.4 vormt een belangrijke basis voor H12. Goed gedaan!

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe eigenschappen op de chromosomen zitten.

Je kunt uitleggen hoe het uiterlijk van een mens bepaald wordt.

Je kunt uitleggen hoe aangeboren aandoeningen ontstaan en hoe deze kunnen worden opgespoord.

Egenschappen van chromosomen

Gen = klein stukje van een chromosoom

Allel = verschillende varianten van een gen; ze coderen voor dezelfde eigenschap, bijvoorbeeld het allel voor de oogkleur

Erfelijke eigenschappen

Je erfelijke eigenschappen = geërfd van je ouders. Ze worden volledig bepaald door je genen.

Genotype = De informatie die op al je genen.

Fenotype = De fysieke uiting van een eigenschap.

Aangeboren aandoeningen

1. Door schadelijke stoffen of ziekteverwekkers

2. Door een fout in het aantal chromosomen in de cellen

3. Vanwege een fout in de structuur van één chromosoom

Prenataal onderzoek

Vruchtwaterpunctie= een arts zuigt een beetje vruchtwater met cellen van de foetus uit de baarmoeder.

Vlokkentest = een arts zuigt cellen van de placenta uit de baarmoeder

De chromosomen van de cellen 

worden onderzocht op erfelijke 

aandoeningen

Wat?	Maak opdr. 12, 13, 15-17, 21
Hoe?	In je werkboek. Je mag fluisterend overleggen. Als je wilt nakijken vraag je aan je docent of je je laptop mag pakken.
Hulp?	Probeer er samen met je buurman/buurvrouw uit te komen. Steek je hand op als het samen niet lukt.
Tijd?	10-15 minuten
Klaar?	Kijk je werk na en maak opdr. 22 en 23
Opbrengst	Je hebt je huiswerk af en nagekeken! Goed gedaan!

Afsluiten

Wacht nog even met inpakken, zodat we samen kunnen afsluiten.

Vergeet je als je bel gaat niet om je stoel aan te schuiven?