Oefenen voor toets Modernisme

• Tekenen
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Modernisme tot 1950

Expressionisme (Die Brucke, der Blaue Reiter en Fauvisme)

Kubisme / Futurisme

Constructivisme / Suprematisme

De Stijl (1917-1930) & Bauhaus (1918-1950)

Dada

SOORTEN TOETSVRAGEN

Zorg dat je uitgebreid antwoord geeft.

NOEM (kort)

LEG UIT (lang)

BESCHRIJF (lang)

GEEF AAN (lang)

Bekijk de afbeelding op de vorige slide.

Noem een kleurcontrast

Leg uit wat dit contrast met de dansers doet.

1. Ze bewegen veel heftiger door het koud-warm kleurcontrast.
2. (Warm) oranje – (koud) blauw; dansers komen los van de achtergrond; De oranje dansers lijken op je af te komen.
3. Oranje en groen zijn complementaire kleuren, dus ze versterken elkaar
4. Donker en licht-contrast. Zo zie je het beter.

Aspecten van de voorstelling

Aspecten van de vormgeving

In deze sculptuur zie je de muze van Picasso

Door gebruik te maken van goedkope materialen wordt de primitiviteit van het werk versterkt

Dit sculptuur is een buste en bedoeld als autonoom kunstwerk

Het geheel is minimalistisch in kleur en lijngebruik.

wat is het verschil tussen voorstelling en vormgeving?

1. voorstelling is hoe iets wordt weergegeven, vormgeving wat er wordt weergegeven
2. voorstelling is wat er wordt weergegeven, vormgeving is hoe iets wordt weergegeven
3. voorstelling is op toneel, vormgeving is bij beeldende kunst
4. voorstelling vertelt een verhaal, vormgeving 'vertelt' een emotie

Expressionisme

Begin 20e eeuw

Geen natuurgetrouwe weergave, maar een vereenvoudigde of gedeformeerde werkelijkheid. Sprekende en felle kleuren. Laten zien wat je voelt ipv wat je ziet.

In het expressionisme geldt het volgende:

1. subjectiviteit van de waarneming
2. objectiviteit van de waarneming
3. verzelfstandiging van beeldaspect kleur
4. uiting van persoonlijk gevoelens

Fauvisme

Felle kleuren (soms omlijnd)

Geen ruimtesuggestie

"De schilders versieren het vlak als het ware, de uitbeelding hoeft niet natuurgetrouw te zijn."

Die Brücke

Globale weergave vormen

Hoekige vormgeving 

Subjectieve beleving

sober kleurgebruik 

complementair 

Der blaue reiter

geometrische vormgeving 

kleurvervreemding 

Eenheid in landschap door kleurvlakken

Waarom hadden de expressionisten veel belangstelling voor 'niet-westerse' kunstenaars?

Kleurfamilie

Primaire kleuren

Grove toets

Licht- en schaduw effecten

Overlapping

Kubisme

Begin 20e eeuw

Voorstelling vereenvoudigd tot geometrische en hoekige vormen. Meerdere aanzichten in één beeld. 

KUBISME
Stijlkenmerk?

1. Felle kleuren
2. Korte penseelstreken
3. Geometrische vormen
4. Geen schaduw

Welk soort kubisme?

1. synthetisch kubisme
2. analytisch kubisme
3. geometrisch kubisme
4. biometrisch kubisme

Waarom hoort dit schilderij bij het Kubisme? Meerdere antwoorden mogelijk

1. Dat komt door de kleuren, fel kleurgebruik.
2. Ik zie geen kubus, het is geen kubisme
3. Er zitten invloeden van Afrikaanse kunst in.
4. Hoekige vormen en meerdere aanzichten in 1 werk gecombineerd

Waarom hoort dit kunstwerk bij het kubisme? (meerdere antwoorden mogelijk)

1. Natuurgetrouw
2. Geabstraheerd
3. Kleurrijk
4. Geometrische vormen

?

1. futurisme
2. kubisme

Futurisme

Begin 20e eeuw

Verbeelden van de snelheid en dynamiek van de moderne tijd (industriële revolutie). Vastleggen van bewegingsmomenten.

Suprematisme en Constructivisme

Na de Russische revolutie van 1917

Abstracte, geometrische vormen. Pure kleuren plus zwart en wit. Tegen subjectief individualisme. Kunst is autonoom (Suprematisme). Bewondering voor machines, de architect en toegepaste technische constructies (Constructivisme).

Constructivisme

1917 - 1924

Geometrische vormen

Objectieve benadering

Abstrahering

Wat wilden kunstenaars met het constructivisme bereiken na de revolutie van 1917?

1. een nieuwe , eerlijke maatschappij
2. het volk opvoeden met kunst
3. individuele kunstzinnige uitingen
4. nieuwe geometrische vormentaal

De Stijl

Begin 20e eeuw

De Stijlgroep streefde naar een nieuwe universele vormgeving in architectuur, toegepaste vormgeving en beeldende kunst. Geen emotie, geen decoratie, geen expressiviteit maar puur vorm.  'Vorm volgt functie.' Abstracte, geometrische vormen.

Bij Mondriaan is sprake van:

1. stilering
2. nihilisering
3. abstrahering
4. compromisering

Mondriaan beperkte zich tot rechte lijnen en primaire kleuren en niet-kleuren. Waarom?

1. omdat rood zijn lievelingskeur was
2. om een abstract werk te maken zonder emoties
3. om een harmonisch werk te maken, de wereld had behoeft aan evenwicht
4. om zijn emoties in banen te leiden

bauhaus

postimpressionisme

kubisme

de stijl

Rietveld Schröderhuis, Nederland

Afbeelding 1

In 1919 werd Rietveld lid van De Stijl. In 1923 schilderde hij zijn leunstoel in de kenmerkende 'Stijl-kleuren', waaraan de leunstoel de naam roodblauwe stoel te danken heeft. De schilders van De Stijl reduceerden hun kleurenpalet tot de primaire kleuren en de niet-kleuren grijs, zwart en wit.

Beschrijf de ideologie van De Stijl en geef aan waarom dit kleurenpalet daarop aansluit.

Met de primaire kleuren en wit, zwart en grijs kon je volgens De Stijl alles maken. Die kleuren laten rust en harmonie zien.

Het ging om een onderzoekende en analyserende blik op kleur. 

Het Bauhaus

Ook de leden van kunstenaarsgroep Bauhaus hadden idealen om de wereld beter te maken. In 1919 stichtte Walter Gropius in het Duitse Weimar een rijksschool voor architecten, kunstenaars en industrieel ontwerpers, waar moderne, functionele vormgeving werd onderricht. 

De Stijl

Bauhaus

De ideologie van het Bauhaus

Er werd met nieuwe productieprocessen geëxperimenteerd, studenten kregen de ruimte om een nieuwe, eigentijdse vormtaal te ontwikkelen. In een tijd dat alleen een elitaire bovenlaag zich (jugendstil) ontwerpen kon permitteren, werkte het Bauhaus vanuit het ideaal om mooi en praktisch design voor iedereen bereikbaar te maken.

Bauhaus

1919 - 1933

Samensmelting van kunst, ambacht
& techniek 

Zakelijke vormgeving

Bauhaus design

Hoogwaardige technische en esthetische producten 

Accent op de functionaliteit

Betaalbare producten door industriele productieprocessen

Integratie van kunst in het dagelijkse leven

Op afbeelding 6 zie je een van de modellen uit de metaalwerkplaats van Bauhaus: de tafellamp uit 1923/24, ontworpen door Wilhelm Wagenfeld in samenwerking met Karl Jucker. De lamp op afbeelding 6 beantwoordt aan de doelstellingen van het Bauhaus.
Leg dit uit aan de hand van vorm, materiaal en functie.

Vorm:

Deze bestaat uit een harmonisch geheel van eenvoudige basisvormen (zonder toegevoegde

decoratie).

• Materiaal:

Er zijn nadrukkelijk industriële en functionele materialen gebruikt: glas en metaal.

Functie (één van de volgende):

• De functie is goed licht geven op de tafel; daartoe is een staaf met een geschikte/juiste

lengte en een bol (lampenkap) van opaalwit glas gebruikt, waardoor het meeste licht op het

tafelblad valt en het licht niet te fel in de ogen schijnt.

• De lamp is zuiver functioneel opgebouwd, waarbij de functie zichtbaar blijft ten aanzien

van alle elementen (bijvoorbeeld: het snoer is zichtbaar in de staander van de lamp).

Dadaïsme

Begin 20e eeuw

Opzettelijk irrationele, absurde voorstellingen. Afwijzen van esthetiek en morele waardes in de kunst. Collages, fotomontages, readymades en assemblages.

Dada en de Eerste wereldoorlog:

Na WO1 ontstaat de strijd tussen linkse (socialisme) en rechtse (nationalisme) bewegingen, in sommige landen leidt dit tot dictaturen (Mussolini, Hitler, etc.).

Veel kunstenaars vluchtten naar Amerika, New York of naar Zürich, Zwitserland (neutraal). --> In deze steden ontstaat Dada.

In Zürich duikt de naam Dada voor het eerst op.

Jonge kunstenaars keren zich ‘vol afschuw af van de slachthuizen van de wereld om ons tot de kunst te wenden’ (Jean Arp).

?

1. kubisme
2. dadaïsme
3. expressionisme
4. futurisme

Benoem zoveel mogelijk kenmerken en begrippen die passen bij Dada

Beschrijf een belangrijke overeenkomst en een belangrijk verschil tussen het Futurisme en het Dadaïsme

Dada is een kunststroming die de oorlog verafschuwd, in tegenstelling tot de futuristen, die de oorlog zien als een verlossing van de oude cultuur. De dadaïsten maken anti-kunst om duidelijk te maken dat zij op geen enkele manier verbonden willen zijn met de kunst en cultuur uit het verleden, die in hun optiek schuldig is aan de oorlog. De futuristen verheerlijken geweld en machines en lawaai en alles wat met oorlog en vooruitgang te maken heeft. In hun ogen is de oorlog vooruitgang, omdat deze de oude cultuur afschaft. Beide stromingen willen, om geheel andere redenen, de oude cultuur afschaffen.