5. Kookpunt & Smeltpunt

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

5. Kookpunt en smeltpunt

Planning vandaag 

- Stofeigenschappen

- Wat is het kookpunt en smeltpunt?

- Bepalen van de fase

- Diagrammen

Stofeigenschappen. Kunnen jullie er een paar noemen? 

Kookpunt en smeltpunt zijn ook stofeigenschappen

Wat is het kookpunt van water?

Wat is het kookpunt?

Het kookpunt is de temperatuur waarop een stof kookt, voor water is dit 100 graden celsius

Welke faseovergangen hebben te maken met het kookpunt?

Faseovergangen kookpunt

De faseovergangen verdampen en condenseren vinden plaats bij de temperatuur van het kookpunt. Bijvoorbeeld

• Gasvormig water(waterdamp) zal condenseren tot vloeibaar water wanneer het wordt afgekoelt tot 100 graden celsius
• vloeibaar water zal verdampen tot waterdam wanneer het wordt verwarmd tot 100 graden celsius

Welke faseovergangen hebben te maken met het kookpunt?

Faseovergangen kookpunt

De faseovergangen verdampen en condenseren vinden plaats bij de temperatuur van het kookpunt. Bijvoorbeeld

• Gasvormig water(waterdamp) zal condenseren tot vloeibaar water wanneer het wordt afgekoelt tot 100 graden celsius
• vloeibaar water zal verdampen tot waterdam wanneer het wordt verwarmd tot 100 graden celsius

Wat is het smeltpunt van water?

Wat is het smeltpunt?

Het smeltpunt is de temperatuur waarop een stof smelt/stolt, voor water is dit 0 graden celsius

Welke faseovergangen hebben te maken met het smeltpunt?

Faseovergangen smeltpunt

De faseovergangen smelten en stollen vinden plaats bij de temperatuur van het smeltpunt. Bijvoorbeeld

• vloeibaar water stolt (bevriest) bij een temperatuur van 0 graden celsius tot de vaste fase (ijs)
• Vast water (ijs) smelt bij een temperatuur van 0 graden celsius tot de vloeibare fase

Kookpunt en smeltpunt

Iedere zuivere stof heeft een kookpunt. Het kookpunt van een stof is de temperatuur waarbij deze stof overgaat van de vloeibare in de gasvormige fase. (Voor water is het kookpunt 100 graden Celsius.) Soms wordt dit kookpunt ook wel condensatiepunt genoemd.

Het smeltpunt van een stof is de temperatuur waarbij deze stof over gaat van de vaste naar de vloeibare fase. (Voor water is het smelt/stolpunt 0 ºC). Het stolpunt van een stof is de temperatuur waarbij deze stof over gaat van de vloeibare naar de vaste fase. Smelten en stollen zijn namelijk het omgekeerde proces van elkaar.

Kookpunt en smeltpunt zijn ook stofeigenschappen

Kookpunt en smeltpunt zijn ook stofeigenschappen

Deze temperaturen zijn dus altijd gelijk voor één specifieke stof.

* deze tabel hoef je niet uit je hoofd te leren

In welke fase is een stof?

Als de temperatuur van de stof hoger is dan het kookpunt is de stof in de gasfase

G

Als de temperatuur van de stof onder het smeltpunt is, is de stof in de vaste fase

S

Als de temperatuur van de stof tussen het kookpunt en smeltpunt is, is de stof in de vloeibare fase

L

In welke fase is water?

Als de temperatuur van de stof hoger is dan het kookpunt is de stof in de gasfase

G

Als de temperatuur van de stof onder het smeltpunt is, is de stof in de vaste fase

S

Als de temperatuur van de stof tussen het kookpunt en smeltpunt is, is de stof in de vloeibare fase

L

In welke fase is alcohol?

Als de temperatuur van de stof hoger is dan het kookpunt is de stof in de gasfase

G

Als de temperatuur van de stof onder het smeltpunt is, is de stof in de vaste fase

S

Als de temperatuur van de stof tussen het kookpunt en smeltpunt is, is de stof in de vloeibare fase

L

Welke fase is de stof?

- Is de temperatuur onder het smeltpunt? 

             vaste fase

- Is de temperatuur tussen het smelt- en kookpunt?

             vloeibare fase

- Is de temperatuur hoger dan het kookpunt?

             gas fase

Oefenen: Welke fase is goud bij 1500 °C?

antwoord: vloeibaar

1500°C ligt tussen het smelt- en kookpunt van goud (tussen 1064°C en 2860°C)

Pak je laptop en log in in deze LessonUp-les

(klik op het plaatje)
Het is 25 °C welke fase heeft azijnzuur?

1. Vloeibaar
2. Vast
3. Gas
4. Geen van allen

Ik heb wat butaan bij -20 °C. In welke fase zit dit?

1. Vaste stof
2. Vloeibaar
3. Gas

Het is -45 C.
Welke fase heeft kwik?

1. Vloeibaar
2. Vast
3. Gas
4. Geen van allen

Het is 1000 °C.
welke fase heeft lood?

1. Vloeibaar
2. Vast
3. Gas
4. Geen van allen

Welke stof is in de vloeibare fase bij een temperatuur van -80°C?

1. waxine
2. stikstof
3. kwik
4. alcohol

Sleep de woorden naar de juiste plek.

kookpunt

smeltpunt

smelten

condenseren

verdampen

stollen

Bekijk de afbeelding hiernaast. Beantwoord de 3 vragen
a. Wat is ongeveer het kookpunt?
b. Wat is ongeveer het smeltpunt?
c. Welke stof is dit?

Antwoord: Wat is het smeltpunt en kookpunt?

= ± 78°C

= ± -110°C

= Alcohol

Antwoord: Welke stof is het ?

Kookpunt = ± 78°C

Smeltpunt= ± -110°C

Het is alcohol

Samenvattend - Kookpunt en smeltpunt

Het kookpunt is de temperatuur waarop een stof van de vloeibare fase naar de gasfase verandert (en andersom).

Het smeltpunt is de temperatuur waarop een stof van de vloeibare fase naar de vaste fase verandert (en andersom)

Het smeltpunt en kookpunt van een stof zijn stofeigenschappen. Iedere stof heeft dus een ander kookpunt en smeltpunt. Zie deze tabel, deze hoef je niet uit je hoofd te leren.

Samenvattend - Welke fase is de stof?

Als de temperatuur van een stof boven het kookpunt ligt zal de stof in de gasfase zijn.

Als de temperatuur van een stof tussen het smeltpunt en kookpunt ligt zal de stof in de vloeibare fase zijn

Als de temperatuur van een stof onder het smeltpunt ligt zal de stof in de vaste fase zijn.

Samenvattend - Diagrammen

Tijdens een faseverandering zal de temperatuur constant blijven. Deze temperatuur zal het kookpunt of smeltpunt zijn.

Dus, zo lang er nog water in jouw pannetje zit zal de temperatuur 100°C zijn.

Verwerkingsvragen

Dit is huiswerk

In SOM kan je vinden voor wanneer dit precies af moet zijn

De groene vragen zijn optioneel

Vraag 1: Hoe heet de fase-overgang van de vaste naar de vloeibare fase?

1. smelten
2. stollen
3. verdampen
4. condenseren

Vraag 2: Hoe heet de fase-overgang van de vloeibare naar de gasvormige fase?

1. smelten
2. stollen
3. verdampen
4. condenseren

Vraag 3:
Wat is de fase van diamant bij 3742 °C?

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Gas

De volgende X vragen gaan over de onderstaande afbeelding

Sam heeft metingen verricht tijdens het uitvoeren van een practicum. Hij heeft een ijsklontje verwarmt en gedurende een aantal minuten de temperatuur bij

gehouden. Bekijk de grafiek in de afbeelding hieronder.

De volgende vraag over de onderstaande situatie.

Vraag 4: Geef bij iedere letter aan wat er gebeurd met het ijsklontje

Vraag 5: Teken een grafiek van de resultaten van Mirjam.
Omcirkel het punt/de punten waar de stof over gaat van fase.

Doe dit op papier, lever de foto in.

01:22

Vraag 6: Leg uit waarom het ijs smelt als er zout wordt toegevoegd. Gebruik het woord smeltpunt.

Vraag 7: Bekijk de lijst met stoffen hiernaast. Het is 20°C, welke stoffen zijn gasvormig?

Vraag 8: De koudste temperatuur die ooit in Alaska werd gemeten is – 58 ºC. Kan deze temperatuur gemeten worden met een kwik thermometer? Leg je antwoord uit!

Vraag 9
Silvie verwarmt 80 gram een vaste stof.
Zij maakt een grafiek van de temperatuursverandering ten opzichte van de tijd.

Welke grafiek kan horen bij een proefje met 240 gram van deze vaste stof?

1. 
2. 
3. 

Antwoorden open vragen

vraag 4:

A = ijs (vaste fase)

B = smelten (vast+vloeibaar)

C = vloeibaar water

D = verdampen (vloeibaar+gas)

E = waterdamp (gasfase)

vraag 5

vraag 6

Als je zout op ijs strooit, verlaagt het het smeltpunt van het ijs. Normaal smelt ijs bij 0 graden, maar met zout erbij smelt het al bij een lagere temperatuur. Het ijs kan dan smelten, zelfs als het buiten nog kouder is dan 0 graden. Het zal dan minder snel glad worden omdat het water niet bevriest.

vraag 7:

butaan, propaan, stikstof, zuurstof

Vraag 8:

Nee, wanneer de temperatuur onder de -39 is zal kwik stollen. De vloeistofthermometer heeft dan geen vloeistof meer, alleen maar een vaste stof. Hij zal dan niet werken

Kookpunt

Smeltpunt

Kooktraject

Smelttraject