TH5 - V5 - BS4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 5 Planten

BS 4 Voortplanting

leerdoelen BS4

Na deze les kun je: 

• verschillende manieren van voortplanten bij planten beschrijven

begrippen BS4

meeldraden 

stampers

zaad 

kiem 

zelfbestuiving 

kruisbestuiving

5 rijken

bacteriën

protisten

schimmels

dieren

planten

voorkennis uit onderbouw:

ordenen

stammen

wieren (algen)

sporenplanten 

zaadplanten

stam	wieren	sporenplanten	zaadplanten
wortels, stengels	nee	ja	ja
bloemen	nee	nee	ja
voortplanting	nvt (celdeling)	sporen	zaden

stam	wieren	sporenplanten	zaadplanten
wortels, stengels	nee	ja	ja
bloemen	nee	nee	ja
voortplanting	nvt (celdeling)	sporen	zaden

levenscyclus van een zaadplant

levenscyclus van een plant

bruin: diploïde stadium

groen:

haploïdestadium

zaadplanten: voortplanting

naaktzadigen

gymnospermen

bedektzadigen

angiospermen 

zaden bedekt door vrucht

zaden tussen lamellen  

zaadplanten: voortplanting

naaktzadigen

gymnospermen

bedektzadigen

angiospermen 

zaden bedekt door vrucht

zaden tussen lamellen  

Fruit of groente? 

bedektzadigen

angiospermen

Fruit of groente? 

bedektzadigen

angiospermen

zaadplanten: voortplanting

ongeslachtelijk

klonen

uit een deel van de plant groeit een nieuwe plant

geslachtelijk

mannelijke en vrouwelijke geslachtsellen fuseren(!!)

Geslachtelijke voortplanting:

bedektzadigen -> bloem

(vrouwelijk geslachtsorgaan)

(mannelijk geslachtsorgaan)

Geslachtelijke voorplanting 

mannelijk voortplantingsorgaan:

• meeldraden
  

mannelijke geslachtscellen: 

• stuifmeelkorrels 
  

verspreiden zich 

- naar zelfde of andere plant

helmvakjes

Geslachtelijke voorplanting 

vrouwelijk voortplantingsorgaan:

• stamper
  

vrouwelijke geslachtscellen: 

• zaadbeginsel/eicel 
  

(1)

(6)

geslachtelijke voortplanting

bestuiving 

•  stuifmeelkorrel komt bovenop de stempel 
  

(de 2 haploïode cellen stuifmeelkorrel en eicel NIET samengesmolten)

bevruchting 

samensmelting samensmelting en ontstaan van de zygote (diploïde)

bevruchting na bestuiving

1. stuifmeelkorrel op stempel
   
2. stuifmeelbuis groeit door stijl richting eicel
3. kernen eicel + stuifmeelkorrel versmelten

-> nu pas bevrucht!

bevruchte eicel vormt kiem/embryo

zaadbeginsel vormt het zaad 

vruchtbeginsel vormt later de vrucht

geslachtelijke voortplanting

dus hier bevruchting! 

bestuiving

= het overbrengen van de stuifmeelkorrels op de stempel van een andere bloem van dezelfde plantensoort

zelfbestuiving

stuifmeel komt terecht op de stempel van dezelfde plant

kruisbestuiving

stuifmeel komt terecht op de stempel van een andere plant

<- windbloemen

 insectenbloemen->

geslachtelijke voortplanting 

-> zelfde plant of andere plant? 

-> zelfde bloem of andere bloem 

(mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen)

geslachtelijke voortplanting 

-> zelfde plant of andere plant? 

-> zelfde bloem of andere bloem 

(mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen)

"alle" combinaties zijn mogelijk...

verspreiding van de zaden

waarom? 

• water
• licht
• voedingsstoffen

verspreiding van zaden

wind

dieren -> poep

katapult systeem

(Reuzenbalsemien)

water

ongeslachtelijke voortplanting 

klonen gevolg:

• behoud van genetische eigenschappen
  
• voorspelbaar resultaat
  
• zelfde gevoeligheid 
  
• gevoeliger voor ziekten
• in het lab
  
• genetische modificatie mogelijk
  

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling = kloon

• uitlopers
• knollen
• knoppen
• bollen
• stekken
• klonen (lab)

huiswerk voor donderdag

boek: 

• maak opdracht 9 t/m 20
  

classroom:

• puzzel begrippen BS2
  
• formative planten app.formative.com/join/XUB4RG