3.2 Nederland en Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.2 Nederland en Europa

De Gouden Eeuw

• 17e eeuw Nederland rijkste land in Europa
• Gouden Eeuw.
• Veel geld verdiend met de graanhandel (Amsterdam)
• Amsterdam stapelplaats.
• Nederland knooppunt van internationale handel
• Handelskapitalisme 

Amsterdam stapelplaats

Goederen (b.v. graan) opslaan en later met winst verkopen.

De Gouden Eeuw

• Beurzen in steden waar handelaren handel dreven
• Nijverheid (onder andere textiel) 

Wat past bij de vorige dia?

1. Huisnijverheid, textiel weven
2. Huisnijverheid, kleine fabrieken
3. Handel in textiel

De Gouden Eeuw

• Graaninvoer goed voor de landbouw
• Groente, fruit, kaas en boter en vlees verhandeld naar de steden.

Veel landbouw

export kaas en vlees

Groeiende steden

• 60% v.d. bevolking leefde in de steden in Noord- en Zuid-Holland.
• Vervoer ging voornamelijk over water.
• Nieuwe woonwijken in Amsterdam (grachtengordel)

Trekschuit

Grachtengordel waar kooplui en regenten woonden

Regels voor oorlogen

• Door handel welvaart
• Republiek kon grote huurlegers betalen (80-jarige oorlog).
• 1648 Vrede van Münster.
• Spanje erkent soevereiniteit Republiek

Regels voor oorlogen Hugo de Groot

Regels voor oorlogen

• Landen mochten alleen vechten voor zelfverdediging, of om andere goede redenen (oorlogsrecht).
• Hieruit ontstond later het volkerenrecht (regels die gelden tussen staten).
• Vrije zee, iedereen moest vrij kunnen reizen over zee (zee is van niemand)  

Nederland in oorlog

• Engelsen wilden een einde maken aan de overmacht van Nederlandse handelaren (overzeese handel)
• Drie zeeoorlogen.
• Nederlandse schepen mochten geen goederen naar Engeland vervoeren (Acte van Navigatie).
• Engelsen konden Nederlanders niet verslaan op zee.

Nederland in oorlog 1672

• Geheime afspraak tussen Engeland, Frankrijk, Keulen en Münster
• Frankrijk, Keulen en Münster vielen Nederland aan over land. Engeland aanval op zee.
  
• 1672 Willem III stadhouder
• Gebroeders de Witt  kregen schuld van het rampjaar, ze werden door een woedende menigte vermoord.

Michiel de Ruyter

Admiraal Nederlandse vloot tijdens Engelse zeeoorlogen

Nederland in oorlog

• 1689 Willem III stadhouder van Nederland en koning van Engeland.
• Engeland en Nederland bondgenoten tegen Frankrijk.
• Vochten gezamenlijk. 

Amsterdam was een stapelplaats. Leg uit wat dat is.

Waarom voerden de Engelsen vaak oorlog met de Nederlanden?

Waarom werd 1672 een rampjaar genoemd?

Wat heb je geleerd?