3.1 Genotype en fenotype

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

3.1 Genotype en fenotype

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

Wat weten we al?

Genotype

Fenotype

Leerdoelen 3.1

• Je kunt omschrijven wat een genotype, wat een fenotype en wat een gen is.
• Je kunt beschrijven hoe organisme informatie over erfelijke eigenschappen overdragen aan hun nakomelingen via chromosomen.

Chromosomen

• Elke lichaamscel in jouw lichaam bevat 46 chromosomen. 
• Ze liggen in de celkern en bestaan uit de stof DNA.
• Deze stof bevat informatie over je erfelijke eigenschappen.
• De stukjes DNA die samen de informatie bevatten voor één eigenschap, noem je een gen.
• Elk chromosomenpaar bevat een groot aantal genen.
• Deze genen kunnen 'aan' of 'uit' staan.

Hoeveel chromosomen bevat elke lichaamscel?

1. 23
2. 46
3. 12
4. 50

Allel

• Elk chromosomenpaar bestaat uit twee dezelfde chromosomen.
• Elk gen bestaat daardoor uit twee allelen, één op elk chromosoom.
• Een allel is een bepaalde variant van een gen.
• De twee allelen van een gen kunnen verschillen.

Uit hoeveel allelen bestaat een gen?

1. Eén
2. Twee
3. Drie
4. Vier

Genotype

• Alle informatie voor je erfelijke eigenschappen samen noem je jouw genotype.
• Het genotype ontstaat op het moment dat een eicel wordt bevrucht door een zaadcel. 
• Bij de bevruchting komen de chromosomen samen en bevat de bevruchte eicel weer chromosomenparen. 
• Elk gen bestaat dan uit een allel van de vader en moeder

Wanneer ontstaat het genotype?

1. Tijdens de embryonale ontwikkeling
2. Na de geboorte
3. Op het moment van bevruchting
4. Tijdens de puberteit

Fenotype

• Alle eigenschappen die je ebt, noem je jouw fenotype.
• Bij het fenotype horen je zichtbare eigenschappen, zoals je oogkleur en haarkleur.
• Maar ook je onzichtbare eigenschappen horen erbij, zoals je bloeddruk, je karakter en bouw van je organen.
• Je fenotype kan veranderen door bijvoorbeeld het verven van je haar, maar je genotype blijft hetzelfde.

Invloeden uit het milieu

• Het fenotype wordt niet alleen bepaald door je genotype.
• Ook de leefstijl en de omgeving hebben er invloed op.
• Dat noem je invloeden uit het milieu.
• Invloeden uit het milieu zijn bijvoorbeeld mensen waar je mee omgaat, zon (of geen zon) en wat je eet en drinkt.
• Het fenotype van een organisme komt tot stand door het genotype en door invloeden uit het milieu.

Wat is het fenotype?

1. Alle eigenschappen die je hebt, zichtbaar en onzichtbaar.
2. Eigenschappen die je kunt veranderen.
3. Eigenschappen die je onzichtbaar hebt.
4. Eigenschappen die je zichtbaar hebt.

Begrippen 3.1

• Allel
• Fenotype
• Gen
• Genotype 

Ik kan nu

• Je kunt omschrijven wat een genotype, wat een fenotype en wat een gen is.
  
• Je kunt beschrijven hoe organisme informatie over erfelijke eigenschappen overdragen aan hun nakomelingen via chromosomen.

Aan het werk!

Maken opdrachten 1.1: 1 t/m 6

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 3.1

Veel goed? -> Maken 7+ online extra  3.1