Inleiding Gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

 Gedrag

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat gedrag is.
• Je kunt uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald.
• Je kunt het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag.

Wat is gedrag?

Gedrag bij biologie is:

• Alles wat een mens of een dier doet.
• In reactie op een prikkel
• gedrag bestaat uit handelingen die samenhangen

Gedragsketen

Mensen en dieren hebben altijd een stappenplan voor hun gedrag. 

Zo een stappenplan noem je een gedragsketen. 

Een voorbeeld:

Welke betekenis past het beste bij gedrag?

1. De buurman uitschelden, omdat hij lawaai maakt.
2. Je ziet een blikje drinken. Je maakt het blikje open.
3. Alle waarneembare handelingen van een mens of dier.
4. Alle dingen die bewegen en leven.

Vragen?

Aanleiding gedrag

Gedrag is het gevolg van bepaalde prikkels. 

Prikkel via zintuigen & zenuwen naar je hersenen, hersenen sturen reactie naar spieren/klieren.

Reactie op prikkel= respons

Wat is een respons?

1. Reageren op prikkels
2. Prikkels waarnemen
3. Een signaal naar de hersenen
4. Een signaal vanaf de hersenen naar spieren

Prikkels

Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op inwendige en uitwendige prikkels.

– Inwendige prikkel -> komt vanuit het lichaam 

• Honger
  
• Agressie
  

– Uitwendige prikkel -> komt van buiten

• Geuren
• Geluiden
• Smaak

Motivatie

Hoe bereid je bent te reageren op een bepaalde prikkel.

• Honger, maar nog niet genoeg om naar de koelkast te lopen.
  
• Wel angst bij een haai, maar niet bij een goudvis.
  

Welk orgaanstelsel bestuurt ons gedrag?

1. Beenderstelsel
2. Spierstelsel
3. Zenuwstelsel
4. Scheidingsstelsel

Hoe gedraag je je?

Bepaald door aangeboren en aangeleerd gedrag.

Aangeboren = iets meteen kunnen, zonder dit te hoeven leren.

                               Voeden bij de moeder.

Aangeleerd = door te leren.

                             Leren eten met mes en vork.

Sociaal gedrag

Gedrag van soortgenoten naar elkaar = sociaal gedrag.

Gedrag van een soortgenoot is een prikkel voor het handelen (respons) van de ander. 

Prikkels & response bij sociaal gedrag = signalen

Gedrag mensen

Waarden = wat je belangrijk vindt (eerlijkheid bijv)

Normen = regels die daarbij horen (je mag niet stelen bijv)

Als gedrag ontstaat door te leren is dat aangeboren gedrag

1. Juist
2. Onjuist

Een hond die op commando een poot geeft. Dit is ...?

1. Aangeboren gedrag
2. Aangeleerd gedrag

Gedrag bekijken

In de biologie kijken we veel naar gedragingen van dieren.

We maken dan observaties: wat doet het dier?

Observatie vs interpretatie

Observatie = 'ik zie een hond kwispelen' bijv

hierbij is de Interpretatie => de hond is blij bijv

0

Welk gedrag (welke response) heb je kunnen observeren in dit filmpje?

baltsgedrag van de mens

Vragen?

Zelfstandig werken

_________________________

Begrippenlijst maken.

Overleg

• Fluisteren
  
• Vragen stellen mag
  

• Gedrag
• Gedragsketen
• Prikkel
  
• Respons
  

• Inwendige prikkel
  
• Uitwendige prikkel
  
• Motivatie
  
• Aangeboren gedrag

• Aangeleerd gedrag
  
• Sociaal gedrag
  
• Signalen
  
• Waarden
  

• Normen
• Observatie
• Interpretatie

Fijn weekend!