§2.1 Moleculen en atomen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, vwo
• Leerjaar 3

§2.1 Moleculen en atomen

Hoofdstuk 2 Chemische reacties

Doelen

Aan het eind van §2.1 (Moleculen en atomen) kan ik:

• benoemen dat moleculen zijn opgebouwd uit atomen.
• het verschil uitleggen tussen elementen en verbindingen.
• moleculen weergeven in molecuulformules.
• de systematische naamgeving van moleculen toepassen.
• het verschil tussen een scheidingsmethode, een faseovergang en een chemische reactie op microniveau beschrijven. 

Doelen

Aan het eind van §2.1 (Moleculen en atomen) kan ik:

• benoemen dat moleculen bestaan uit atomen
• de atomen weergeven in symbolen

Chemische reacties

Overal om ons heen vinden chemische reacties/processen plaats

Bij chemische reacties verdwijnen stoffen en ontstaan er nieuwe stoffen. 

Een chemische reactie kun je weergeven in een reactieschema:

Beginstof(fen) ⟶ reactieproduct(en)

Het alfabet en het Periodiek Systeem der Elementen

Het alfabet en het PS

Alfabet	PS
Letter	Atoom
Woord	Molecuul
Zin	Stof
Verhaal	Materialen

Een atoom is de bouwsteen van moleculen. De atomen in een molecuul zijn met atoombindingen met elkaar verbonden

Atoomsoorten

Er bestaan 118 verschillende atoomsoorten. 

Atoomsoorten worden ook wel elementen genoemd. 

Alle atomen/elementen hebben een symbool.

Tabel 1 moet je kennen!!!!

Moleculen

Moleculen kun je 

weergeven met een

molecuulformule. 

Elementen

Stoffen met moleculen die maar uit één soort atomen bestaan, noem je elementen.

Verbinding

Moleculen die meer dan één atoomsoort bevatten, noem je een verbinding.

Moleculen en atomen zijn onzichtbaar klein. Als je zuiver water (H₂O), zuivere alcohol (C₂H₆O) en keukenzout (NaCl) met elkaar in een glas mengt, krijg je een heldere, kleurloze oplossing.

Hoeveel soorten atomen zitten er in dat glas?

1. 1
2. 3
3. 5
4. vele miljoenen

Moleculen en atomen zijn onzichtbaar klein. Als je een theelepel zuivere suiker oplost in een glas zuiver water, ontstaat een heldere suikeroplossing.

Hoeveel soorten moleculen zitten er in dat glas?

1. 1
2. 2
3. 3
4. miljoenen

Verbinding

Element

H₂

CH₄

Cl₂

HF

C₆H₁₂O₆

Na

Chemische reacties

Bij een chemische reactie verdwijnen moleculen van de beginstoffen en ontstaan nieuwe moleculen van de reactieproducten. 

De atomen veranderen niet. 

De atomen hergroeperen zich

1. scheiding
2. faseovergang
3. chemische reactie

1. scheiding
2. faseovergang
3. chemische reactie

1. scheiding
2. faseovergang
3. chemische reactie

1. scheiding
2. faseovergang
3. chemische reactie

1. scheiding
2. faseovergang
3. chemische reactie

Systematische naamgeving

De systematische naam voor H2O is diwaterstofmono-oxide

In de naam herken je het element H (waterstof) en O (zuurstof)

Veel stoffen zijn ook bekend onder hun triviale naam: water

Een aantal uitgangen moet je kennen

Maar ook een aantal telwoorden

Van molecuulformule naar systematische naamgeving

Als je een systematische naam opschrijft, zet je de volgende stappen:

1. Noteer de cijfers uit de formule en noteer het juiste telwoord.
2. Noteer de symbolen en noteer de naam erachter.
3. Zet de telwoorden en de namen in de juiste volgorde achter elkaar. 

Voorbeeld: P₂Cl₅

Van systematische naamgeving naar molecuulformule 

Als je de molecuulformule van een stof wilt bepalen bij de gegeven naam, dan werk je precies andersom.

1. Noteer de naam van de elementen met het symbool erachter.
2. Zet het bijbehorende cijfer achter het telwoord
3. Zet de symbolen met hun index in de juiste volgorde achter elkaar. 

Voorbeeld: fosforpentachloride

Oefenen

Geef de systematische naam:

1. N2O5

2. P2I4

3. S2Cl2

Klaar? Aan de slag met opracht 5

Geef de molecuulformule van:

1. fosfortrichloride

2. distikstofmono-oxide

3. difosforpentaoxide