Literatuur Geschiedenis Literaire Les Karsten & David

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Nicolaas Beets

"Een slimme streek helpt slechts voor éne maal;

Wat springstok is geweest, wordt hinderpaal."

Literaire Les

Karsten Tak & David Kanis

V5TB

Leerdoelen

Vandaag leer je iets over:

- Wie Nicolaas Beets was

- Wat Nicolaas Beets' zijn carrière was

- In wat voor een tijd Nicolaas Beets leefde en schreef

- Hoe Nicolaas Beets als auteur was

Nicolaas Beet

~Hildebrand

Nicolaas Beets

en zijn jeugd

• 13-09-1814 te Haarlem
• 1833: Theologie
• Studieclub ~ Dichten
• 'Klikspaan', 'Vlerk' en 'Jonathan'
• 1839:  Doctor (Hoogleraar)

Predikantschap en Huwelijk

•  Theologie aan Universiteit Leiden.
• 1840 Nederlands-hervormd predikant in Heemsteede
• Welbespraakte, inspirerende preken.
• Gebruik geloof in literaire werken
• Leidende figuur in protestantse kerk.
• Aleida van Foreest - 1840 - 9 kinderen
  
• Jacoba Foreest - 1856- 6 kinderen
  
• 6 van 15 kinderen overleefden
• Legde nadruk  op huiselijke waarden

https://literatuurmuseum.nl/nl/overzichten/activiteiten-tentoonstellingen/pantheon/nicolaas-beets
https://www.literatuurgeschiedenis.org/schrijvers/nicolaas-beets-hildebrand

https://literatuurmuseum.nl/nl/ontdek-online/literatuurlab/online-exposities/nicolaas-beets/predikant

Om wat stond Beets vooral bekend als predikant?

1. Controversiële uitspraken
2. Welbespraakte, inspirerende preken.
3. Slechte preken
4. Leidend figuur in protestantse kerk.

Carrière van Nicolaas Beets

• Promotie tot hoogleraar
• Studentendichten
• Publiceren: 1832 
• Proza & poëzie
  
• Echte burger
• Heemstede, 1852: school
• 1874-1888: hoogleraar kerkgeschiedenis
• 1888: Wilhelmina Kinderziekenhuis
• 13-03-1903 te Utrecht

Wat deed Nicolaas Beets onder andere waaruit blijkt dat hij een 'echte burger' was?

1. Hij stichtte een ziekenhuis en sportclub
2. Hij organiseerde inzamelingsacties voor daklozen
3. Hij sponsorde een bejaardentehuis in Utrecht
4. Hij stichtte een basisschool en ziekenhuis

Tijd/Stroming 

Nicolaas Beets

• Realisme: literaire stroming, 19e eeuw.
• Focus: gewone mens, dagelijks leven.
• Kenmerken: gedetailleerde beschrijving, nuchterheid, maatschappelijke thema's.
• Beets & realisme: elementen van realisme in "Camera Obscura".
• Thema’s Beets: burgerlijke middenklasse, menselijke tekortkomingen.

https://www.literatuurgeschiedenis.org/19e-eeuw/de-realiteit-als-inspiratiebron

Hoe heet de stroming waarin Camera Obscura, een van de werken van Hildebrand, geschreven is?

1. Verlichting
2. Realisme
3. Romantiek
4. Symbolisme

Noem minimaal één kenmerk van het Realisme

Nicolaas Beets als auteur

• 'Het leven is geen kunst' 
• Pseudoniem 'Hildebrand'
• Fictief personage
• Raadsel
• Hildebrandslied - heldenmoed en strijd
• Verbinding en waardering literaire verleden
• 1839: Camera Obscura
• 106 werken
• Madelieven
• José
• De Moerbeitoppen Ruischten

Camera Obscura

• Pseudoniem 'Hildebrand'
• Verzameling verhalen en schetsen
• Alledaagse bezigheden van de middenklasse
  
• Maakt gebruik van spot en ironie 
• Verwijst naar een camera van vroeger
• Goed voorbeeld van realisme

Waar kon je aan zien dat Camera Obscura in de stroming van het Realisme viel?

Waarom vond de man in de video het boek Madelieven groot en deels 'troep' en 'rotzooi'?

1. Er stonden teveel gedichten in naar zijn mening
2. Hij vond alle gedichten slecht
3. Het boek bevatte te veel actie en avontuur
4. Hij vond Beets een vreselijke man

Familie Stastok

• Deel van CO (eerste)
•  Perfecte weerspiegeling
• Geen idealistische details
• Geen aandacht voor hoge burgerlijkheid
• Alledaagse leven
• Hildebrand op bezoek bij neef Pieter
• Rondleiding door stad
• Roeitocht met kennissen Pieter
• Waarom Stastok?
• Traditioneel in oude gewoontes

Fragmenten uit 'Familie Stastok'

- "Hij had gereisd met een bleeke dame, die het rooken had verboden en gedurig de kronkelbochten van haar boa had zitten te verschikken, dan eens had gezucht, dan eens ingesluimerd was, dan eens eau de cologne genomen, dan weer eens geslapen had, en altijddoor leelijk geweest was."  - Geen idealistische beschrijving

- "Oom wenschte mij frisschen morgen. Na den middag nam mijn oom een slaapje bij den kouden haard, en ging mijn tante eens naar boven. Daarna dronken wij te zamen recht gezellig thee, zagen de achterkamer op haar voordeeligst en wat dies meer zij." - Alledaagse leven

- "Van de christenen, waartusschen zij gevat was, had de een een grooten rondglazigen zilveren bril, een zilveren sigarenkoker, een zilver potlood, een zilver horloge, benevens zilveren broek- en schoengespen, waaruit ik opmaakte dat hij een zilversmid was; en de andere een koperen doekspeld, een koperen tabaksdoos, en een koperen guirlande op zijn buik, waaruit ik besloot dat bij niet minder dan een banketbakkers meesterknecht zijn moest." - Verschil tussen koper en brons (middenklasse en lage klasse) en geen goud (hoge klasse)

Terugblik op Leerdoelen

Je weet nu:

- Wie Nicolaas Beets was

- Wat Nicolaas Beets' zijn carrière was

- In wat voor een tijd Nicolaas Beets leefde en schreef

- Hoe Nicolaas Beets als auteur was

Wat heb je deze les geleerd?