H1.2 Politieke stromingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Politieke stromingen

Staatsinrichting van Nederland

H1 Staatsinrichting van Nederland 1848-nu

Terugblik vorige les

Uitleg §1.2

Aan de slag

Afsluiting

DOEN

...uitleggen welke stromingen in het parlement bestonden 

en dat de liberalen de macht hadden.

...beschrijven dat aanhangers van de verschillende politieke stromingen niet hetzelfde dachten over bijzonder onderwijs en de sociale kwestie

...uitleggen hoe politieke stromingen zich onderling 

steeds meer gingen onderscheiden.

Aan het einde van de week kan je...

• Nederland werd in 1813 een constitutionele monarchie: een koninkrijk met een grondwet.
• De ministers luisterden naar de koning, het parlement had weinig te zeggen.
  Kortom: De koning had veel macht.

• In 1848 kwam er een nieuwe grondwet, geschreven door Thorbecke. De koning had bijna geen macht meer:

 

• De koning werd onschendbaar en er kwam ministeriële verantwoordelijkheid
• Nederland werd een parlementaire democratie. 
• Het werd pas duidelijk dat de koning geen macht meer had door de Luxemburgse kwestie

Terugblik

§1.2

Politieke stromingen

A

Een liberaal parlement

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke stromingen in het parlement bestonden en dat de liberalen de macht hadden.

Begrippen:

liberalisme

socialisme

confessionalisme

B

Sociale kwestie en schoolstrijd

Leerdoel:

Je kan beschrijven dat aanhangers van de verschillende politieke stromingen niet hetzelfde dachten over bijzonder onderwijs en de sociale kwestie

Begrippen:

industriële revolutie

verstedelijking

sociale kwestie

C

Stromingen organiseren zich

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe politieke stromingen zich onderling steeds meer gingen onderscheiden.

Begrippen:

emancipatie

verzuiling

 

censuskiesrecht

algemeen kiesrecht

 

sociale wetten

schoolstrijd

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke stromingen in het parlement bestonden en dat de liberalen de macht hadden.

Begrippen:

liberalisme

socialisme

confessionalisme

§1.2

Politieke stromingen

A

DeBoze burgers

Een liberaal parlement

 

censuskiesrecht

algemeen kiesrecht

Stroming	Kernwoord	Kern
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels
Confessionalisme	Geloof	Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke stromingen in het parlement bestonden en dat de liberalen de macht hadden.

Begrippen:

liberalisme

socialisme

confessionalisme

§1.2

Politieke stromingen

A

DeBoze burgers

Een liberaal parlement

 

censuskiesrecht

algemeen kiesrecht

Stroming	Kernwoord	Kern
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders. Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels.
Confessionalisme	Geloof	Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken

Leerdoel:

Je kan uitleggen welke stromingen in het parlement bestonden en dat de liberalen de macht hadden.

Begrippen:

liberalisme

socialisme

confessionalisme

§1.2

Politieke stromingen

A

DeBoze burgers

Een liberaal parlement

 

censuskiesrecht

algemeen kiesrecht

Stroming	Kernwoord	Kern
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders. Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels.
Confessionalisme	Geloof	Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken De protestanten werden ook wel de kleine luyden genoemd

• Nederland was vanaf 1848 een parlementaire democratie, maar lang niet iedereen mocht stemmen.

• Dat kwam door: censuskiesrecht: alleen mensen die rijk genoeg zijn om een bepaald bedrag aan belasting te betalen, mogen stemmen.

• Vrouwen --> geen stemrecht.

• Alleen rijke mannen mochten dus stemmen in 1848--> ongeveer 11% v/d volwassen mannen.

• Veel rijke mannen stemden--> liberalen--> macht in parlement--> grootste partij
  
  
• Socialisten wilden het anders. Zij wilden algemeen kiesrecht 

§1.2

Politieke stromingen

A

DeBoze burgers

Een liberaal parlement

Veel succes!

AAN DE SLAG!

Wat?	Maken: vraag 1 t/m 6 van P1.2A
Waarom?	Zo begrijp je de leerdoelen beter
Hoe?	Lees de teksten, maak de vragen
Hulp?	Rood= stilte, geen vragen Oranje= stilte, je mag vragen stellen aan mij Groen= zachtjes overleggen
Klaar?	Lees anders blz. P1.2B alvast door

Politieke stromingen

Staatsinrichting van Nederland

H1 Staatsinrichting van Nederland 1848-nu

Terugblik vorige les

Uitleg §1.2B

Aan de slag

Afsluiting

DOEN

...uitleggen welke stromingen in het parlement bestonden 

en dat de liberalen de macht hadden.

...beschrijven dat aanhangers van de verschillende politieke stromingen niet hetzelfde dachten over bijzonder onderwijs en de sociale kwestie

...uitleggen hoe politieke stromingen zich onderling 

steeds meer gingen onderscheiden.

Aan het einde van de week kan je...

Gevolgen industriële revolutie:

• Verstedelijking
  
• De sociale kwestie

Leerdoel:

Je kan beschrijven dat aanhangers van de verschillende politieke stromingen niet hetzelfde dachten over bijzonder onderwijs en de sociale kwestie

Begrippen:

industriële revolutie

verstedelijking

sociale kwestie

§1.2

Politieke stromingen

B

DeBoze burgers

Sociale kwestie en schoolstrijd

 

sociale wetten

schoolstrijd

Verstedelijking:

• Veel arme mensen trokken naar de fabriek voor werk-gevolg van I.R.
• Gevolg: ontstaan steden. Dit noem je verstedelijking

§1.2

Politieke stromingen

B

DeBoze burgers

Sociale kwestie en schoolstrijd

Verslechtering van leef- en werkomstandigheden werd de sociale kwestie genoemd:

• Lage lonen
• Massale werkloosheid
• Vrouwen- en kinderarbeid
• Slechte woonomstandigheden
• Slechte werkomstandigheden

§1.2

Politieke stromingen

B

DeBoze burgers

Sociale kwestie en schoolstrijd

• Weinig wetten om arme arbeiders te helpen. 
• sociale wetten: wetten beschermen mensen tegen gevolgen arbeid

• Enige wet die er was:
• armenwet: armen krijgen beetje steun van het armenfonds van de Gemeente.
  
• Voor de rest waren ze aangewezen op liefdadigheid. 

§1.2

Politieke stromingen

B

DeBoze burgers

Sociale kwestie en schoolstrijd

• Socialisten: Maak meer sociale wetten om armen te helpen.

• Liberalen: Tegenstander van dit soort wetten. Regering moet zich niet bemoeien met burgers. 

• Confessionelen: God had rijk en arm bepaald. Wetten waren dus niet nodig, kerk ondersteunt waar nodig.

§1.2

Politieke stromingen

B

DeBoze burgers

Sociale kwestie en schoolstrijd

Een belangrijk conflict tussen liberalen, socialisten en confessionelen ging over het onderwijs.

• Nederland: Openbaar onderwijs + Bijzonder onderwijs (protestants of katholiek onderwijs).
• Overheid betaalde alleen het neutrale Openbaar onderwijs. 
• Confessionelen: Bijzonder onderwijs ook betaald door overheid. 
• Liberalen waren hier tegen.
• Politieke ruzie: schoolstrijd 

§1.2

Politieke stromingen

B

DeBoze burgers

Sociale kwestie en schoolstrijd

Veel succes!

AAN DE SLAG!

Wat?	Maken: vraag 7 t/m 10 van P1.2B
Waarom?	Zo begrijp je de leerdoelen beter
Hoe?	Lees de teksten, maak de vragen
Hulp?	Rood= stilte, geen vragen Oranje= stilte, je mag vragen stellen aan mij Groen= zachtjes overleggen
Klaar?	Lees anders blz. P1.2C alvast door

Politieke stromingen

Staatsinrichting van Nederland

H1 Staatsinrichting van Nederland 1848-nu

Terugblik vorige les

Uitleg §1.2C

Aan de slag

Afsluiting

DOEN

 Juist:

 Onjuist:

Test  Sociale Kwestie: welke zin klopt?

De Sociale Kwestie was een gevolg van de industrialisatie.

Armoede was een nieuw verschijnsel in de industriële samenleving.

In 1874 werd alle kinder-arbeid tot 12jr verboden.

De sociale wetten na 1880 waren een gevolg van de sociale spanningen.

In 1900 was de Sociale Kwestie deels opgelost.

Liberalisme

Socialisme

Confessionalisme

Sociale kwestie vanuit geloof oplossen

Zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid 

de sociale kwestie wordt van zelf opgelost

de overheid moet de zwakkere helpen

Er moet algemeen kiesrecht komen

Overheid moet sociale wetten maken

Bijzondere scholen moeten ook betaald worden door de overheid

...uitleggen welke stromingen in het parlement bestonden 

en dat de liberalen de macht hadden.

...beschrijven dat aanhangers van de verschillende politieke stromingen niet hetzelfde dachten over bijzonder onderwijs en de sociale kwestie

...uitleggen hoe politieke stromingen zich onderling 

steeds meer gingen onderscheiden.

Aan het einde van de week kan je...

Situatie NL 2e helft 19e eeuw:

• Liberalen aan de macht

• Arme burgers voelen zich achtergesteld: scholing+gezondheidszorg

• Burgers streven naar gelijke rechten: emancipatie

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe politieke stromingen zich onderling steeds meer gingen onderscheiden.

Begrippen:

emancipatie

verzuiling

§1.2

Politieke stromingen

C

DeBoze burgers

Stromingen organiseren zich

Ontstaan verzuiling:

• Protestanten gaan eigen scholen, ziekenhuizen en politieke partijen oprichten 

• 1. Leven van hun groep verbeteren.
  2. Achterban beschermen tegen 'verkeerde' ideeën

• Socialisten volgen. Wilden kiesrecht + sociale wetten voor arbeiders

• Katholieken wilden einde aan discriminatie=ongelijk behandeld om geloof. 

• Nederland kwam in de verzuiling:verdeling samenleving in groepen
• Eigen scholen, verenigingen, vakbonden, media (krant, radio)

§1.2

Politieke stromingen

C

DeBoze burgers

Stromingen organiseren zich

Om op te komen voor hun belangen, richtten de stromingen elk eigen politieke partijen op. Deze partijen moet je (her)kennen:

§1.2

Politieke stromingen

C

DeBoze burgers

Stromingen organiseren zich

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiderspartij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

Om op te komen voor hun belangen, richtten de stromingen elk eigen politieke partijen op. Deze partijen moet je (her)kennen:

§1.2

Politieke stromingen

C

DeBoze burgers

Stromingen organiseren zich

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiderspartij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

Om op te komen voor hun belangen, richtten de stromingen elk eigen politieke partijen op. Deze partijen moet je (her)kennen:

§1.2

Politieke stromingen

C

DeBoze burgers

Stromingen organiseren zich

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiders partij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Rooms-Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

Om op te komen voor hun belangen, richtten de stromingen elk eigen politieke partijen op. Deze partijen moet je (her)kennen:

§1.2

Politieke stromingen

C

DeBoze burgers

Stromingen organiseren zich

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiders partij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Rooms-Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

A. Een liberaal parlement

Afsluiting

Stroming	Kernwoord	Kern
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij. Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn. De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders. Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is. De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels.
Confessionalisme	Geloof	Het geloof moet centraal staan bij het besturen van het land. Er waren twee groepen confessionelen: protestanten en katholieken De protestanten werden ook wel de kleine luyden genoemd

Je mocht in Nederland alleen stemmen als je rijk genoeg was. Dit noemen we het censuskiesrecht.
Vrouwen mochten sowieso niet stemmen.
De liberalen hadden de macht in het parlement. De socialisten wilden dit anders.
Zij wilden algemeen kiesrecht. 

De opkomst van de industriële revolutie zorgde voor veranderingen in de maatschappij: verstedelijking en de sociale kwestie. Voorbeelden zijn lage lonen, massale werkloosheid, kinderarbeid en slechte woon- en werkomstandigheden. Er waren nog maar weinig sociale wetten die de armen konden helpen.

Een belangrijk conflict tussen liberalen, socialisten en confessionelen was de schoolstrijd. 

De burgers willen in de tweede helft van de 19e eeuw meer gelijke rechten. Dit noem je emancipatie. Om dit voor elkaar te krijgen gaan burgers samenwerken. Hierdoor raakt de samenleving verdeeld in groepen: de verzuiling.

Afsluiting

Afsluiting

Stroming	Partijnaam	Personen	Opgericht
Protestanten	Antirevolutionaire partij (ARP)	Abraham Kuypers	1879
Liberalen	Liberale Unie	nvt	1885
Socialisten (sociaal-democraten)	Sociaal-democratische arbeiders partij (SDAP)	Pieter Jelles Troelstra	1894
Rooms-Katholieken	Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP)	Herman Schaepman	1926

Antwoord

• Bij Thorbecke hoort 1 (= De belangrijkste liberale politicus van de 19e eeuw) 1  punt

• Bij Kuyper hoort 5 (= Een protestantse leider met veel nieuwe ideeën) 1 punt
  

Antwoord

C

Veel succes!

AAN DE SLAG!

Wat?	Maken: vraag 11 t/m 16 van P1.2C
Waarom?	Zo begrijp je de leerdoelen beter
Hoe?	Lees de teksten, maak de vragen
Hulp?	Rood= stilte, geen vragen Oranje= stilte, je mag vragen stellen aan mij Groen= zachtjes overleggen
Klaar?	Lees anders blz. P1.3A alvast door