Thema: de Renaissance

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Onze kennis van de prehistorie is gebaseerd op ongeschreven bronnen

1. Juist
2. Onjuist

De indirecte oorzaak van de landbouwrevolutie ...

1. Dieren waarop veel werd gejaagd, verdwenen
2. Het klimaat veranderde
3. Er waren veel dieren die konden worden getemd
4. De bevolking groeide

In de samenleving ontstond een leidinggevende elite, dit is een gevolg van ...

1. In de steden van de landbouwstedelijke samenleving leefde een minderheid van ambachten en handel
2. Op de vruchtbare grond langs de rivieren produceerden boeren een overschot aan voedsel
3. Voor de landbouw langs de rivieren moest het water geregeld worden met dijken, dammen en kanalen

Welke bestuursvorm hoort bij welk plaatje?

Democratie

Aristocratie

Monarchie

Tirannie

Welke bestuursvorm ontbreekt in de vorige vraag?

In de Romeinse vormentaal speelden Griekse bogen, gewelven en koepels een hoofdrol

1. Juist
2. Onjuist

Constantijn maakte van het christendom de staatsgodsdienst

1. Juist
2. Onjuist

Na een grote nederlaag tegen Germaanse strijders maakten de Romeinen de Rijn tot grens van hun rijk.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is geen oorzaak van de snelle Arabische veroveringen?

1. Alle overwonnen volken hielpen bij de veroveringen
2. De Arabieren streden voor hun godsdienst en geloofden dat de naar de hemel ging als ze sneuvelden in de strijd
3. De Arabieren waren militair sterk en snel
4. Het Perzische en het Byzantijnse rijk hadden elkaar uitputtend bestreden

Een heer op het domein had rechten en plichten, zoals herendiensten

1. Juist
2. Onjuist

Na Karels dood gingen vazallen hun leen zien als erfelijk bezit en gaven ze zelf ook land in leen uit aan lagere heren

1. Juist
2. Onjuist

Het syncretisme van christendom en heidendom begon als onder keizer Augustus

1. Juist
2. Onjuist

Door de opkomst van de handel stopten de Vikingen omstreeks 1000 met hun plundertochten

1. Juist
2. Onjuist

Het motto 'stadslucht maakt vrij' betekent dat mensen in de stad de verplichtingen aan hun heer konden verliezen

1. Juist
2. Onjuist

De Duitse koningen hadden weinig macht doordat ze werden gekozen door keurvorsten

1. Juist
2. Onjuist

De investituurstrijd ging over de vraag wie bisschoppen mocht benoemen: alleen de paus of ook de koning

1. Juist
2. Onjuist

Door op te roepen tot kruistochten presenteerde de paus zich als leider van de christelijke wereld

1. Juist
2. Onjuist

Kenmerkend aspect 

Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijk belangstelling

De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid 

Kenmerkende aspecten door de tijd heen 

• De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat;
• De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur;
• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling;
• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid;
• De wetenschappelijke revolutie.
• Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen;

Renaissance 

= bloei van kunst, literatuur en wetenschap als de nieuwe levensbeschouwing onder de stedelijke burgerij. 

De bestudering van klassieke geschriften door humanisten, leidde tot een ander mens- en wereldbeeld. 

Hoe kan de mens zichzelf en daarmee de wereld verbeteren?

Waarom in Italië? (1)

• Veel overblijfselen uit de Romeinse tijd

• Kruistochten leidde tot handel: meer geld en contacten met andere culturen 
  

• 1453: Val van Constantinopel; Oost-Romeinse Rijk wordt veroverd door de Turken ->  christelijke geleerden vluchtten naar Italië

Waarom in Italië? (2)

• Rijke Italianen willen kunst bezitten genieten van het leven

• Kunstenaars krijgen goed betaald; kunst niet enkel een ambacht (handtekening)

• Kunst wordt daardoor steeds beter

Continuïteit of breuk? 

Huizinga: 'de Renaissance is half middeleeuws en half Verlichting (18e eeuw), een overgangsperiode

Realisme: streven naar perfecte imitatie, dichter bij de volmaaktheid van de mens en de wereld komen 

Ambachtsman, kunstenaars of hof artiest? 

Genre? 

Opdracht 

Zoek twee renaissance kunstwerken/gebouwen waarop de kenmerken van de renaissance duidelijk zichtbaar zijn.

Beantwoordt bij beide afbeeldingen de onderstaande vragen:

• Vermelding van de titel, jaar waarin het gemaakt is en de naam van de kunstenaar
  
• Geef een beschrijving van het onderwerp van het kunstwerk
  
• Geef een beschrijving van alle renaissance kenmerken in het kunstwerk
  

Lees en maak de examenvraag (havo 2018)
Je mag de kenmerken van de renaissance opzoeken in het informatieboek.
Tip: gebruik het kenmerkend aspect.