H2 Veelzijdigheid cultuur

H2 Veelzijdigheid cultuur

Literariteit

Verwijst naar de kenmerken en eigenschappen die een tekst of werk literair maken. 

Literariteit

Het is een concept in de literatuurwetenschap dat probeert te begrijpen wat een tekst tot literatuur maakt, in tegenstelling tot andere vormen van geschreven of gesproken communicatie (zoals lectuur).

Literariteit

literariteit is dynamisch en kan variëren afhankelijk van de tijd, cultuur en literaire stroming. Wat als literair wordt beschouwd, is vaak onderwerp van discussie en evolutie binnen de lit.wetenschap. Het is belangrijk op te merken dat literariteit geen vaststaand kenmerk is, maar eerder een concept dat wordt onderzocht en besproken door lit.wetenschappers en critici om de aard van literatuur te begrijpen en te definiëren. 

Literariteit: aspecten

Esthetische waarde: gewaardeerd in taalgebruik, stijl, ritme en klank. 

Complexiteit: diepgaande thema's, lagen van betekenis, subteksten bevatten die lezers uitdagen en aanmoedigen tot interpretatie.

Verbeeldingskracht: lit. stimuleert de verbeelding v/d lezer. Het kan de lezer meenemen naar andere werelden, tijden en perspectieven, waardoor een rijke mentale ervaring ontstaat.  

Literariteit: aspecten

Subjectiviteit: lit. kan subjectief zijn en verschillende interpretaties toestaan. Dit moedigt lezers aan om hun eigen betekenissen te construeren o.b.v. hun ervaringen en perspectieven. 

Ambiguiteit: lit. bevatten vaak ambiguiteit en openheid voor interpretatie. Ze laten ruimte voor verschillende lezingen en tonen de complexiteit van menselijke ervaringen. 

Literariteit: aspecten

Universaliiteit: lit. behandelen soms universele thema's en menselijke emoties, waardoor ze toegankelijk zijn voor lezers van verschillende achtergronden. 

Experimentele vormen: lit. kan experimenterend met narratieve vormen en structuren. Dit kan leiden tot innovatieve en uitdagende manieren om verhalen te vertellen.

Literariteit: aspecten

Kritische reflectie: lit. kan dienen als middel voor kritische reflectie op maatschappelijke kwesties, menselijk gedrag en de menselijke natuur. 

Intertextualiteit: lit. verwijzen vaak naar andere teksten, zowel binnen als buiten de literatuur. Dit creëert een intertekstuele dialoog die de literaire betekenis kan verrijken.

Poëtische functie

Literariteit kan worden begrepen en geanalyseerd vanuit verschillende perspectieven. 

Een apect is bijv. de poetische taal --> het gebruik van verfijnde, veeldende taal, literaire stijlfiguren zoals metaforen en symbolen, en aandacht voor klank en ritme.

Poëtische functie

Poëtische teksten zijn een specifiek type literaire teksten die worden gekenmerkt door hun gebruik van poëtische taal en stijl. 

Poëtische functie

De poëtische functie is een van de functies van taal, zoals beschreven door taalkundige Roman Jakobson. Deze functie richt zich op de vorm en de esthetische aspecten van taalgebruik. - wat er gezegd wordt, maar ook hoe het gezegd wordt. 

Poëtische functie

poëtische teksten benadrukken de poëtische functie van taal door gebruik te maken van taalkundige en stilistische technieken die de aandacht vestigen op de vorm om schoonheid van de taal zelf. 

Vervreemding

Het begrip werd oorspronkelijk geintroduceerd door de Duitse toneelschrijver en regisseur Bertold Brecht. 

Het heeft betrekking op het bewust introduceren van elementen in een kunstwerk, incl. literatuur, om de lezer te vervreemden van het verhaal. 

Vervreemding

De lezer vervreemden heeft tot doel de lezer bewust te maken van de fictieve aard van het verhaal en hen aan te moedigen kritisch na te denken over de sociale en politieke kwesties die in het verhaal aan de orde komen. 

Vervreemding

Vervreemding doorbreekt de illusie van het verhaal en moedigt een actievere betrokkenheid en reflectie aan.

Dit begrip kan worden gebruikt om lit.teksten te analyseren en te begrijpen. 

genre

Een genre is een classificatie. Genres zijn categorieen die worden gebruikt om kunstwerken, literatuur, muziek, film en andere vormen van creatieve expressie te organiseren en te categoriseren o.b.v. gedeelde thema's, stijlen, inhoud of structurele kenmerken. 

genre

Veelvoorkomende genres: roman, drama, poezie, kort verhaal, misdaad en mysterie, sciencefiction en fantasy, romantiek, historische fictie.

literaire veld

Op basis van het werk van Bourdieu wordt het terrein van de literaire productie als een literair veld gezien waarin verschillende instanties met elkaar concurreren. 

Pierre Bourdieu, een invloedrijke Franse socioloog, ontwikkelde het concept van het "literaire veld" als onderdeel van zijn bredere theorie van culturele productie en sociale stratificatie. 

literaire veld

Het literaire veld verwijst naar het sociale en culturele terrein waarin schrijvers, uitgevers, critici, lezers en andere actoren betrokken zijn bij de productie, distributie en consumptie van literatuur. Hier zijn enkele kernpunten m.b.t. Bourdieu's concept van het literaire veld:

literaire veld

Autonomie van het literaire veld: Bourdieu stelt dat het literaire veld een relatieve autonomie heeft t.o.v. andere sociale velden, zoals de economie of de politiek. Dit betekent dat literaire normen en waarden worden bepaald door de actoren binnen het literaire veld zelf, zoals schrijvers, uitgevers en critici.

Kapitaal: In het literaire veld draait alles om verschillende vormen van kapitaal, zoals cultureel kapitaal (kennis, vaardigheden), sociaal kapitaal (netwerken, connecties), en economisch kapitaal (geld). Schrijvers moeten deze vormen van kapitaal verwerven en inzetten om erkenning en succes te bereiken.

literaire veld

Strijd om erkenning: Binnen het literaire veld vindt een voortdurende strijd om erkenning plaats, waarbij actoren proberen hun werken als waardevol en relevant te presenteren. Deze strijd kan leiden tot de vorming van literaire hiërarchieën en smaakverschillen.

Symbolisch geweld: Bourdieu introduceert het concept om de mechanismen te beschrijven waarmee de heersende normen en waarden van het literaire veld de literaire productie en receptie beïnvloeden. Symbolisch geweld kan leiden tot uitsluiting van bepaalde groepen of genres.

literaire veld

Strijd om erkenning: Binnen het literaire veld vindt een voortdurende strijd om erkenning plaats, waarbij actoren proberen hun werken als waardevol en relevant te presenteren. Deze strijd kan leiden tot de vorming van literaire hiërarchieën en smaakverschillen.

Symbolisch geweld: Bourdieu introduceert het concept om de mechanismen te beschrijven waarmee de heersende normen en waarden van het literaire veld de literaire productie en receptie beïnvloeden. Symbolisch geweld kan leiden tot uitsluiting van bepaalde groepen of genres.

literaire veld

Veldtransformatie: Het literaire veld is dynamisch en onderhevig aan verandering. Veranderingen in de maatschappij, technologie en cultuur kunnen het literaire veld transformeren en de normen en praktijken binnen dat veld beïnvloeden.

*Het concept van het literaire veld heeft bijgedragen aan het begrip van de complexe dynamiek die betrokken is bij de productie en receptie van literatuur. Het heeft ook geleid tot verdere onderzoeken naar literaire smaak, canonvorming en de rol van literatuur in de samenleving.

canon

Een selecte verzameling werken die als bijzonder waardevol wordt beschouwd. - de beste boeken

De culturele autoriteiten proberen steeds de hoogwaardige teksten te onderscheiden van de andere. 

canon

Een selecte verzameling werken die als bijzonder waardevol wordt beschouwd. - de beste boeken

De culturele autoriteiten proberen steeds de hoogwaardige teksten te onderscheiden van de andere. 

canon

De literaire canon verwijst naar een selectie van literaire werken die als de meest belangrijke, invloedrijke of waardevolle in een bepaalde cultuur worden beschouwd. Deze canon bevat doorgaans werken van zowel nationale als internationale auteurs en omvat verschillende genres, periodes en stijlen. 

canon

De samenstelling van de literaire canon is echter niet vaststaand en kan variëren afhankelijk van tijd, plaats en culturele context. Hier zijn enkele belangrijke aspecten met betrekking tot de literaire canon:

canon

De literaire canon verwijst naar een selectie van literaire werken die als de meest belangrijke, invloedrijke of waardevolle in een bepaalde cultuur worden beschouwd. Deze canon bevat doorgaans werken van zowel nationale als internationale auteurs en omvat verschillende genres, periodes en stijlen. 

canon

Canonvorming: De totstandkoming van een literaire canon is het resultaat van een complex proces waarin bepaalde werken en auteurs worden erkend als waardevol en invloedrijk door critici, academici, uitgevers en lezers. Deze erkenning kan gebaseerd zijn op literaire kwaliteit, originaliteit, historische betekenis of andere criteria.

canon

Canoninclusie en -exclusie: Het vaststellen van welke werken in de canon worden opgenomen en welke worden buitengesloten, is vaak het onderwerp van debat en discussie. Sommige werken kunnen in de canon worden opgenomen vanwege hun culturele of politieke relevantie, terwijl andere werken mogelijk worden genegeerd of afgewezen.

canon

Canonherziening: De literaire canon is geen statisch gegeven en kan in de loop der tijd veranderen. Er kunnen nieuwe werken worden toegevoegd aan de canon of bestaande werken kunnen worden verwijderd of heroverwogen. Dit kan het gevolg zijn van veranderende opvattingen over literaire waarde, culturele verschuivingen of nieuwe ontdekkingen van vergeten of ondergewaardeerde auteurs.

canon

Kritiek op de canon: Er is vaak kritiek geleverd op de literaire canon vanwege vermeende beperkingen, zoals een oververtegenwoordiging van mannelijke, westerse of witte auteurs, terwijl andere stemmen en perspectieven worden genegeerd. Dit heeft geleid tot inspanningen om de canon te verbreden en meer diversiteit op te nemen.

canon

Canonvorming in verschillende culturen: Elk land en elke cultuur heeft zijn eigen literaire canon, die de nationale literatuur weerspiegelt. Werken die in de canon van één cultuur worden opgenomen, zijn mogelijk minder bekend in een andere cultuur, wat het belang van interculturele literatuurstudies benadrukt.

canon

Over het algemeen is de literaire canon een belangrijk onderdeel van de literatuurgeschiedenis en speelt het een rol in het bepalen welke literaire werken als klassiek en tijdloos worden beschouwd. Tegelijkertijd roept het concept van de canon vragen op over smaak, macht, culturele identiteit en inclusiviteit binnen de literaire wereld.