Hoofdstuk 2: spijsvertering

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen?

• Korte quiz over de stof van vorige week
• Uitleg over spijsvertering
•  Uitleg over de opdracht van deze week
  
• Knutselen

Welk onderdeel wordt bij op deze afbeelding

1. Een cel
2. Een bindweefsel
3. Een lever
4. De dunne darm

Welke zin over "weefsels" klopt?

1. Weefsels bestaan uit meerdere organen.
2. Cellen zijn opgebouwd uit meerdere groepjes weefsels die samenwerken.
3. Een groepje cellen met dezelfde functie noem je een weefsel.
4. Weefsels zijn niet gemaakt van cellen.

Waar of niet waar:
Net als bij cellen heb je verschillende soorten weefsels in je lichaam. Spiercellen vormen spierweefsel en hersencellen vormen hersenweefsel

1. Waar
2. Niet waar

Welk van de volgende is NIET waar?

1. Cellen van dezelfde functie vormen een weefsel.
2. Weefsels met dezelfde functie vormen een orgaan.
3. Alle organen in je lijf vormen het organenstelsel.
4. Een organisme is een ander woord voor een klein orgaan.

Alle orgaanstelsels in je lichaam werken op hun beurt weer samen en vormen samen het organisme, de mens. 

Deze module gaan we 3 stelsels behandelen:

- Het spijsverteringsstelsel

- Het ademhalingsstelsel

- Hart en bloedvatenstelsel

Spijsvertering

Spijsvertering

• Wat weten we al?
• 6 voedingsstoffen
•  vertering van voedingsstoffen
• verbranding

Welke dingen weten jullie al over voeding en spijsvertering?

6 Voedingsstoffen

• Eiwitten
•  Koolhydraten
• Vetten
  
• Mineralen
• Vitamines
• water

Welk van het volgende voedsel bevat het meeste eiwit per portie van 100 gram?

1. Drop
2. Kip.
3. Spinazie.
4. Maïs

Welk van het volgende voedsel bevat het meeste vet per portie van 100 gram?

1. Spinazie.
2. Kip.
3. Banaan.
4. Speculaas.

Eiwitten

Eiwitten zijn de bouwstoffen van je cellen. Alle cellen in je lichaam zijn opgebouwd uit eiwitten. Eiwitrijk voedsel: vlees, melkproducten, peulvruchten en noten.

Koolhydraten

Koolhydraten is de belangrijkste brandstof van je lijf. Je haalt energie eruit door het te verbranden. Koolhydraat rijk eten:

brood, aardappels, rijst, macaroni, erwten, bonen, melk, fruit, snoep, koekjes, en chips

Vetten

Net als koolhydraten zijn vetten een bron van energie voor je lijf. 

Voorbeelden van vetrijk voedsel: boter, zonnebloem olie, kokosvet, avocado.

Mineralen en vitaminen

Mineralen en vitaminen zijn beschermende stoffen. Deze gebruikt je lijf om je cellen te beschermen tegen bijvoorbeeld ziekten. Groenten en fruit zijn vitaminerijke vormen van voeding.

Water

Water is een belangrijke bouwstof voor ons lichaam. Onze cellen bestaan voor een groot deel uit water. 70% van ons lijf bestaat uit water.

Vezels

Naast de 6 voedingsstoffen heeft je lijf ook vezels nodig. Je lichaam kan vezels niet verteren, maar heeft ze nodig om de darmen actief te houden.

Welk van de volgende stellingen klopt niet:

1. Eiwitten zijn een belangrijke bouwstof.
2. Vetten zijn een brandstof.
3. Koolhydraten zijn een belangrijke bouwstof.
4. Vezels kan je lijf niet verteren.

Verteringstelsel

Eiwitten, koolhydraten en vetten zijn te groot om direct op te nemen in het bloed. Zij moeten eerst in ons verteringsstelsel worden verteerd. 

Spijsverteringsstelsel

Mond - Keel - Huig - Strottenklepje - Slokdarm - Maag - Twaalfvingerige darm - Dunne darm - Alvleesklier - Galblaas - Dikke darm - Endeldarm

Mond

Hier kauw je met je tanden het eten fijn.

Keel - Huig - Strottenklepje

De huig sluit de neusholte af. 

Het strottenklepje sluit de luchtpijp af

Verslikken

Slokdarm

De slokdarm duwt met een peristaltische beweging het eten naar de maag.

Maag

De maagwand maakt maagsap. Naast het maagsap wordt er in de maag ook maagzuur aangemaakt. Maagzuur is super zuur waardoor alle schadelijke organismen zoals bacteriën en schimmels worden gedood. Hierdoor word je niet zo snel ziek. 

Alvleesklier 

De alvleesklier maakt alvleessap. Deze geeft hij af aan de dunne darm. dankzij het alvleessap.  

Galblaas

de gal worden eiwitten, koolhydraten en vetten verteerd totdat ze klein genoeg zijn om vanuit de darmwand opgenomen te worden in het bloed.

In de lever wordt gal gemaakt. Gal maakt van grote vetdruppelshele kleine vetdruppels. Gal zorgt ook voor emulsie.

Twaalfvingerige darm

In de twaalfvingerige darm komen het gal en alvleessap samen om het eten te verteren.

Dunnedarm

In de dunne darm komen het gal en alvleessap samen vanuit de twaalfvingerige darm om het eten te verteren. De binnenkant van de darm is geplooid, om zo veel mogelijk oppervlak te creëren. 

Dikke darm

Vanuit de dunne darm komt de voedselbrij in de dikke darm. De dikke darm is net als de dunne darm erg geplooid aan de binnenkant. In de dikke darm wordt water opgenomen in het bloed. In het water zitten mineralen en vitaminen opgelost. 

Endeldarm

De voedselbrij komt uiteindelijk als poep terecht in de endeldarm. Hier wordt de poep opgeslagen totdat je na de wc moet. 

Welke volgorde is juist?

1. Mond - Keel - Huig - Strottenklepje - Slokdarm - Twaalfvingerige darm - Dunne darm - Alvleesklier - Maag - Galblaas - Dikke darm - Endeldarm
2. Mond - Keel - Huig - Strottenklepje - Slokdarm - Maag - Twaalfvingerige darm - Dunne darm - Alvleesklier - Galblaas - Dikke darm - Endeldarm
3. Mond - Keel - Huig - Slokdarm - Maag - Dunne darm - Twaalfvingerige darm - Alvleesklier - Galblaas - Dikke darm - Strottenklepje - Endeldarm
4. Mond - Keel - Huig - Strottenklepje - Twaalfvingerige darm -Maag - Dunne darm - Slokdarm -Alvleesklier - Galblaas - Dikke darm - Endeldarm

Verbranding

In de cellen kunnen de koolhydraten en vetten worden verbrand. 

Glucose + zuurstof --> water + koolstofdioxide + energie. 

Knutselen!

Zelf een 3D spijsverteringssysteem knutselen.

3D spijsvertering knutselen

• Je gaat in tweetallen de vragenlijst van opdracht 2 maken.
• Je gaat in tweetallen een idee bedenken hoe je het stelsel kunt knutselen.
• De onderdelen die in je stelsel moeten komen zijn:
  -De mond -De keel -De slokdarm -De maag -De 12-vingerige darm
  -De alvleesklier, lever en galblaas
  -De dunne darm -De dikke darm