4.1 bespreking start 4.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Planning

• Bespreken opdrachten graan-mysterie
• Uitleg 4.1
• Start 4.2
• Huiswerk

Opdrachtenblad graan bespreken

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de economie in de vroege middeleeuwen in West-Europa veranderde en die veranderingen verklaren.
  
• Je kunt beschrijven hoe een middeleeuws domein eruitzag.
  
• Je kunt uitleggen hoe het hofstelsel werkte en welke plaats horigen in dat stelsel hadden.

Wanneer beginnen de middeleeuwen

1. 500 v. C
2. 400 n C
3. 500 n C
4. 700 n C

Hoe lang duren de middeleeuwen?

1. 500 jaar
2. 750 jaar
3. 1000 jaar
4. 1500 jaar

Schema domein maken

Grote veranderingen

• Romeinse Rijk valt uiteen
• Agrarische samenleving: boeren, bijna geen steden
• Handel verdwijnt, geld verdwijnt
• Boeren zijn bang, waarom?
• Veel oorlogen
• Waar zoeken ze bescherming?
• Een heer. 

Hofstelsel = economisch

• Machtige boer - wat had hij?
• Paarden en leger
• Verschillende soorten boeren
• Horige, wat hield dat in?
• Niet vrij. Opbrengst ruilen voor bescherming. Herendiensten. Toestemming nodig
• Vrije boer: eigen grond, moesten wel meevechten.
• Economische systeem heet hofstelsel!

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Horigen

1. Boeren met een eigen stukje land
2. Boeren die wonen en werken op land heer

Herendiensten zijn klusjes die een vrije boer moest doen voor de heer

1. Juist
2. Onjuist

Horigen moesten in tijden van oorlog meevechten in het leger van de heer

1. Juist
2. Onjuist

Leg eens in eigen woorden (!) uit..

• Je kunt beschrijven hoe de economie in de vroege middeleeuwen in West-Europa veranderde en die veranderingen verklaren.
  
• Je kunt beschrijven hoe een middeleeuws domein eruitzag.
  
• Je kunt uitleggen hoe het hofstelsel werkte en welke plaats horigen in dat stelsel hadden.

4.2

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe het Frankische Rijk ontstond.
  
• Je kunt uitleggen hoe het leenstelsel werkte.
  

Frankische Rijk

• Romeinse Rijk uiteen
• Nieuwe koninkrijken, zoals
• Frankische Rijk
• Wat doet Clovis?
• Verenigt alle Franken en breidt gebied uit, hoe kan hij dat? Twee dingen

Clovis I

• Goede legerleiding
• Werkt samen met Romeinse Kerk. Clovis hielp hen met uitbreiden macht, Kerk hielpen Clovis bij bestuur
  
  
• 800: koning Karel. Hij helpt de paus, hoe?

Karel de Grote

• Laat de Paus terugkeren naar Rome
• Dank: gekroond tot keizer, gezien als opvolger van?
• Romeinse keizers
• Karel de Grote: breidt rijk enorm uit

• Nodig: sterk en betrouwbaar leger. Konden middeleeuwse koningen dat betalen?
• Nee, door uiteenvallen Romeinse Rijk geen .....
• Geld
• Soldaten huren en dus vast leger onmogelijk
  
• Systeem lijkt op hofstelsel

Leenstelsel = politiek/bestuurlijk

•  Koning vraagt hulp machtige mannen: leveren soldaten in ruil voor stukje grond lenen
• Koning = leenheer
• Machtige man = Leenman
• Leenman: bestuur over geleende grond + mensen. Mocht opbrengsten houden. Trouw beloven
• Leenmannen hadden vrije mannen met paarden die voor hen vochten (ridders). Achterleenmannen van de koning

Leenstelsel

Leenstelsel

Leg eens in eigen woorden (!) uit..

• Je kunt beschrijven hoe het Frankische Rijk ontstond.
  
• Je kunt uitleggen hoe het leenstelsel werkte.
  

Schrijf 3 dingen op die je
deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Huiswerk

• Lees 4.2 nog eens
• Maak opdrachten 4.2
•  1a, 1b en 2 hoeven NIET