les 7- Expressie

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Expressie aan het begin van de 20e eeuw

5 groepjes van 3 of 4 personen

1. Geschiedenis (de context in de tijd)
2. Expressionisme
3. Fauvisme
4. Primitivisme
5. Architectuur in deze tijd

Bereid een korte presentatie voor waarin je de klas uitleg geeft over jouw onderwerp

Geschiedenis

- in welk jaar/eeuw zitten we?

- Welke grote veranderingen vinden plaats in de maatschappij?

- Hoe hebben die veranderingen invloed op de kunstwereld?

Expressionisme

- Waarom werken de kunstenaars op deze manier?

- Geef uitleg over schilderen en beeldhouwen

- Wat zijn de kenmerken van deze stroming? (vormgeving)

- Welke thema's komen vaak voor? (voorstelling)

Fauvisme

- Waarom werken de kunstenaars op deze manier?

- Wat zijn de kenmerken van deze stroming? (vormgeving)

- Welke thema's komen vaak voor? (voorstelling)

Primitivisme

- Waarom werken de kunstenaars op deze manier?

 - Geef uitleg over schilderen en beeldhouwen

- Wat zijn de kenmerken van deze stroming? (vormgeving)

- Welke thema's komen vaak voor? (voorstelling)

Architectuur

- Welke verschillende stromingen zijn er binnen de architectuur? 

- Hoe herken je deze beide stromingen?

- Hoe past de vorm van architectuur in de tijdsgeest?

Bereid als groepje de presentatie voor. Eén iemand presenteert het. Presentatie doe je aan de hand van een gekozen afbeelding die niet uit de reader komt. Gebruik internet of je lesboek. Presentatie duurt tussen de 2 en 3 minuten. Na de presentatie mag de klas vragen stellen of toevoegingen doen. Gebruik onderstaande kaartjes om je presentatie voor te bereiden, meer info mag altijd! Voorbereiding: 15 minuten. 

Europa begin 20e eeuw

-> Modernisme

-> Snelle veranderingen in de samenleving

-> Parijs = centrum van de kunst 

-> Opkomst kunstenaarsverengingen

-> Optimisme en pessimisme

-> Fascinatie en afschuw

Expressionisme geschiedenis

• Tweede industriële revolutie
• Wetenschappelijke ontwikkelingen (o.a antropologie)
• Kolonisatie
• Freud ontwikkelt de psychoanalyse

Kunstenaarsgroep Die Brücke (de Brug)

• Verleden en toekomst
• Uitdrukken van gevoelens
• Breekt los van academische norm

Ernst Ludwig Kirchner - Potsdamer Platz (1914)

Kunstenaarsgroep Die Brücke (Dresden, Duitsland) 1905-1913

Ernst Ludwig Kirchner, Nollendorfplatz, 1912

• De mens en het landschap
• kritische visie en pessimistische kijk
• houtsnedes

Groepsportret van 'Die Brucke' door Kirchner, 1927

Erich Heckel, 

Young Girl, 1913

Kunstschiedenis

• Industrialisatie vervreemd van gevoel
• Gevolg: uitdrukken van emoties
• Inspiratie: natuur, folklore, inheemse culturen en kinderlijke onschuld 

Käthe Kollwitz, Moeder met dode zoon (1937/1938) 

Wassily Kandinsky - Impression III (Concert) (1911)

Kunstenaarsgroep Der Blaue Reiter (München, Duitsland) 1911-1915

• Opgericht door  Wassily Kandinsky
  
• geen stijlregels
• Idealistisch

Wassily Kandinsky, Der Blaue Reiter, 1903
(post-impressionisme)

Wassily Kandinsky, Improvisatie (dromerig), 1913

Franz Marc, Die gelbe Kuh, 1911

• Ontwikkeling naar abstracte kunst

Expressionisme kenmerken

• Schilderkunst: Mensen/landschappen/stadsgezichten
• Felle, onnatuurlijke kleuren
• Sterke lijnen
• Krachtige vormen
• Vervorming en abstrahering
• Geen compositie en perspectiefregels
• Ambachtelijke technieken
  (houtsnedes en lithografie)
• Beeldhouwkunst: mensen

Franz Marc - Blauwe paarden, 1911-1913

Kokoschka, Piëta,

affiche voor

voorstelling Mörder,

Hoffnung der Frauen

Gabriele Münter, Wind

and clouds, 1910

Wilhelm Lehmbruck - Der Gestürzte (1915/16)

Fauvisme kenmerken

• Van Franse oorsprong
• Landschap of alledaagse onderwerp 
• Weinig gemengde kleuren
• Weinig dieptewerking
• Organischere vormen dan in het
  Duitse expressionisme
• Nadruk op kleuren en vormen
• "Wild" / "ongetemd"

Andre Derain,

The Turning Road, 1906

Henri Matisse, Portret van mevrouw Matisse/De groene lijn, 1905

Le bonheur Vivre - Henri Matisse 1905/1906

Primitivisme kenmerken

• Inspiratie uit Afrikaanse, Aziatische en Oceanische landen
• In schilderkunst maar ook andere disciplines (dans en muziek)
• Eenvoudige vormen
• Weinig ruimtewerking
• Veel naakt
• Tropische omgevingen

Paul Gauguin- Paroles du Diable, 1892

Hermann Scherer - Adam und Eva (1925)

Henri Rousseau, Exotisch landschap, 1908

Expressionistische Architectuur & Amsterdamse School

• Moet rekening houden met functionaliteit, materiaal, constructie
• natuurlijk vormen
• Vervormingen
• Een ontwerp dat conceptueel is
• Thema's zoals grotten, bergen, rotsformaties
• ambachtelijk vakmanschap
• Invloeden van andere culturen
• Architectuur is een kunstvorm
• Amsterdamse school: Sociale woningbouw

Erich Mendelsohn, 1919-22
Einsteintoren in Potsdam-Berlijn  

Nederlands expressionisme (Amsterdamse School).
Michel de Klerk,

De Dageraad, 1917-20

Blz. 90 in je boek

Piet Kramer, De Bijenkorf 

Den Haag, 1924-26 

Rudolf Steiner, Goetheanum in Dornach, Zwitserland, 1924-28

Bernhard Hoetger, Paula Modersohn-Becker Museum, 1927

Margaret Staal-Kropholler - Holendrechtstraat 1921-1923