Poëzielessen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Welkom!

Pak alvast: leesboek, laptop, stiften

Laptops blijven dicht

Deze les

Lezen

Opfrissen

Poëzie les 1

Lesdoelen

Aan het eind van de les...

... weet je wat poëzie is;

... ken je de begrippen strofe, eindrijm, alliteratie en assonantie;

... heb je een stiftgedicht gemaakt.

Even opfrissen

• Wat is beeldspraak ook alweer? 
• Welke vormen kennen jullie nog?

Wat is poëzie?

Waar kom jij weleens poëzie tegen?

Wat is poëzie?

Poëzie is een manier om met taal een indruk, een gevoel of een gebeurtenis te uiten. Het is een voorbeeld van een artistiek-literaire tekst met de nadruk op de schoonheid van de taal.

Gedichten zijn een vorm van kunst. De schrijver wil op een creatieve manier een sfeer of een gevoel weergeven aan de lezer, en doet dat met de hulp van bepaalde technieken.

Vaak speciale lay-out (opmaak)

Een strofe =

• een aantal versregels (regel in een gedicht) dat door een witregel gescheiden is van andere versregels;
  
• vergelijkbaar met een couplet in een lied en een alinea in een tekst.

Hoeveel strofes heeft dit gedicht?

Uit hoeveel strofes bestaat dit gedicht?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Uit hoeveel versregels bestaat dit gedicht?

1. 14
2. 15
3. 16
4. 17

Eindrijm

• Eindrijm komt voor wanneer bepaalde versregels eindigen op dezelfde klank.
• Bv. 'alleen en heen'. 

Halfrijm

• Alliteratie
• De beginmedeklinkers van enkele woorden die dicht bij elkaar staan zijn hetzelfde.
  Bv. confetti & cornflakes
  Bv. glitterbad & glimlach

Halfrijm

• Assonantie 
• De klinkers van enkele woorden die dicht bij elkaar staan zijn hetzelfde.
  Bv. nam, bad, glimlach, dat
  Bv. dromen en hoop

Opwarmen met een stiftgedicht

Dit is een kort gedicht dat ontstaat door delen van een artikel of een andere tekst zwart te kleuren.

De woorden die overblijven vormen een samenhangende tekst die poëtisch is of juist heel gek kan zijn.

in zijn werkkamer kroelde hij zijn huisdieren met hun trouwe hondenogen

zonder problemen was het begonnen zijn grote liefde

Stiftgedicht maken!

• Wat? Oefenen met dichten
• Hoe? Een stiftgedicht maken > omcirkel woorden die jou aanspreken en streep de rest door (zo maak je een gedicht)
• Tijd? 15 minuten 
• Hulp? Opdracht, tekst, pen/potlood, jouw eigen fantasie
• Uitkomst? Opwarmer voor jouw eigen gedicht + samen lezen
• Klaar? Versier jouw stiftgedicht zo mooi mogelijk/ even lezen

Wat? Zakelijke mail schrijven.

Op welke manier? Met je laptop kladversie maken, daarna op papier schrijven. 

Klaar? Steek je vinger op, dan kom ik bij je.

Hulp? Je mag zachtjes overleggen met je buurman of buurvrouw.

Uitkomst? Sla het op op je laptop en bewaar je papier. Hier ga je donderdag mee verder.

Tijd?

Vooruitblik

Volgende les: poëzie 2

Stiftgedicht afmaken en zelf een gedicht maken!

Volgende week: door met leesvaardigheid en toets bespreken

Welkom!

Pak alvast: leesboek, laptop, stiftgedicht, stiften

Laptops blijven dicht

Deze les

Lezen/ stiftgedicht afmaken

Poëzie les 2: instagrampoëzie

Lesdoelen

Aan het eind van de les...

... weet je wat er wordt bedoeld met de materiële en linguïstische code van een instagramgedicht.

... kun je je mening geven over een instagramgedicht.

... heb je een instagramgedicht gemaakt.

Even opfrissen

• Wat is ook alweer een strofe?
• Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan
  Alliteratie of assonantie?

Voorbeeld Instapoëzie: @woordschittering en @reneoskam

Instapoëzie - kenmerken

• Beeld, dus lettertype, kleuren en evt. afbeeldingen spelen belangrijke rol
• = materiële code (ook hashtags horen daarbij, bijv. #poëzie, #instadichters, #instapoetry of #dichtersvaninstagram.)
• Vaak vintage (polaroid, typemachine, handschrift)
• De gedichten zijn vrij kort
• Er wordt vaak gespeeld met rijm, ritme en alliteraties
• 'Publieksgericht', bijvoorbeeld door een verrassende wending of grapje
• Beeldspraak en stijlfiguren worden vaak gebruikt
• = linguïstische code

Aantekeningen maken

• Deze les maak je een instagramgedicht (beeld en woorden)
• Op basis van een aantal opdrachten en aantekeningen die je zo gaat maken (op het opdrachtenblad).
• Jouw gedicht wordt beoordeeld met een O/ V/ G en telt mee voor het fictiecijfer (samen met boekopdracht 1 en 2)

Beoordelingswoorden

Niet mooi of leuk maar: eentonig, genuanceerd, saai, spannend, droevig, ontroerend, moeilijk, makkelijk, ingewikkeld, duidelijk, emotioneel, beeldend, begrijpelijk, onbegrijpelijk, lieflijk, druk, grappig, geheimzinnig, verrassend, onverwacht, rustig, meelijwekkend, vaag, aangrijpend, nietszeggend, modern, levensecht, waardevol, waardeloos, herkenbaar, indringend, afstandelijk, leerzaam, kinderachtig, schokkend etc.

Aan de slag

Stap 1) Bekijk het gedicht als geheel en beschrijf in 1 woord wat je ervan vindt (gebruik een bijvoeglijk naamwoord, leuk en mooi zijn verboden)

Op de volgende slide gaan jullie die woorden ook invullen.

Omschrijf in 1 woord!

Aan de slag

Stap 2) Schrijf op wat je opvalt aan de materiële code van dit gedicht van @vervlogen. Wat zie je, wat valt op aan het beeld, welke sfeer heeft dit voor jou, waar denk je aan? Wees uitgebreid!

Aan de slag

Stap 3) Schrijf nu op wat je opvalt aan de linguïstische code. Kijk alleen naar de woorden (beeldspraak, klankherhaling, interpunctie, rijm (verschillende soorten), lettertype, ritme/metrum, tegenwoordige of verleden tijd). Wees weer zo uitgebreid mogelijk.

Aan de slag

Stap 4) Schrijf nu op in welke dieren jij jezelf herkent. En waarom? Gaat het om het gedrag, uiterlijk, waar de dieren zijn, of misschien iets heel anders? Wees uitgebreid!

Aan de slag

• Noteer je naam op de opdracht
• Maak je stiftgedicht af 

Onthoud:

... een gedicht hoeft niet moeilijk te zijn

... een gedicht hoeft niet lang te zijn

... een gedicht hoeft niet te rijmen 

Het mooie is: er hoeven geen regels te zijn, het mág wel!

Aan de slag!

Wat? Maak een instagramgedicht over jouw identiteit

Hoe? Stappenplan op het opdrachtenblad, maak je gedicht op je laptop

Tijd? Tot het eind van de les

Hulp? aantekeningen en je eigen fantasie

Uitkomst? Maak een (liefst vierkant) plaatje van jouw gedicht met een passende achtergrond en lettertype 

Klaar? Inleveren via Classroom. Tijd over = lezen, boekopdracht 3 bekijken, verder dichten :)

Wat? Zakelijke mail schrijven.

Op welke manier? Met je laptop kladversie maken, daarna op papier schrijven. 

Klaar? Steek je vinger op, dan kom ik bij je.

Hulp? Je mag zachtjes overleggen met je buurman of buurvrouw.

Uitkomst? Sla het op op je laptop en bewaar je papier. Hier ga je donderdag mee verder.

Tijd?

Even checken

Alle gedichten ingeleverd?

Vooruitblik

Volgende les: gedicht maken!