5.2 Grondwet en grondrechten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

5.2 Grondwet en grondrechten

Wat gaan we deze les doen?

GL4B vrijdag 20 februari

1. Huiswerk: maken van 5.1 opdracht 1 t/m 14

2. Cijfers PO staan op Magister

3. Herhaling 5.1

4. Uitleg 5.2 Grondwet en grondrechten (lesboek blz. 76 + 77)

5. TIP: maak aantekeningen bij dit hoofdstuk! Laatste kans om je cijfer naar een 6,5 (compensatiepunt) te brengen

6. Aan het werk!

Herhaling: wat is de betekenis van deze begrippen?

• Rechtsstaat
• Autoritaire staat
• Dictatuur
• Censuur

Antwoord:

• Een rechtsstaat is een land waar de rechten en plichten van de burgers en van de overheid zijn vastgelegd én worden nageleefd.
  

• Autoritaire staten zijn landen waarin een kleine groep mensen de macht heeft en de regels bepaalt.
  

• Dictaturen zijn landen waar één persoon of een kleine groep mensen alle macht heeft en inwoners vrijwel helemaal geen rechten hebben.
  

• Censuur is het expres weglaten of veranderen van bepaalde informatie.
  

Wie kan dit duiden? (=uitleggen)

Leerdoelen 5.2 

•  Je kunt uitleggen hoe de Grondwet burgers beschermt tegen
  

de macht van de overheid.

• Je kunt een voorbeeld geven van botsende grondrechten.
• Je kunt het verschil uitleggen tussen grondrechten en
  

mensenrechten.

• Je kunt uitleggen wat een boycot is.

Grondwet

Grondrechten

Basis van de rechtsstaat

Het doel van de rechtsstaat is om te zorgen voor veiligheid van burgers, ze beschermen tegen de macht van de overheid en ervoor zorgen dat burgers gelijk worden behandeld en in vrijheid kunnen leven.

Een rechtsstaat voldoet in ieder geval aan drie voorwaarden:

• De grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
  
• Er is een verdeling van macht: niet 1 persoon kan de macht hebben/controle
• Er geld het legaliteitsbeginsel: het moet beschreven staan in een wet

Klassieke en sociale grondrechten

Klassieke grondrechten: 1 t/m 18

Dit zijn rechten die de overheid moet garanderen en die je bij de rechter kunt afdwingen. Voorbeelden zijn het Gelijkheidsbeginsel (Art. 1), Kiesrecht (Art. 4), Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging (Art. 6), Vrijheid van meningsuiting (Art. 7) en Recht op vergadering en betoging (Art. 9).

Sociale grondrechten: 19 t/m 23

De overheid kan deze rechten niet garanderen, maar moet zich er wel voor inspannen. Voorbeelden zijn Recht op werkgelegenheid. (Art. 19), Recht op sociale zekerheid. (Art. 20) en 

Recht op onderwijs. (Art. 23)

Op welke gebieden zijn de sociale grondrechten van toepassing?

• Werkgelegenheid
  
• Woongelegenheid
  
• Onderwijs
  
• Sociale zekerheid
  
• Volksgezondheid

Zoekplaat uitdelen

Zoekplaat: welke grondrechten herken je?

Grondrechten hebben ook grenzen

Mensenrechten

Boycot

Vraag 11

vrijheid

gelijkwaardigheid

solidariteit

Aan het werk!

1.  Nakijken 5.1 met nakijkblad (lig voorin de klas)

2. Maken 5.2: opdrachten 1 t/m 11

3. Je mag de zoekplaat nog eens bekijken met oplossingen voor in de klas

4. Bekijk de Grondwet (boek voorin de klas)

3. Huiswerk: di. 25-2 par. 5.1 (opdracht 1 t/m 14) en 5.2 (opdracht 1 t/m 11) af

Let op: huiswerkcontrole!

Leerdoelen behaald?

•  Je kunt uitleggen hoe de Grondwet burgers beschermt tegen
  

de macht van de overheid.

• Je kunt een voorbeeld geven van  grondrechten.
• Je kunt het verschil uitleggen tussen grondrechten en
  

mensenrechten.

• Je kunt uitleggen wat een boycot is.