basisstof 1 - Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 3: Hart en bloedsomloop

3.1 BLOED

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen.
• Je kunt de kenmerken en functies benoemen van bloedplasma, rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.

Leerdoelen

SAMENSTELLING BLOED

• 7% plasma-eiwitten
• 91% water
• 2% opgeloste stoffen 

Bloedplasma

Bloedplasma vervoert beetje O2, voedingsstoffen, hormonen,CO2 en afvalstoffen.

Wat is het verschil tussen plasma en serum?

Fibrinogeen is                 Bevat fibrinogeen

omgezet in fibrine.         (= stollings-eiwit)

Bloedcellen worden gevormd in
het beenmerg; het binnenste
gedeelte van je botten.
Waar zit het beenmerg NIET?

1. in het bekken
2. in de ribben
3. in het borstbeen
4. in het knie-gewricht

Welke "fout" maakte de spreker
van het filmpje?

1. Hij zei dat witte bloedcellen nodig zijn voor de afweer.
2. Hij beweerde dat het plasma; zouten, suikers en eiwitten bevat.
3. Hij legde uit dat rode bloedcellen je organen voorziet van zuurstof.
4. Hij noemde bloedplaatjes cellen.

Stamcellen uit beenmerg 

worden:

- rode bloedcellen

- witte bloedcellen

- bloedplaatjes

Hoe ontstaat bloed?

• bi-concaaf
• geen celkern
• vervoeren zuurstof
• bevatten hemoglobine (eiwit)
• hemoglobine kan zuurstof binden en weer afgeven

Rode bloedcellen

• hebben WEL een celkern
• zijn flexibel van vorm - kunnen buiten de bloedvaten komen
• maken ziekteverwekkers onschadelijk
• macrofagen sluiten ziekteverwekkers in en gaan hierbij zelf dood

Witte bloedcellen

Pus en etter (in een wond) bestaat uit dode witte bloedcellen en gedode bacteriën.

Witte bloedcel (macrofaag) maakt de ziekteverwekker onschadelijk door deze in te sluiten.

Witte bloedcellen

• zijn delen van uiteengevallen cellen
• hebben geen celkern
• zorgen ervoor dat bloed         buiten de bloedvaten stolt

Bloedplaatjes

Wat is trombose?

1. De afsluiting van een bloedvat door een bloedpropje
2. Dode witte bloedcellen in een wondje
3. Hemoglobine van een rode bloedcel, gebonden aan zuurstof
4. Klontering van eiwitten in bloedplasma

Het gehalte aan cholesterol in het bloed kan een rol spelen bij het ontstaan van vernauwing in bloedvaten. Cholesterol is een bepaald type vet. Cholesteroldeeltjes kunnen in de wand van bloedvaten terechtkomen. Bepaalde bloeddeeltjes nemen dit cholesterol in zich op, net zoals ze ziekteverwekkers onschadelijk maken.
Hoe heten deze bloeddeeltjes?

1. bloedplaatjes
2. rode bloedcellen
3. witte bloedcellen
4. bloedplasma

Als bloedplaatjes per ongeluk in een bloedvat samen gaan klonteren onstaat er een bloedpropje dit kan tot verstoppingen zorgen.

Het bloedvat kan afgesloten worden, dan komt er geen bloed meer doorheen. De organen of weefsels waarnaar het bloedvat gaat krijgen geen zuurstof meer of kunnen hun koolstofdioxide niet kwijt. 

Trombose

In de afbeelding is een
microscopisch beeld van
bloed te zien.
Met welke letter wordt een
bloedplaatje aangegeven?

P

Q

R

1. P
2. Q
3. R

Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Waar in het lichaam worden rode bloedcellen gemaakt?

1. in de lever
2. in het hart
3. in de nieren
4. in het (rode) beenmerg

Opdracht 4 uit je

boek gemaakt?

Welk onderdeel van bloedplasma moet er bij het roze rechthoek staan?

Welk onderdeel van bloedplasma moet er bij het roze rechthoek staan?

1. plasma-eiwitten
2. plasma-hormonen
3. plasma-suikers
4. plasma-vetten

HUISWERK

Bestudeer thema 3 basisstof 1; maak 1 t/m 4

Lees basisstof 2 en 

maak opdracht 1 t/m 4 (havo) en 1 t/m 9 (vwo)