11.4 Je lijkt op...

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

11.4 je lijkt op...

https://schooltv.nl/video-item/bio-bits-vmbo-erfelijkheid-afl9-de-moord

Leerdoelen

Je leert waardoor je op je ouders lijkt, welke eigenschappen erfelijk zijn en hoe aangeboren aandoeningen ontstaan.

Genotype

De erfelijke eigenschappen liggen in DNA

Dit noemen we het genotype

Het genotype wordt bepaald bij de bevruchting en kan tijdens het leven niet meer veranderen!

Fenotype

• De uiterlijke kenmerken van een organisme: fenotype
• De informatie voor de uiterlijke kenmerken staat soms in het DNA (genotype)
  
• Je fenotype wordt soms ook bepaald door invloeden van buitenaf. 

Invloeden uit omgeving

Genotype

Wat is het genoom?

Het geheel aan ergelijke informatie in een cel van een organisme noem je het genoom.

Bevruchting = Het samensmelten van de kernen van de eicel en zaadcel.  Op dit moment komt het genoom tot stand.

De zaadcel bepaalt het geslacht (geeft X of Y door).

Genen en allelen

Genen en allelen

Een gen is één bepaald stukje DNA dat één eigenschap bepaalt. bijvoorbeeld oogkleur.
Een allel is een variant van een gen, bijvoorbeeld groene ogen.

Aangeboren aandoeningen

Aangeboren aandoeningen zijn aandoeningen die je vanaf de geboorte hebt kunnen op verschillende manieren ontstaan:

1. Door schadelijke stoffen of ziekteverwekkers
2. Door een fout in het aantal chromosomen in de cellen
3. Door een fout in de structuur van een chromosoom

Het syndroom van Down

Waarom laten zwangere vrouwen de baby onderzoeken?

1. echografie
   
2. vlokkentest
   
3. vruchtwaterpunctie

Is dit erfelijk of niet erfelijk?

1. Erfelijk
2. niet erfelijk

op je DNA staat erfelijke informatie.
wat is niet erfelijk?

1. sproetjes
2. je lengte
3. je kleur haar
4. de kleur van je broek

Hoe wordt het genotype bepaald?

Wat is een allel?

1. Een variant van een gen.
2. Een erfelijke eigenschap van je moeder.
3. Alle uiterlijke kenmerken van een organisme.
4. Een stukje DNA met erfelijke informatie.

Erfelijke eigenschap

Niet-erfelijke eigenschap

Piercing

Blauwe ogen

Wipneus

Litteken

Rode bloemen (klaproos)

Bladeren met stekels

Slappe bladeren door watertekort

Fenotype

Genotype

DNA

chromosoom

iemands uiterlijk

informatie over erfelijke eigenschappen. 

Stof met de informatie over je erfelijke eigenschappen

lang dunne 'draad' opgebouwd uit eitwitbolletjes

Huiswerk

Maak de opdrachten van 11.4.
Je mag muziek luisteren met je oortjes
Klaar?