5V Grieks 21-4 perfectum & zelfstandig vertalen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

Medea 

een tragedie 

van Euripides

Wat gaan we doen vandaag? 

Je snapt het perfectum iets beter

Je hebt je vertaalvaardigheid geoefend

• Checklist 
• Perfectum 
• Zelfstandig vertalen (inleveren) 
  

Checklist Griekse grammatica

Ga naar de Classroom en vul de checklist in. 

Na de checklist: 

-  Maak een lijst van alles wat je niet weet

- Zoek de pagina in Pharos 

- Bedenk hoe je dit aan kan pakken

Het perfectum in het Grieks

-  perfectumstam

- vorming van het kappa perfectum

- vorming van het perfectum medium

- perfectum actief & medium

- aspect van het perfectum

Perfectumstam: reduplicatie

pagina 35 Pharos

beginletter stam	reduplicatie	voorbeeld
medeklinker	medeklinker + ε	λύω λέλυκα
χ	κε	χαίρω > κεχάρηκα
φ	πε	φεύγω > πέφευγα
θ	τε	θύω > τέθυκα
klinker / ῥ / σ + klinker	= augment	ὀνομάζω > ὠνόμακα

Vorming kappa-perfectum

pagina 46 Pharos

slotletter van de stam	slotletter(s) pf-stam	voorbeeld
tweeklank of -ι /-υ /-λ/ -ρ	-κ	λύω > λελυκ-
-α / -ε / -ο	-ηκ/ -ωκ (klinkerverlening)	νικαω > νενικηκ-
-δ /-θ /-ζ	-κ (slotletter verdwijnt)	πειθ- > πεπεικ-

Vorming perfectum medium

pagina 46 Pharos

let op: bij mk-stammen kan in het perfectum medium de slotletter van de stam veranderen onder invloed van de uitgang: zie de rijtjes van πέμπω en πράττω (schema p. 47)

slotletter van de stam	slotletter(s) pf-stam	voorbeeld
tweeklank of -ι /-υ /-λ/ -ρ	-ι /-υ / -λ/ -ρ	λύω > λελυ-
-α / -ε / -ο	-η/ -ω (klinkerverlening)	νικαω > νενικη-

Perfectum actief

pagina 47 Pharos

	perfectum	plusquamperfectum
indicativus	λέλυκα λέλυκας λέλυκε(ν) λελύλαμεν λελύκατε λελύκασι(ν)	ἐλελύκη ἐλελύκης ἐλελύκει(ν) ἐλελύκεμεν ἐλελύκετε ἐλελύκεσαν
participium	λελυκώς, λελυκότος λελυκυῖα, λελυκυῖας λελυκός, λελυκότος
infinitivus	λελυκέναι

Perfectum medium

pagina 47 Pharos

	perfectum	plusquamperfectum
indicativus	λέλυμαι λέλυσαι λέλυται λελύμεθα λέλυσθε λέλυνται	ἐλέλυμην ἐλέλυσο ἐλέλυτο ἐλελύμεθα ἐλέλυσθε ἐλέλυντο
participium	λελυμένος λελυμένη λελυμένον
infinitivus	λελύσθαι

Onregelmatige perfecta

pagina 48 Pharos

ind pf	τέθνηκα	ἕστηκα	οἶδα
ind pqp	ἐτεθνήκη	εἱστήκη	ᾔδη
ptc	τεθνεώς, τεθνῶτος τεθνεῶσα, τεθνεῶσης τεθνεός, τεθνῶτος	ἑστώς, ἑστῶτος ἑστῶσα, ἑστῶσης ἑστώς, ἑστῶτος	εἰδώς, εἰδότος εἰδυῖα, εἰδυῖας εἰδός, εἰδότος
inf	τεθνάναι	ἑστάναι	εἰδέναι
	dood zijn	staan	weten

Aspect perfectum/plusquampf

pagina 57 Pharos

1. toestand als resultaat van een voorafgaande handeling	βεβούλευται: hij is vastbesloten, zijn besluit staat vast.
2. toestand zonder dat sprake is van een voorafgaande handeling	οἶδα: ik weet

Het perfectum in het Grieks

-  perfectumstam

- vorming van het kappa perfectum

- vorming van het perfectum medium

- perfectum actief & medium

- aspect van het perfectum

Het perfectum in het Grieks

-  perfectumstam

- vorming van het kappa perfectum

- vorming van het perfectum medium

- perfectum actief & medium

- aspect van het perfectum

Het perfectum in het Grieks

-  perfectumstam

- vorming van het kappa perfectum

- vorming van het perfectum medium

- perfectum actief & medium

- aspect van het perfectum

Proloog: zorgen om Medea

Zelfstandig vertalen: inleveren

Wat hebben we gedaan vandaag?  

Je snapt het perfectum iets beter 

Je hebt je vertaalvaardigheid geoefend

• Checklist
• Perfectum 
• Zelfstandig vertalen (inleveren) 
  

Taaleigen (hb p. 7)

T1: dativus meervoud op -αισιν (ipv -αις) en -οισιν (ipv -οις)

T9: elisie (-α -ε -ι -ο)

      τήνδε ἄγουσα ἐρημίαν > τήνδ᾽ ἄγουσ᾽ ἐρημίαν  

T10: lidwoord kan worden weggelaten 

         παλαιὸν τῶν οἴκων κτῆμα > παλαιὸν οἴκων κτῆμα

Taaleigen (hb p. 7)

T7b: ξύν = σύν

T7c = ἐς = εἰς

T8: crasis 

κοὐρανῷ = 

Stijlfiguren

S40: enjambement = een syntactische eenheid loopt over de versgrens heen

S16:  metafoor = vorm van beeldspraak waarbij alleen het beeld wordt genoemd.

S14: ironie = opmerking waarbij spottend iets anders naar voren wordt gebracht dan wat eigenlijk wordt bedoeld

Stijlfiguren

S10: ellips = het weglaten van woorden (meestal vorm van εἰμι)

Vragen proloog

1. Παλαιὸν οἴκων κτῆμα (r. 49): wie wordt hiermee bedoeld? 

2. Geef van de volgende werkwoordsvormen de tijd en les uit waarom deze tijd gebruikt is: 

- ἐκβέβηκ' (r. 56)

- ὑπῆλθε (r. 57) 

- παύεται (r. 59)

3. Maak vraag p. 5-8

Wie verstaan we onder De Grote Drie?

Combineer bij de juiste drie!

• Knip de kaartjes uit en leg het kaartje bij de juiste tragedieschrijver 
  
• Geef door hoeveel kaartjes jij denkt goed te hebben
  
• Wie het dichtste bij zit: wint! 
  

Aeschylus

• 525 – 456 v. Chr.
  
• Was ook soldaat
  
• In zijn stukken staat de overlevering van de mens aan het lot centraal
  
• Hij introduceerde de tweede acteur
  
• Uitvinding Mechane
  
• Complete trilogie: Oresteia 

Sophocles

• 495 – 406
  
• Soldaat, politicus, priester en dichter 
  
• Grote vriendenkring
  
• karaktertekening personages ("mensen zoals ze moeten zijn")
• Toevoeging derde acteur en uitbreiding van het koor
  
• Trilogie geen onderling verband

Euripides

• 485 – 406
  
• Orakelspreuk: Je zoon zal zegekransen winnen in wedstrijden
  
• Sober en teruggetrokken
  
• Ruim 80 tragedies 
• Kreeg veel kritiek en verliet Athene
  
• Realistisch, huiselijk
  
• Feminist of vrouwenhater
  
• Goddeloos
  

Tragedie van de week

Prometheus

Aeschylus

Wat weten jullie al van Prometheus?

Prometheus

• Προμηθεὺς Δεσμώτης​
  
• Aeschylus? ​
  
• Ca. 430 v.Chr.? ​
  
• Trilogie Prometheia​
  

Prometheus gebonden​

Prometheus ongebonden​

Prometheus de vuurbrenger

Het verhaal

• Prometheus wordt aan een rots geketend​

       Straf: vuur gestolen en Zeus’ plan gedwarsboomd​

• Oceaniden troosten Prometheus​
• Prometheus heeft de mensen alles geleerd​
• Io komt langs

Prometheus ongebonden: 

Herakles bevrijdt Prometheus

Prometheus de vuurbrenger: 

Waarschuwing Thetis -> Achilles

Opbouw tragedie

1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

Opbouw tragedie

1. prologos

2. parodos 

3. epeisodion

4. stasimon

5. exodos

Tekstvormen

1. bodeverhaal

2. stichomythie 

3. agon