5.1 De Koude Oorlog (MEMO)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

5.1 - De Koude Oorlog

Leervragen 5.1

1. Hoe verslechterde de verhouding tussen de VS en de Sovjet-Unie tussen 1945 en 1985?
2. Waardoor werd de tegenstelling tussen het Oostblok en het Westblok tussen 1945 en 1985 groter?
3. Welke conflicten waren er tussen 1945 en 1985 tussen Oost en West? 

Deel 1

Verslechterde verhouding tussen de VS en de SU

Einde WOII

Duitsland werd aan het einde van WOII van 2 kanten aangevallen.

• Oost --> Sovjet-Unie
• West --> VS, Groot-Brittannië en Canada

Na WO2 --> GB en Frankrijk verzwakt door geldgebrek en verlies kolonies.

• Sovjet-Unie en VS hadden nu de meeste macht

Wantrouwen

Sovjet-Unie en VS hadden totaal verschillende ideeën over bestuur en economie:

• VS --> democratie en kapitalisme     (= economie met vrije ondernemers en privébezit)
• Sovjet Unie --> communisme            (= gelijkheid, grondstoffen/gebied is bezit van de staat) o.l.v. 1 partij

Tweedeling Europa

Frankrijk, VS, GB en Sovjet-Unie verdeelden Duitsland én Berlijn

Er ontstonden twee invloedssferen: 

• Oost-Europa (Oostblok). O.l.v. Sovjet-Unie, werd communistisch.
• West-Europa (Westblok). O.l.v. VS, werd kapitalistisch + democratisch.

To do

Af hebben op maandag 3 feb

• Introductie 
• opdracht 1 t/m 5 op blz 52+53

• 5.1 A: Twee Systemen 
• Opdracht: 1 t/m 4 op blz: 55

Deel 2

De tegenstelling tussen Oost en West

Einde WOII

Duitsland werd aan het einde van WOII van 2 kanten aangevallen.

• Oost --> Sovjet-Unie
• West --> VS, Groot-Brittannië en Canada

Na WO2 --> GB en Frankrijk verzwakt door geldgebrek en verlies kolonies.

• Sovjet-Unie en VS hadden nu de meeste macht

Tweedeling Europa

Frankrijk, VS, GB en Sovjet-Unie verdeelden Duitsland én Berlijn

Er ontstonden twee invloedssferen: 

• Oost-Europa (Oostblok). O.l.v. Sovjet-Unie, werd communistisch.
• West-Europa (Westblok). O.l.v. VS, werd kapitalistisch + democratisch.

IJzeren Gordijn

= Streng bewaakte grens (vanaf 1945) tussen het kapitalistische westen en communistische oosten. 

Ontstaan Satellietstaten (= landen afhankelijk van SU bijv. Hongarije en Polen)

Blokkade van Berlijn

Stalin blokkeert aanvoerwegen naar West-Berlijn: Blokkade van Berlijn (1948-1949)

Stalin hoopte dat de geallieerden Berlijn op zouden geven

Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

Stalin hief de Blokkade op (1949)

NAVO (= Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)

1949

Militair bondgenootschap van West-Europese landen, o.l.v. VS en Canada

Warschaupact

1955

Militair bondgenootschap van de SU en Oostbloklanden

Wapenwedloop

• VS --> 1945 atoombommen 
• SU --> 1949 atoombommen

VS en SU kwamen in een wapenwedloop terecht 

•  Koude Oorlog 

Aan de slag

• 5.1C Oost tegen West
• Blz: 59
• Opdracht: 10+11+12+13

Deel 3

Oost tegenover West

Lesdoel

• Je kunt beschrijven hoe Europa verdeeld raakte in twee machtsblokken.

Begrippen:

• containmentpolitiek
  
• IJzeren Gordijn
  
• Marshallplan

Het Oostblok

• De Sovjet-Unie bevrijdde Oost-Europa van de Duitsers.
• In Jalta was afgesproken dat er vrije verkiezingen zouden komen, maar dat gebeurde niet.
• De Sovjet-Unie installeerde overal communistische regeringen.
• Dit creëerde het Oostblok, een bufferzone om de Sovjet-Unie te beschermen tegen westerse aanvallen.

Duitsland

• In Jalta werd afgesproken dat Duitsland en Berlijn in vier bezettingszones werden verdeeld.

• De Sovjet-Unie en de westerse geallieerden (VS, Groot-Brittannië en Frankrijk) verschilden van mening over bestuur en economie.

• De Sovjet-Unie eiste herstelbetalingen en nam machines en goederen mee uit haar zone.

• De westerse zones kregen Marshallhulp, wat leidde tot een snel economisch herstel.

Containment politiek

• West-Europa werd bevrijd door de westerse geallieerden.

• De Verenigde Staten zagen de expansie(uitbreiding) van de Sovjet-Unie als een bedreiging.

• Om de verspreiding van het communisme te stoppen, voerden ze de containmentpolitiek.

• Ze boden militaire steun door een deel van hun leger in West-Europa te houden

Containment politiek

• Via het Marshallplan (vanaf 1947) gaven ze economische steun om de Europese economie te herstellen.

• De welvaart in West-Europa groeide snel, wat ook gunstig was voor Amerikaanse bedrijven.

• De kapitalistische landen van West-Europa vormden samen het Westblok.

ijzere gordijn

• Europa werd in korte tijd verdeeld in twee blokken.

• Tussen het Oostblok en het Westblok ontstond een zwaarbewaakte grens.

• Er werden hekken geplaatst en soldaten patrouilleerden.

• Deze grens staat bekend als het IJzeren Gordijn.

Sleepvragen 5.1

Om extra te oefenen met de stof

Communisme

Kapitalisme

Gelijkheid

Vrijheid

VS

SU

Arbeiders

Winst

Planeconomie

Westblok

Oostblok

Satellietstaten

Invloedssfeer 

Sovjet-Unie

Invloedssfeer

Verenigde 

Staten

Nederland

Oost-Duitsland

Polen

Frankrijk

Hongarije

Engeland

Tsjecho-slowakije

Verenigde Staten

Sovjet Unie

West-Duitsland

Oost-Duitsland

DDR

BDR

Communistisch

Kapitalistisch

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde

Nederland krijgt financiele steun vanuit Amerika

Duitsland wordt in 2 delen gesplitst

De NAVO wordt opgericht

Er ontstaat ruzie tussen VS en SU, begin van de Koude Oorlog

Hieronder staan vier uitspraken. Ze passen elk bij een land en in de tijd vlak na de Tweede Wereldoorlog. Welk land hoort bij welke beschrijving sleep het juiste land naar de juiste omschrijving

1 Dit land is een overwinnaar van de Tweede Wereldoorlog, maar erg verzwakt.

2 Dit land bepaalt wat er in het oosten van Berlijn gebeurt.

3 Dit land is de leider van het Westblok.

4 Dit land heeft beperkt zelfbestuur.

a. Engeland

b de Sovjet Unie

c. de Verenigde Staten

d.Duitsland