5.1 De Koude Oorlog (MEMO)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

5.1 - De Koude Oorlog

Leervragen 5.1

1. Hoe verslechterde de verhouding tussen de VS en de Sovjet-Unie tussen 1945 en 1985?
2. Waardoor werd de tegenstelling tussen het Oostblok en het Westblok tussen 1945 en 1985 groter?
3. Welke conflicten waren er tussen 1945 en 1985 tussen Oost en West? 

Deel 1

Verslechterde verhouding tussen de VS en de SU

Einde WOII

Duitsland werd aan het einde van WOII van 2 kanten aangevallen.

• Oost --> Sovjet-Unie
• West --> VS, Groot-Brittannië en Canada

Na WO2 --> GB en Frankrijk verzwakt door geldgebrek en verlies kolonies.

• Sovjet-Unie en VS hadden nu de meeste macht

Wantrouwen

Sovjet-Unie en VS hadden totaal verschillende ideeën over bestuur en economie:

• VS --> democratie en kapitalisme     (= economie met vrije ondernemers en privébezit)
• Sovjet Unie --> communisme            (= gelijkheid, grondstoffen/gebied is bezit van de staat) o.l.v. 1 partij

Tweedeling Europa

Frankrijk, VS, GB en Sovjet-Unie verdeelden Duitsland én Berlijn

Er ontstonden twee invloedssferen: 

• Oost-Europa (Oostblok). O.l.v. Sovjet-Unie, werd communistisch.
• West-Europa (Westblok). O.l.v. VS, werd kapitalistisch + democratisch.

To do

Af hebben op maandag 3 feb

• Introductie 
• opdracht 1 t/m 5 op blz 52+53

• 5.1 A: Twee Systemen 
• Opdracht: 1 t/m 4 op blz: 55

Deel 2

De tegenstelling tussen Oost en West

Einde WOII

Duitsland werd aan het einde van WOII van 2 kanten aangevallen.

• Oost --> Sovjet-Unie
• West --> VS, Groot-Brittannië en Canada

Na WO2 --> GB en Frankrijk verzwakt door geldgebrek en verlies kolonies.

• Sovjet-Unie en VS hadden nu de meeste macht

Tweedeling Europa

Frankrijk, VS, GB en Sovjet-Unie verdeelden Duitsland én Berlijn

Er ontstonden twee invloedssferen: 

• Oost-Europa (Oostblok). O.l.v. Sovjet-Unie, werd communistisch.
• West-Europa (Westblok). O.l.v. VS, werd kapitalistisch + democratisch.

IJzeren Gordijn

= Streng bewaakte grens (vanaf 1945) tussen het kapitalistische westen en communistische oosten. 

Ontstaan Satellietstaten (= landen afhankelijk van SU bijv. Hongarije en Polen)

Blokkade van Berlijn

Stalin blokkeert aanvoerwegen naar West-Berlijn: Blokkade van Berlijn (1948-1949)

Stalin hoopte dat de geallieerden Berlijn op zouden geven

Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

Stalin hief de Blokkade op (1949)

NAVO (= Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)

1949

Militair bondgenootschap van West-Europese landen, o.l.v. VS en Canada

Warschaupact

1955

Militair bondgenootschap van de SU en Oostbloklanden

Wapenwedloop

• VS --> 1945 atoombommen 
• SU --> 1949 atoombommen

VS en SU kwamen in een wapenwedloop terecht 

•  Koude Oorlog 

Aan de slag

• 5.1C Oost tegen West
• Blz: 59
• Opdracht: 10+11+12+13

Deel 3

Oost tegenover West

Lesdoel

• Je kunt beschrijven hoe Europa verdeeld raakte in twee machtsblokken.

Begrippen:

• containmentpolitiek
  
• IJzeren Gordijn
  
• Marshallplan

Het Oostblok

• De Sovjet-Unie bevrijdde Oost-Europa van de Duitsers.
• In Jalta was afgesproken dat er vrije verkiezingen zouden komen, maar dat gebeurde niet.
• De Sovjet-Unie installeerde overal communistische regeringen.
• Dit creëerde het Oostblok, een bufferzone om de Sovjet-Unie te beschermen tegen westerse aanvallen.

Duitsland

• In Jalta werd afgesproken dat Duitsland en Berlijn in vier bezettingszones werden verdeeld.

• De Sovjet-Unie en de westerse geallieerden (VS, Groot-Brittannië en Frankrijk) verschilden van mening over bestuur en economie.

• De Sovjet-Unie eiste herstelbetalingen en nam machines en goederen mee uit haar zone.

• De westerse zones kregen Marshallhulp, wat leidde tot een snel economisch herstel.

Containment politiek

• West-Europa werd bevrijd door de westerse geallieerden.

• De Verenigde Staten zagen de expansie(uitbreiding) van de Sovjet-Unie als een bedreiging.

• Om de verspreiding van het communisme te stoppen, voerden ze de containmentpolitiek.

• Ze boden militaire steun door een deel van hun leger in West-Europa te houden

Containment politiek

• Via het Marshallplan (vanaf 1947) gaven ze economische steun om de Europese economie te herstellen.

• De welvaart in West-Europa groeide snel, wat ook gunstig was voor Amerikaanse bedrijven.

• De kapitalistische landen van West-Europa vormden samen het Westblok.

ijzere gordijn

• Europa werd in korte tijd verdeeld in twee blokken.

• Tussen het Oostblok en het Westblok ontstond een zwaarbewaakte grens.

• Er werden hekken geplaatst en soldaten patrouilleerden.

• Deze grens staat bekend als het IJzeren Gordijn.

4 op een rij

Eefenen met 5.1 

Teams en Rollen

• Er zijn twee teams: Team X (Kruisjes) en Team O (Rondjes).
• Elk team bestaat uit 2 leerlingen
• Er is 1 spelleider die de vragen stelt en de antwoorden controleert.

De Beurt en Vragen Beantwoorden

• Team X begint en kiest een vakje met een vraag.
• De spelleider leest de vraag voor.
• De spelleider is de scheidsrechter
• Het team overlegt en mag het boek gebruiken om het antwoord te vinden. (maximaal 2min)
• Goed antwoord? Zet een kruisje (X) in het vakje.
• Fout antwoord? Team O krijgt de kans om hetzelfde vakje te beantwoorden.

Spelverloop

• Het spel gaat door totdat een team vier vakjes op een rij heeft (horizontaal, verticaal of diagonaal).
• Het andere team is aan de beurt na elk antwoord.
• Win: Het team dat als eerste vier vakjes op een rij heeft, wint het spel!
• Gelijkspel: Als alle vakjes vol zijn en er is geen winnaar, eindigt het spel in een gelijkspel.

Spelverloop