Basisstof 6: Spieren en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 5: Regeling

Basisstof 6: Spieren en beweging

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Uitleg voor wie dat nodig heeft
• Aan het werk! 
• Afsluiting

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik:

• De bouw en functie van glad spierweefsel en dwarsgestreept spierweefsel beschrijven;
• De bouw en werking van spieren beschrijven;
• De effecten van training, revalidatie en dopinggebruik uitleggen.

Glad spierweefsel

• Bestaat uit langwerpige spiercellen
• Komt voor in de huid en buisvormige, holle organen.
• Wordt geïnnerveerd door autonome zenuwstelsel
• Raakt niet snel vermoeid

Dwarsgestreept spierweefsel

• Bestaat uit spiervezels
• Zit vast aan delen van het skelet of met één of beide delen vast aan de huid
• Wordt geïnnerveerd door het animale zenuwstelsel
• Raakt snel vermoeid

Skeletspieren

• Een skeletspier bestaat uit spierbundels.
• De spierbundels bestaan uit spierfibrillen met daaraan axonen van motorische zenuwcellen.

Spierfibrillen

• Tussen de spierfibrillen liggen veel mitochondriën en glycogeenkorrels (met glucose erin).
• Spierfibrillen bestaan uit filamenten: Actine en myosine.
• Doordat actine- en myosinefilamenten in elkaar schuiven, wordt de spiervezel korter. Dit kost energie.

Antagonisten

Een spier kan maar in één richting bewegen.

Een andere spier zorgt voor de tegengestelde richting

• Antagonist

Langzame en snelle spiervezels

Langzame spiervezels zijn goed doorbloed (rode spiervezels).

• Bevatten veel mitochondriën, raken niet snel vermoeid

Snelle spiervezels zijn minder doorbloed (witte spiervezels)

• Bevatten minder mitochondriën, raken sneller vermoeid. 
• Kunnen sneller en krachtiger samentrekken dan rode spiervezels

Training

• Bij krachttraining krijgen de spieren meer spiercellen en neemt het aantal filamenten toe.
• Bij duurtraining train je op uithoudingsvermogen en neemt de doorbloeding van de spieren toe.
• Een goede warming-up en cooling-down verkleinen de kans op blessures.

Doping

Door doping kunnen je sportprestaties verbeteren.

• Anabole steroïden zetten het lichaam aan om meer spierweefsel te vormen
• EPO stimuleert het lichaam om rode bloedcellen te maken (= meer uithoudingsvermogen)
• Doping brengt grote risico's met zich mee

Aan het werk!

Wat: Basisstof 1 t/m 6 van thema 5

Hoe: Tweetallen, fluisteren of voor jezelf

Tijd: 15 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek/buur en steek anders je vinger op

Klaar: Basisstof 1 van thema 6 lezen

Uitkomst: Basisstof 1 t/m 6 van Thema 5 zijn af