Orthopedie, tenen

• Theorie van de Praktijk
• Beroepsopleiding

Doel van de les

• teenstandsafwijkingen
• voetstanden
• antidrukmiddelen

Teenstandsafwijkingen

Hallux valgus

standsafwijking van de eerste teen (Hallux)

waarbij deze afbuigt naar lateraal en het middenvoetsbeentje naar mediaal

Oorzaak: waarschijnlijk aangeboren afwijking of valgusstand van het hielbeen en ondoelmatig schoeisel.

Doorverwijzen naar podoloog waar waarschijnlijk zooltjes of orthese wordt gemaakt en anders operatie

Standsafwijking van de grote teen (hallux) waarbij deze staat naar mediaal waardoor er een grote opening ontstaat tussen teen 1 en 2

Altijd aangeboren

Hallux Rigidus

• Verstijving van het mtp1 gewricht waarbij de dorsaal flexie van de eerste teen niet of nauwelijks mogelijk is
  
• Bij poging dorsaal flexie treed pijn op alsmede bij afwikkelen van de voet 
• Verschillende oorzaken: trauma, teveel lopen op te kleine schoenen, jicht, artrose, reuma
  
• Doorverwijzen podoloog voor afwikkelzool

Plantair waarts gebogen grote teen

Krachtig functionerende buiger van de grote teen

Kan aangeboren en verworven zijn

Altijd doorverwijzen naar podoloog

Hamerteen of klauwteen

Klauwtenen

• Klauwtenen horen vaak bij holvoeten
• Bij klauwtenen zijn beide gewrichtjes in flexie.
• De tenen gaan zweven

Hamertenen - Digitus Malleus

• Afwijking van de teen waarbij de teentop de grond raakt en het pip gewricht (proximaal, dichterbij) iets omhoog staat
  
• Op blauwdruk te zien als sterke afdruk 
• Oorzaak te kort schoeisel
  
• Vaak te vinden bij platvoet
  
• Meestal het sterkst bij de tweede teen

Ruiterteen: 

• Vaak te zien in combi met hallux valgus
  
• Teen zit op andere teen.    Tweede teen rijdt mee op eerste teen. Kan bij alle tenen voorkomen 
• Indien nodig doorverwijzen naar andere disciplines voor drukontlasting

Ruiterteen

Hanglundse exostose

Botuitsteeksel aan de achterzijde van de hak

Een exostose is een botuitsteeksel dat onstaat als uitsteeksel van normale botten. Door druk op een bot kan het bot verdikken en een uitsteeksel (exostose) ontstaan.

Als door druk op het hielbeen aan de achterzijde bij de aanhechting van de achillespees zo'n uitsteeksel ontstaat wordt dat een Haglundse exostose genoemd.

Oorzaak meestal verhoogde druk van schoenen

Hielspoor of faciitis plantaris

Faciitis plantaris of hielspoor

• Een hielspoor is een verkalking of verbening van de aanhechting van de fascie (peesplaat) aan het hielbeen (calcaneus). 
• Een hielspoor is een van de symptomen van een plantaire fasciitis. 
• De hielspoor op zich geeft geen klachten, de onderliggende oorzaak (de fasciitis) geeft echter wel pijnklachten. 
• De hielspoor is een verkalking, deze ontstaat zodra het trekken te lang blijft doorgaan. Deze verkalking drukt in de pees. 
• De hielspoor is de verkalking, de plantaire fasciitis is de ontsteking van de pees.

Dropping First

• Verstijving van het eerste middenvoetsbeentje en 1e wiggebeentje
  
• Pijn in voorvoet en vaak zwelling

Wat is de latijnse benaming voor grote teen

1. Hallux flexus
2. hallux rigidus
3. hallux varus
4. hallux

Hoe noem je teenstand afwijking als de grote teen stijf is

1. hallux flexus
2. hallux rigidus
3. hallux varus
4. hallux valgus

Wat is dropping first

1. verstijving van 1ste middenvoetsbeentje met hallux
2. verstijving van 1ste wiggebeentje en 1ste middenvoetsbeentje
3. verstijving in de voorvoet
4. verstijving van kopje 5e middenvoetsbeentje en teerlingbeen

Wat is de nl vertaling van digitus malleus?

1. hamerteen
2. ruiterteen
3. klauwteen
4. grote teen

Hoe is de stand van een ruiterteen?

1. ligt bovenop andere teen
2. drukt met het kopje zwaar op de grond
3. ligt onder een andere teen
4. zwevend

Bij welke voetstand komen veelal klauwtenen voor?

1. excavatus
2. rechte voet
3. planus
4. spreidvoet

AANDOENINGEN AAN DE HUID

PATHALOGIE H9

Callus ( eelt )

• Fysiologisch eelt is een natuurlijke beschermende laag, de laag die je nodig hebt om normaal te functioneren. Niet ziekmakend 
• Pathologische eelt of hyperkeratosis onstaat op plaatsen waar onnatuurlijk veel druk wordt uitgeoefend, ziekmakend eelt 
  

Callus:

Onstaat door druk en wrijving en is een verdikking van de hoornlaag

Pathalogisch eelt:

• Ontstaat door druk en tegendruk 
• Compressie krachten = druk en tegendruk 
• Rekkingskracht = rekking van weefsel 
• Wrijvingskrachten = als weefsellagen over elkaar wrijven. Bijv huid over schoenzool 
• Dit geeft lijnvormig eelt (met structuur) 
• Torsiekrachten= draaiingskrachten, bij looppatroon 
• Drukkracht = kracht waarop de huid reageerd met verhoorning 
• 
  

Clavus ( likdoorn) 

Plaatselijke verhoorning die door grote druk naar binnen toe groeit in piramidevorm 

Verheven likdoorn: Zijn vaak harde likdoorns 

Weke likdoorn clavus mollus/clavus interdigitalus : 

Komt alleen voor tussen de tenen. Eerst verharden met petreoleumether en dan makkelijk te verwijderen 

Zaadlikdoorn :

zijn meestal pijnloos en lijken op een gerstenkorrel. Komt in grote aantallen voor. 

Vaatlikdoorn - vasculaire likdoorn  

 

• Dit is een likdoorn waarbij de vaatpapillen van de lederhuid als kleine vlekjes, puntjes te zien zijn en in de eeltrand zijn doorgedrongen.  
• Gaat makkelijk bloeden en het beste te verwijdeen met chemische pakking, sallicylzuur 

Zenuw likdoorn Neuro clavus 

• Het zenuwtakje is nu bekneld geraakt. 
• Verwijderen zeer pijnlijk 
• Kan alleen met chemische pakking dmv salisyl 
  

Kloven - Ragaden 

Barsten en scheuren

Eeltranden 

Zijn diepe barsten of scheuren in de droge huid, in droog hard eelt, meestal aan de hiel. Randen zijn hard en de huid is uiterst kwetsbaar en kan snel gaan bloeden. 

Eeltranden worden met de kloof mee verwijderd en daarna wordt de rand behandelt met podilon

Blaren - Bulla 

Vochtophoping tussen twee huidlagen 

Oorzaak exogeen → wrijving en torsiekracht 

Oorzaak endogeen → ontstaan door schimmelinfectie of na exceem. Deze mag je nooit doorprikken, behandeling Arts! 

Erfelijke oorzaken → Bij verschillende ziekte als exceem en psorriasis komt blaarvorming voor 

Allergische reactie → Meestal irritatie door contactallergie 

ANTIDRUKMIDDELEN 

THEORIE VAN DE PRAKTIJK H5

Vilt

Fleecyweb

Moleskin

Swann Foam

Hapla foam-O-felt 

Fleecy foam 

Tubifoam

Pedilastic

Plastozote

Podosheets / podorings

Antidrukpleister

Solipad

Antislip

Hielkussen/talonet

Silicone-orthese

Teenkussens

Teenmoffen

Teenkappen

Fleecyweb: dun en wollig elastisch en zelfklevend. Dient ter bescherming voor dunne gevoelige huid, is te dun voor antidruk 

Moleskin: dun, niet elastisch katoen met kleeflaag. Ter voorkoming van blaren 

medium stevige foam afgewerkt met een geweven toplaag. Geschikt voor vele soorten van polstering. Wondafdekking of hielverhoging

Vilt is een drukwerend middel. In vele vormen en maten. Als plaat of ringen te koop. 

Voordeel: geeft weinig irritatie door huidvriendelijke laag 

Nadeel: wordt dunner door belasting

foamvilt 5 mm is een zuivere 100% wol viltlaag met een gesloten cel-latexschuimoppervlak. Dit polstermateriaal is ter bescherming en ondersteuning. Het is gemakkelijk verknipbaar om de juiste maat te krijgen. Daarnaast is het goed te gebruiken in combinatie met verbanden en rigide tapes

Zacht polyurethaan foam met een Open celstructuur. De Toplaag is bedekt met dun fleece. Heeft een hypoallergeen zelfklevende laag. Ideaal als comfortabel compressiepadding. 

Afmeting van een vel vilt 22,5 x 45 cm. Fleecy foam is 5 mm dik. 

schuimplastic kokers. Op maat te knippen. Te gebruiken voor tijdelijke drukontlasting. Wordt gebruikt om tenen. Gaat smetten, niet geschikt voor zweetvoeten.

silliconenpreparaat.  Heft druk op en voorkomt wrijving. Toe te passen bij likdoorns Niet toepasbaar op open wonden

Kan worden gebruikt als voetbed. In vele diktes en maten te verkrijgen 

Een veerkrachtig polyethyleenproduct, antibacterieel en antistatisch. Voor het drukvrij leggen van likdoorns en pijnlijke plekken aan de voet.

Legt pijnlijke plek drukvrij. Is pleister met het middelste gedeelte schuim

Solipad:Elastisch materiaal dat drukontlastend werkt. De pads zijn niet zuurstofdoorlatend dus mogen niet de hele dag worden gedragen. Bevatten gel Nadeel: huid kan verweken en beschadigen. Nooit op risicovoet gebruiken 

Antislip: In de hielrand ter voorkoming dat de hiel uit de schoen glipt. Niet aan te raden, schoen heeft gewoon geen goede pasvorm. 

Hielkussen/talonet: Onder de hiel in de schoenen dragen. Van verschillend materiaalschuimrubber, gummi of siliconen. Moet altijd onder twee voeten gedragen worden. Toepasbaar bij hielspoor of ontlasing achillespees 

Silicone-orthese: Toepassing van siliconen heet orthesiologie, op maat gemaakt. Ter correctie of voorkoming van verdere klachten. 

Teenkussens: van siliconen of schuimrubber met een zachte bekleding van stof. Voorzien van elastische lus Evt. met gat voor druk ontlasting van likdoorn 

Teenmoffen: schuimrubberen bekleden mof, aan 2 kanten open die over de teen heen worden geschoven. Ter bescherming van teengewrichtjes en weke likdoorn 

Teenkappen: Ter bescherming van de teentop.Voor hamerteen, blauwe nagel tijdens sporten, ingroeiende nagels eeltvorming onder de teentop 

Teenspreider

Hamerteenkussen / muisje

Knokbeschermer

Voorvoetkussen of mollypad

Bandage 5e teen

Copoline / podoline

Opraclean

Teenspreider: Houden de tenen uit elkaar. Niet op maat gemaakt, vaak te dik, verplaatst het probleem naar andere teen 

Hamerteenkussen / muisje: schuimrubber rolletje met leren afwerking dat plantair onder de tenen wordt geplaatst. Ter ontlasting van teentoppen en teengewrichtjes. 

Knokbeschermer: Drukontlasting bij de knok bij de hallux valgus. Verspreid de druk over eerste middenvoetsbeentje en teen 

Voorvoetkussen of mollypad: ter bescherming van de gevoelige pijnlijke voorvoet. Wordt dmv lus aan de voet bevestigd. Toepasbaar bij te weinig vetpolster, ter ontlasting van de gevoelige middenvoetsbeentjes 

Bandage 5e teen: Dient ter bescherming van het kopje van het 5e middenvoetsbeentje 

Copoline / podoline: Vliesachtig verband. Podoline is te gebruiken voor het drukvrij leggen van de nagel en het voorkomen van ingroeiende nagels. Vervanger van Copoline. Podoline is extra dun. 

Opraclean: behoort bij de groep met jodoform geïmpregneerde verbandstoffen. Het ondersteunt de wondreiniging en heeft een antimicrobiële werking. Voor wond tamponeren

Waarvoor kan silopad worden gebruikt?

1. Ter ondersteuning
2. Als drukwerend middel
3. Als correctiemiddel
4. Als wondbescherming

Welk materiaal is vooral schokabsorberend en NIET vervormbaar?

1. Pedilastic
2. Plastozote
3. PPT
4. Silopad

CORRECTIE HULPMIDDELEN

Hebben tot doel de voet of teen te corrigeren, dit kan alleen als de tenen nog soepel genoeg zijn en niet rigide. 

Hamerteenstrekker

Hallux valgus nachtspalk

Hallux valgus dagspalk

Spreidvoetbandages met pelot en zonder pelot 

 

Pelotten 

Gelengkeilen

Hielcorrectors

Hielkussen of talonet

Talonet met uitsparing 

Hamerteenstrekker: ter correctie van 1 of 2 hamertenen. Bestaat uit een stevig grondplaatje en lusjes om de teen 

Hallux valgus dagspalk: 

Is een elastiek om de hiel en dmv een kapje om de teen waardoor de teen wordt rechtgetrokken 

Spreidvoetbandages met pelot en zonder pelot 

Is een elastische band om de voorvoet ter ondersteuning. Ter correctie van spreidvoet en ondersteuning van de middenvoetsbeentjes 

Pelotten: 

Dienen om de voorste voetboog te corrigeren. Verdikkingen die in verschillende vormen en maten in de schoen geplakt kunnen worden. 

Worden ook gebruikt in steunzolen. Verkeerd plaatsen kan grote negatieve gevolgen hebben 

Gelengkeilen: 

Wordt van zacht verende rubbersoort gemaakt. Dient voor correctie van het hielbeen in de valgusstand. Wordt in verschillende hoogtes aangebracht. Te hoog geeft knieproblemen en rugklachten. 

Hielcorrectors 

Verbeterd de stand van het hielbeen en zijn U of J vormig. J vormig bij een valgus stand en U vormig bij een varus stand 

Hielkussen of talonet: 

Een harde talonet is voor correctie van het hielbeen. Bijv bij beenlengteverschil of ontlasting van de achillespees 

Een zachte talonet is ter bescherming van weinig verpolster om de hiel, altijd bij 2 hielen dragen 

Talonet met uitsparing 

Hielkussen met gat erin ter ontlasting van een pijnpunt bijv hielspoor. Gat zit niet altijd op de juiste plaats daardoor gebruikt men nu meestal extra zachte blauwe sliconen, altijd onder twee hielen 

Hallux valgus nachtspalk: 

Ter correctie van een beginnende hallux valgus of na operatie. Voor snachts want past niet in een schoen. Is van metaal, je kunt je voet niet afwikkelen. 

 

Bovenste spronggewricht

Plantair en  Dorsaal flexie 

Bovenste spronggewricht: scheenbeen,kuitbeen, sprongbeen 

Onderste spronggewricht

Bestaat uit sprongbeen, hielbeen, scheepvormigbeen (talus, calcaneus, navicular) 

Zorgt voor kantelen van de voet

 

Inversie: binnenwaartse draaibeweging van de voet. drie bewegingen: supinatie, plantair flexie, adductie van de voorvoet 

Eversie: buitenwaartse draaibeweging van de voet. Drie bewegingen: dorsaal flexie, pronatie, en abductie van de voorvoet 

Blauwdruk en voetonderzoek

Bij de anamnese kan je zowel passief als actief met een functieonderzoek de beweeglijkhied van de voeten onderzoeken. 

Passief: onderzoek naar de mobiliteit van de gewrichten, de rek op pezen en banden en de weerstand van de spieren. Bewegingsbeperkingen kunnen door het enkelgewricht, door de banden of door de spieren worden veroorzaakt 

 

Actief: Klant op tenen laten staan (geen zwakte van de kuitspier) 

Met overstrekte knieen op de hielen laten staan (vanuit bovenste spronggewricht, geen verkorting van de achillespees) 

Buitenrand van de voeten laten staan (het onderste spronggewricht is intact, achterste scheenbeenspier, langebuiger grote teen, gemeenschappelijke tenenbuiger zijn oke) 

Binnenrand van de voeten laten staan (korte kuitspier, achterste deel van de spieren en onderste spronggewricht zijn in orde 

Hypermobiel rigiditeit

Rigide voet weinig tot geen beweging 

Hypermobiliteit erg bewegelijk, instabiel 

Spierwerking bij staan

Staan is het bewaren van het evenwicht boven een steunvlak 

Bij voor overhellen zal spierkracht het lichaam achterwaarts trekken, zo ook met zijwaarts en achteroverhellen, de tegenovergestelde spiergroep zal corrigeren 

Het steunvlak van de voet is de hiel en het kopje van het 1e en 5e middenvoetsbeentje. Worden beide voeten gelijk belast is dat symmetrische stand 

Evenwicht

Bij een ongelijke voetstand of afwijking aan de voet is dat een asymmetrische stand 

3 soorten evenwicht stabiel instabiel en indifferente evenwicht 

Stabiel: 

zwaartepunt ligt laag en op groot steunvlak (bij heup) er is geen gevaar dat het gewicht buiten het steunvlak valt, steunvlak is groot en gewicht zit er goed boven 

Instabiel: 

labiel evenwicht. Zwaartepunt ligt hoger en rust op kleiner steunvlak. Bijv bovenste sponggewricht. Er is maar weinig voor nodig om het zwaartepunt naast het steunvlak te krijgen 

 

Loopcyclus

Bij lopen verleggen wij het zwaartepunt 

Door veranderen van spierspanning kunnen wij ons lichaamszwaartepunt voor ons voetvlak verleggen 

Standbeen, slingerbeen  Landingsfase, steunfase, afzetfase 

Wanneer verandert het standbeen in een slingerbeen

1. Bij het heffen van de hiel
2. Als de hiel de bodem raakt
3. Als de afzet van de voet is ingezet
4. Wanneer de voet naar voeren beweegt in de lucht

Juiste afwikkeling

Hiel 

Laterale zijde voet 

Kopje 5e middenvoetsbeentje 

Kopje 1e middenvoetsbeentje 

Hallux 

 

Onjuist: mediale zijde voet, hiel voorvoet, laterale zijde voet 

Ganghoek

Tijdens het gaan en staan zijn de voeten iets afgevoerd. De gemiddelde ganghoek is 15% 

Bij dames zie je die vaak wat kleiner en bij heren wat groter .