1.3 - B - De kerk valt uiteen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.3 - De kerk valt uiteen 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe verschillen tussen kerken ontstonden. 
  
  
• Je kunt uitleggen welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten 

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. Veel aanhangers in Nederland. Je noemt zijn leer het calvinisme. 

Protestantse kerk

• Christelijke kerk

• Er is geen duidelijke leider. Je komt direct in contact met god door te bidden. 

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in de volkstaal.

• Geen beelden en/of verering van heiligen en relieken (is afleiding)

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken naast de katholieke Kerk.

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters).
  

Calvinisme

• Het ware geloof bestaat uit zelf de Bijbel lezen, vroom en sober leven en hard werken.
  
  
• Gelovigen mogen in opstand komen tegen een vorst die het ware geloof bestreed (katholieke koningen).
  
  
• Volgens Luther was het verzet tegen een koning niet toegestaan.  

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

Strijd tussen godsdiensten

• Conflicten tussen katholieken en protestanten in Frankrijk.
• Duitsland onder Karel V werd het noorden protestants en zuiden katholiek. Elke vorst mocht zijn eigen religie kiezen. 
• Engeland onder Hendrik VIII kreeg ruzie met de paus en stichtte zijn eigen kerk. 
• In Nederland werden protestanten vervolgd als ketters. 

Karel V

Karel V van Habsburg (1500-1558) is een van de grootste en machtigste mannen in Europa in deze tijd

Heerser over Nederland, België, Duitsland, Spanje en grote delen van Frankrijk

• Karel V voerde in Duitse rijk jarenlang oorlog met protestante vorsten => hij was streng katholiek
• Hij probeerde het hele rijk weer katholiek te maken

• In 1555 gaf hij het op 

• Iedere Duitse vorst mocht zelf godsdienst in diens gebied bepalen

De Nederlanden

• Karel V ook heerser over de Nederlandse gewesten
  
  

• Inquisitie: katholieke rechtbank die ketters moeten opsporen en bestraffen

• Karel V liet de inquisitie de protestanten als ketters vervolgen
  
  

• Vele honderden stierven levend op de brandstapel

• Ook protestante boeken werden verbrand
  
  

• Toch slaagde Karel V er niet in om Nederland katholiek te maken
  --> Na zijn poging probeert zijn zoon Filips II dit nogmaals met ingrijpende gevolgen voor ons land
  

- Een paar jaar later in Frankrijk gruwelijke godsdienst oorlog tussen katholieken en calvinisten

- Duurde tot 1598

- Toen werd met het Edict van Nantes bepaald dat FR katholiek was maar calvinisten (protestanten) ook bepaalde rechten kregen

Hendrik VIII

1491-1547

Ook in Engeland verandert het geloof: 1534

Hendrik VIII was getrouwd met Catharina van Aragon maar wilde scheiden. Zijn scheiding leidde tot conflict en in 1534 tot de Supremacy Act.

• kloosters opgeheven
  , grootgrondbezit van de kerk wordt onder de adel verdeeld
•  De koning hoofd van de Anglicaanse kerk.
  
• 1563: Celibaat, katholieke mis en Latijn als kerktaal afgeschaft
  

 

divorced, beheaded, died, beheaded, survived)

Maken deze les

1.3 De kerk valt uiteen

Opdracht 1 t/m 9

werkboek blz. 14-16
Informatieboek blz. 15-17