Nederlands Basis grammatica H1 paragraaf 1.3 / 1.6

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 3

Hoofdstuk 1 paragraaf 1.3 en 1.6

Grammatica werkwoordsvormen en zinsdelen

Lesdoel

Herhaling vorig jaar:

• Werkwoordsvormen: Persoonsvorm, hele werkwoord en voltooid deelwoord.
• Zinsdelen: werkwoordelijk gezegde, onderwerp en lijdend voorwerp.

3 Werkwoordsvormen

persoonsvorm

hele werkwoord

voltooid deelwoord

Persoonsvorm

De persoonsvorm kun je op drie manieren vinden in een zin:

1. De zin vragend maken

 

2. De tijd in de zin veranderen

3. Het aantal in de zin veranderen

Ik loop naar school. 

Loop ik naar school?

Ik liep naar school.

Wij liepen naar school. 

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Elke vrijdagavond hang ik lekker op de bank

1. ik
2. hang
3. op de bank
4. elke vrijdagavond

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:

Sturen jullie ook altijd kerstkaarten?

1. jullie
2. kerstkaarten
3. Sturen

Heel werkwoord

Het hele werkwoord noemen we ook wel de infinitief

De hele werkwoorden staan in de tegenwoordige tijd in het meervoud en eindigen meestal op een -n

Bijvoorbeeld: lopen, fietsen, slapen, eten

Wat is in de onderstaande zin het hele werkwoord?

Het publiek moest lang op de huldiging wachten.

1. moest
2. wachten
3. het publiek
4. de huldiging

Wat is het hele werkwoord in de onderstaande zin?

De komende jaren zal de temperatuur stijgen.

1. zal
2. de temperatuur
3. stijgen
4. de komende jaren

Het voltooid deelwoord

instructiefilmpje

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin:

Hebben Anouk en Wendy de opdracht nog niet gemaakt?

1. Anouk en Wendy
2. Hebben
3. de opdracht
4. gemaakt

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin:

Gisteravond hebben veel mensen naar het nieuwe programma gekeken.

1. gisteravond
2. hebben
3. gekeken
4. veel mensen

Persoonsvorm (PV)

De persoonsvorm is een werkwoord in de zin.

Je vindt de PV door:

• de zin vragend te maken; het eerste werkwoord is dan de PV
• de zin in een andere tijd zetten; het woord dat veranderd is de PV
• de hoeveelheid veranderen; het woord dat meeverandert is de PV

Onderwerp (Ond)

Het onderwerp geeft aan wie of wat iets doet in de zin.

Ond=wie/wat + PV + overige werkwoorden ?

Werkwoordelijk Gezegde (WWG)

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit ALLE werkwoorden in een zin.
Dus OOK de persoonsvorm!

Lijdend Voorwerp (LV)

LV=wie/wat + Ond + WWG ?

Wat is nu dus het stappenplan om zinsdelen te benoemen?

Welke werkwoordsvorm staat altijd in de zin?

1. hele werkwoord
2. persoonsvorm
3. voltooid deelwoord

Heb je gisteren de auto van je vader gewassen?
gewassen =.......

1. hele werkwoord
2. persoonsvorm
3. voltooid deelwoord

Ga je vanavond nog aan je scooter sleutelen?
sleutelen = ...

1. hele werkwoord
2. persoonsvorm
3. voltooid deelwoord

Wat heb je nu geleerd?

Het stappenplan om zinnen te ontleden.
Eerst zoek je de persoonsvorm
Dan doe je de zinsdeelproef
Vervolgens zoek je het onderwerp
Daarna benoem je het werkwoordelijk gezegde
Hierna zoek je het lijdend voorwerp

Wat overblijft noemen we ander zinsdeel

Toch nog niet duidelijk? Bekijk nogmaals de instructiefilmpjes of vraag je docent om uitleg.