Paragraaf 3.1 & 3.2

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

CULTUUR

Paragraaf 3.1

NA DEZE LES WEET JE ...

• ... wat het kernconcept cultuur inhoudt.
• ... wat het verschil tussen materieel en immaterieel is.
• ... dat culturen relatief zijn en wat dat inhoudt.
• ... welke verschillende cultuurgroepen er zijn. 

Cultuur

Het geheel van waarden, voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen en normen die mensen als lid van een groep of samenleving verworven hebben.

OPGEDEELD: CULTUUR

Een cultuur bevat elementen die ... :

• Mensen in hun hoofd meedragen;

> Waarden, opvattingen en voorstellingen

• Je aan de buitenkant kunt zien of merken;

> Uitdrukkingsvormen

• Het gedrag regelen van mensen.

>Normen en instituties

Idealen, zoals vrijheid, gelijkheid en vrijheid

Wat mensen in hun hoofd meedragen

Ideeën die passen in een groter geheel van opvattingen, zoals een Islamitische, linkse of hedonistische opvatting. Dit zijn waardensystemen.

Beelden, ideeën, verhalen die mensen hebben over een gebeurtenis, bijvoorbeeld over een oorlog.

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Uitdrukkingsvormen

De materiële aspecten van een cultuur, bijvoorbeeld symbolen (kruis voor christenen, hamer en sikkel voor communisten).

Normen

Regels die horen bij waarden. Bijvoorbeeld bij de regel 'ik scheld anderen niet uit', hoort de waarde 'respect'.

Instituties

Een geheel aan gedragsregels die het gedrag van mensen reguleren. Bijvoorbeeld regels rondom het huwelijk.

CULTUREN: MATERIEEL EN IMMATERIEEL

Cultuur is materieel

• Geld en zaken als kunstobjecten, architectuur en kleding
• Het is tastbaar (je kunt het aanraken)

Cultuur is immaterieel

• Taal, waarden en normen
• Het is niet tastbaar (je kunt het niet aanraken)

CULTUREN ZIJN RELATIEF

Tijd- en plaatsgebonden

• Wat vroeger gewoon was, hoeft dat nu niet meer te zijn
• Wat gewoon is in Nederland, hoeft niet zo in Japan te zijn
• Voorbeelden? 

Veranderen onder invloed van wijzigende omstandigheden

• Bijvoorbeeld: Val van de Berlijnse muur, ontzuiling, 9/11

CULTUURGROEPEN

• Dominante cultuur

De overheersende cultuur in een samenleving

- Invloedrijke positie op gebied van taal, politiek, recht en economie.

• Subculturen

Een cultuur die op veel punten overeenkomt met de dominante cultuur, maar in bepaalde opzichten afwijkt van de dominante cultuur. 

CULTUURGROEPEN

• Tussencultuur

Immigranten dragen hun originele cultuur nog een tijdje met zich mee en over de generaties wordt deze cultuur door de dominante cultuur verdrongen.

• Tegencultuur

Culturen die zich verzetten tegen de overheersende cultuur.

NATURE-NURTURE

Paragraaf 3.2

Nature

Alle eigenschappen van een individu zijn aangeboren, biologisch bepaald. 

Ieder kind dat geboren wordt heeft unieke eigenschappen door biologische en erfelijke factoren.

https:

Nurture

Alle eigenschappen of gedrag van een individu zijn aangeleerd, door de omgeving of opvoeding bepaald.

Dit heeft te maken met de omgeving waarin iemand opgroeit en leeft, de opvoeding en verschillende omgevingsfactoren.

Nature-nurture-debat

De vraag of eigenschappen van mensen meer worden bepaald door nature of nurture.

Gedrag van mensen wordt bepaald door hun genen.

Filosofen/Wetenschappers bij nature-nurture

Criminelen zien er anders uit dan niet-criminelen.

Het meeste gedrag van mensen en dieren is aangeleerd.

Criminaliteit is niet aangeboren, maar mensen kiezen er zelf voor om crimineel gedrag te vertonen.

John Locke & John Stuart Mill

Lombroso

Behavioristen Pavlov en Skinner

Merton