Schildklier en stoornissen aan de schildklier

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Schildklier

Produceert het schildklierhormoon

Beïnvloedt de stofwisseling, groei en ontwikkeling
(verbranding in cellen)

De schildklier

de schildklier

Maakt het schildklierhormoon.

• Regelt de stofwisseling: stimuleert de verbranding in de cellen.
  

Lesdoelen: 

Je kunt vertellen:

• Waar ligt de schildklier en de bijschildklieren
  
• Wat is de functie van de schildklier en de bijschildklieren
  
• Wat is er aan de hand bij een hypo- hyper thyreoïdie
  
• Welke behandelingen zijn er voor schildklieraandoeningen.

Tongbeen

Luchtpijp

Strottenhoofd

Schildklier

Strotklepje

00:32

Zojuist zijn de namen 'trachea' en 'larynx' genoemd. Wat zijn de Nederlandse namen voor deze structuren?

01:10

Welk hormoon dat door de schildklier gemaakt wordt heeft invloed op de calcium- en fosfaatstofwisseling?

1. TSH
2. Calcitonine
3. T3
4. T4

01:42

Welke twee andere hormonen (dus niet calcitonine) maakt de schildklier?

02:07

x

x

x

x

x

x

x

T3 + T4

TRH

TSH

Hypofyse

Hypothalamus

Schildklier

Negatieve terugkoppeling

0

Werking schildklier

de schildklierhormonen (T3 & T4) zijn van invloed op de stofwisseling van (vrijwel) alle lichaamscellen en lichaamsweefsels.

Deze schildklierhormonen zijn onmisbaar voor de volgende lichamelijke functies en eigenschappen:

Celstofwisseling

Voedselverwerking (spijsvertering)

Hartslag & zuurstofcirculatie

Lichamelijke groei & ontwikkeling

Instandhouding & uitbreiding van zenuwstelsel

Temperatuur (indirecte thermostaat-functie)

Vetverbranding

Spierspanning & werking van gewrichten

Vochthuishouding

Psyche & hersenactiviteit

Als er voldoende (niet te veel & niet te weinig) schildklierhormonen in het bloed zitten, dan spreken we van “euthyreoïdie”…

Hypofyse

Dit is een orgaantje dat ligt in de tussen hersenen.

Het heeft de grootte van een erwt.

De hypofyse bestaat uit een voorkwab en een achterkwab.

De hypofyse is door middel een steeltje verbonden met de hypothalamus. (deze ligt in de hersenstam).

Terugkoppelingssysteem

De hypothalamus is de grote regelaar. Hij geeft de hypofyse opdracht om meer of minder hormonen te produceren. Het hormoonstelsel en het zenuwstelsel werken nauwkeurig met elkaar samen.

Regulatie van de hormonen

TSH – thyroïd stimulerend hormoon. Dit hormoon zet de schildklier aan tot de productie van: 

Thyroxine. (T3 en T4) Dit hormoon heeft invloed op alle cellen in het lichaam. Met als doel: het regelen van de stofwisseling. Thyroxine verhoogt de verbranding in de cellen.

Calcitonine. Dit hormoon verlaagt het calciumgehalte in het bloed. Calcium is nodig voor de opbouw van botten en tanden en bij overdracht van zenuwprikkels en spiercontracties en bloedstolling

Invloed van TSH op de bijschildklieren

De bijschildklieren worden door de productie van TSH aangezet tot de productie van het parathormoon. Dit hormoon heeft ook invloed op de calciumbalans. Het verhoogt het calciumgehalte in het bloed.

Calcitonine en parathormoon zijn antagonisten van elkaar. Dat wil zeggen dat wanneer het calciumgehalte in het bloed te hoog wordt, er meer calcitonine gemaakt zal worden. Wanneer het weer te laag wordt, zal er meer parathormoon gemaakt worden. 

Opdracht

De klas wordt verdeeld in 2 groepen; 1 groep gaat hyperthyreoïdie uitwerken, de andere groep hypothyreoïdie. 

- oorzaken

- symptomen

- behandeling

- prognose

Hyperthyreoïdie: schildklier produceert te veel hormonen

Symptomen van een verhoogde stofwisseling:

• vermagering ondanks goede eetlust
•  snelle pols
  
•  transpireren
  
•  diarree
•  onrust
  
•  menstruatiestoornissen
  

Behandeling hyperthyreoïdie

Thyreostatica

 Schildklierremmers > schildklier geeft minder hormoon af.

Radioactief jodium

De straling die het radioactief jodium in de schildklier uitzendt, remt de groei van de schildkliercellen waardoor ook de productie van het schildklierhormoon vermindert

Thyreoïdectomie

 Wegnemen van schildklier bij abnormale werking of struma

Ziekte van Graves (ziekte van Basedov) 

De schildklier produceert teveel schildklier hormoon.

Auto immuun ziekte.

De schildklier is diffuus vergroot (diffuus struma).

Uitpuilende ogen.

Behandeling ziekte van Graves

• De schildklier medicamenteus te blokkeren met Strumazol.
  

Hierbij moet dan vaak wel schildklierhormoon (levothyroxine)) worden bijgegeven omdat er anders een tekort ontstaat. Na een tijd (b.v. 1 jaar) kan de behandeling worden gestaakt om te zien of er weer een normale schildklierwerking ontstaat.

• Als de ziekte van Graves terugkomt, wordt er in principe overgegaan tot definitieve therapie in de zin van behandeling d.m.v. toediening van radioactief jodium. Er is wel kans op het ontstaan van een hypothereoïdie
• Als alternatief bestaat er een operatieve behandeling.

Hypothyreoïdie: schildklier produceert te weinig hormonen

Symptomen van een verlaagde stofwisselingsactiviteit:

• Gewichtstoename
  
• trage pols
  
• kouwelijkheid
  
• obstipatie
  
• verminderde activiteit
  
• menstruatiestoornissen
  

De ziekte van Hashimoto

Dit is een ziekte van de schildklier, waarbij ons eigen afweersysteem zich richt tegen schildkliercellen, waardoor deze cellen kapot gaan en de schildklier geleidelijk langzamer gaat werken en steeds minder schildklierhormoon maakt.

 Er ontstaat dan hypothyreoïdie ofwel een te traag werkende schildklier.

Vervolg Hashimoto

De oorzaak is een auto immuun ziekte.

Klachten ontstaan geleidelijk.

Oorzaak auto immuun ziekte?

De ziekte van Hashimoto is een veel voorkomende ziekte, die vooral volwassen vrouwen treft. 

Behandeling: schilklierhormomen

Struma

een vergroting/vormverandering van de schildklier:

• Diffuus
• Nodulair (knobbelvormig)
  
• Solitaire(één) knobbel
  

En schildkliervergroting of vormverandering hoeft niet samen te gaan met een toename van de functie. Bij een schildkliervergroting kan de functie ook normaal of juist verminderd zijn.

Weet jij nu:

• Waar de schildklier en de bijschildklieren liggen?
• Wat de functie is van de schildklier en de bijschildklieren?
• Wat er aan de hand is bij een hypo- of hyperthyroidie?
• Welke behandelingen er zijn?