Leestekens 3K

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Nederlands

Start les

Zit je op je eigen plek?

Is je mobiel uit het zicht?

Zijn je oortjes uit?

Hangt je jas aan de kapstok?

Zijn je pet en capuchon af?

Je bent stil bij start les.

Planning

`Herhaling voor toets morgen

Doel

Je weet hoe je welke leestekens er zijn.

Je weet hoe je leestekens moet toepassen.

Pak je leesboek erbij!

Je gaat 10 minuten lezen.

 

Corrigeer deze zinnen

hoewel hij ziek is gaat hij toch naar school

als lieke naar huis loopt praat zij de hele tijd

pak je boek

hij gaat niet slapen ondanks hij moe is

mag ik nog even een boekje lezen

de zon scheen toen ik naar huis fietste

je mocht nog geen snoepje pakken

Antwoorden

Hoewel hij ziek is, gaat hij toch naar school.

Als lieke naar huis loopt, praat zij de hele tijd.

Pak je boek!

Hij gaat niet slapen, ondanks dat hij moe is.

Mag ik nog even een boekje lezen?

De zon scheen, toen in naar huis fietste.

Je mocht nog geen snoepje pakken!

Citaten

Als je woord voor woord opschrijft wat iemand zegt, noem je dat een citaat.

Citaten 

- dubbele punt bij een citaat

- aanhalingstekens bij een citaat

Antwoorden

Hoewel hij ziek is, gaat hij toch naar school.

Als lieke naar huis loopt, praat zij de hele tijd.

Pak je boek!

Hij gaat niet slapen, ondanks dat hij moe is.

Mag ik nog even een boekje lezen?

De zon scheen, toen in naar huis fietste.

Je mocht nog geen snoepje pakken!

Citaten

Als je een citaat wilt gebruiken, zijn de regels:

• Aanhalingstekens aan het begin en einde.
• Begin het citaat met een hoofdletter.
• Dubbele punt als het citaat in een zin begint.
• Een punt, vraagteken of uitroepteken komt voor het laatste aanhalingsteken.
• Onderbroken citaat? Gebruik komma's!

Citaten

Als je woord voor woord opschrijft wat iemand zegt, noem je dat een citaat.

Citaten 

- dubbele punt bij een citaat

- aanhalingstekens bij een citaat

Citaten

Als je een citaat wilt gebruiken, zijn de regels:

• Aanhalingstekens aan het begin en einde.
• Begin het citaat met een hoofdletter.
• Dubbele punt als het citaat in een zin begint.
• Een punt, vraagteken of uitroepteken komt voor het laatste aanhalingsteken.
• Onderbroken citaat? Gebruik komma's!

Citaat

Als je opschrijft wat iemand zegt, heet dat een citaat.

Een citaat staat tussen aanhalingstekens:

"Citaat."

Wanneer ook alweer hoofdletters?

deze zin is goed geschreven de volgende zin niet

met pasen gaan we altijd een paasbrunch doen

Deze zin is goed geschreven. De volgende zin niet

Met Pasen gaan we altijd een paasbrunch doen.

Leestekens

Je eindigt een zin met een leesteken: een punt, een vraagteken of een uitroepteken.

 

Leestekens maken duidelijk wat je met een zin wilt bereiken.

HOOFDLETTERS

• Je begint iedere zin met een hoofdletter.
• Namen schrijf je ook met een hoofdletter.
• Merknamen schrijf je met een hoofdletter. 
• Feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Namen van maanden, dagen van de week, windstreken en seizoenen schrijf je NIET met een hoofdletter.
  

Punt, vraagteken en uitroepteken

• Eindig een gewone zin met een punt (.): Ik eet geen vlees.
  
• Eindig een vragende zin met een vraagteken (?): Ken je het verhaal van ''De grijze jager''?
  
• Eindig een uitroep (bijvoorbeeld van verbazing of woede) of een zin met een commando (gebiedende wijs) met een uitroepteken (!): Wat een goed idee! Ruim je kamer op!
• 
  

Let op: gebruik nooit twee van deze leestekens na elkaar.

Komma's

Een komma gebruik je onder meer:

- tussen twee persoonsvormen: Als je Eva ziet, doe haar dan de groeten.

- voor voegwoorden als als, doordat, maar, nadat, omdat, terwijl, want, zodat, zodra: In de winter staat de oldtimer binnen, zodat hij niet gaat roesten.

Na het woordje en gebruik je geen komma.

Hij gaat met Maria en Johanna en Pieter naar de Efteling en dan gaan ze daarna een ijsje eten.

Theorie 

Als je de betekenis van een onbekend woord wilt ontdekken kun je het volgende doen:

3 woordraadstrategieën

•  synoniem zoeken
• omschrijving zoeken
• voorbeeld zoeken

De persoonsvorm spellen in de

tegenwoordige tijd

Als de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd staat,

zijn er maar drie mogelijkheden

1. STAM

Enkelvoud ik-vorm of jij erachter:

schrijf alleen de stam

ik loop

ik fiets

ik praat

ik vind

loop jij

fiets jij

praat jij

vind jij

2. STAM + T

Enkelvoud andere vormen:

schrijf de stam + t

jij loopt

hij fietst

zij praat

Fred vindt

3. HELE WERKWOORD

Meervoud:

schrijf het hele werkwoord

wij lopen

zij fietsen

jullie praten

Fred en Laurien vinden

0

PERSOONSVORM

in de

VERLEDEN TIJD

ZWAKKE WERKWOORDEN

ZWAKKE en STERKE

werkwoorden

Wat is het verschil?

STERKE

werkwoorden

hebben de KRACHT om in de verleden tijd van klank te veranderen

VOORBEELD

STERKE WERKWOORDEN

kopen : ik koop - ik kocht

lopen : ik loop - ik liep

geven : wij geven - wij gaven

kruipen : zij kruipen - zij kropen

ZWAKKE

werkwoorden

de klank blijft in de verleden tijd hetzelfde

REGELS verleden tijd

bij zwakke werkwoorden

In het enkelvoud: stam + te / stam + de

In het meervoud: stam + ten / stam + den

REGELS verleden tijd

bij zwakke werkwoorden

- Vaak hoor je of je stam + te(n) of stam + de(n)

moet gebruiken

- Gebruik een ezelsbruggetje als je

het niet (zeker) weet

Persoonsvorm

• De zin vragend te maken.
  Het eerste woord is de persoonsvorm.

Ik mag mijn jas aantrekken. 

• De zin in een andere tijd te zetten. 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Jullie werken hard tijdens de les.

Citaat

Als je opschrijft wat iemand zegt, heet dat een citaat.

Een citaat staat tussen aanhalingstekens:

"Citaat."

Wanneer ook alweer hoofdletters?

deze zin is goed geschreven de volgende zin niet

met pasen gaan we altijd een paasbrunch doen

Deze zin is goed geschreven. De volgende zin niet

Met Pasen gaan we altijd een paasbrunch doen.

Leestekens

Je eindigt een zin met een leesteken: een punt, een vraagteken of een uitroepteken.

 

Leestekens maken duidelijk wat je met een zin wilt bereiken.

HOOFDLETTERS

• Je begint iedere zin met een hoofdletter.
• Namen schrijf je ook met een hoofdletter.
• Merknamen schrijf je met een hoofdletter. 
• Feestdagen schrijf je met een hoofdletter.

• Namen van maanden, dagen van de week, windstreken en seizoenen schrijf je NIET met een hoofdletter.
  

Punt, vraagteken en uitroepteken

• Eindig een gewone zin met een punt (.): Ik eet geen vlees.
  
• Eindig een vragende zin met een vraagteken (?): Ken je het verhaal van ''De grijze jager''?
  
• Eindig een uitroep (bijvoorbeeld van verbazing of woede) of een zin met een commando (gebiedende wijs) met een uitroepteken (!): Wat een goed idee! Ruim je kamer op!
• 
  

Let op: gebruik nooit twee van deze leestekens na elkaar.

Komma's

Een komma gebruik je onder meer:

- tussen twee persoonsvormen: Als je Eva ziet, doe haar dan de groeten.

- voor voegwoorden als als, doordat, maar, nadat, omdat, terwijl, want, zodat, zodra: In de winter staat de oldtimer binnen, zodat hij niet gaat roesten.

Na het woordje en gebruik je geen komma.

Hij gaat met Maria en Johanna en Pieter naar de Efteling en dan gaan ze daarna een ijsje eten.

"Onbekende woorden"

Het vinden van voorbeelden van onbekende woorden

Theorie 

Als je de betekenis van een onbekend woord wilt ontdekken kun je het volgende doen:

3 woordraadstrategieën

•  synoniem zoeken
• omschrijving zoeken
• voorbeeld zoeken

Omschrijving zoeken

Omschrijvingen staan vaak tussen haakjes of tussen komma's in dezelfde zin of ervoor of erna.

Een omschrijving is een uitleg van een onbekend woord

Haar opa is haar idool, iemand voor wie ze bewondering heeft.

Voorbeeld zoeken

Staat vaak tussen twee komma's in (of tussen haakjes).

Ook vaak na woorden als: zoals, bijvoorbeeld, een voorbeeld van.

Een vegetariër, iemand die geen vlees eet/producten gebruikt waarbij dieren moeten worden doodgemaakt (zoals leer), maar wel dierlijke producten gebruikt, zoals melk, honing, eieren.

Synoniem 

Woorden die hetzelfde betekenen noem je synoniemen.

Denk bijvoorbeeld aan:

• smerig en vies
  
• huis en woning
  

Synoniemen

Woorden die hetzelfde betekenen, noem je synoniemen.

Bijvoorbeeld:

smerig - vies

snel - vlug

Synoniemen gebruik je ook om je tekst beter leesbaar te maken.

Wil je het synoniem van een woord weten? Kijk dan op synoniemen.net

Maken

Opdracht 4, 5 en 6

Opdrachten klaar, dan ga je trainen - 

Doelen deze les

Je weet hoe je welke leestekens er zijn.

Je weet hoe je leestekens moet toepassen.

Afsluiting

Zijn er nog vragen?

Opdracht 1 tm 4.

Controleer of je huiswerk hebt

Volgende les

Gaan we aan de slag met d, t of dt

Antwoorden

Hoewel hij ziek is, gaat hij toch naar school.

Als lieke naar huis loopt, praat zij de hele tijd.

Pak je boek!

Hij gaat niet slapen, ondanks dat hij moe is.

Mag ik nog even een boekje lezen?

De zon scheen, toen in naar huis fietste.

Je mocht nog geen snoepje pakken!