Les 4:Nazi's in de stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Vandaag:

Nazi's in de stad

1. De oorlog in Nijmegen

2. 22 Februari 1944

3. Nijmegen Frontstad

5 dagen 'oorlog'

15 mei 1940 capituleert 

Nederland

Nijmegen

binnen 30 minuten veroverd (lag voor de verdediging)

Opblazen bruggen

Hoe gingen de Nazi's te werk?

IJzeren vuist in de

 fluwelen handschoen

Relatief weinig verzet

Grofweg drie opties:

Verzet

Niets doen

Collaboreren 

Het grootste deel van de Nederlandse bevolking kiest optie 2

Draai in houding van de Nazi's

Nazi's worden agressiever en Nederlanders opstandiger.

Ook in Nijmegen (vlaggen worden uitgehangen)

Voor de Joden in Nijmegen was het echter al sinds de inval slecht

Joden

- Joden vormde een uitzondering. 

Vanaf 1940 structureel gediscrimineerd

Vanaf 1941 Razzia's en deportatie

April 1943: Nazi's verklaren NL 'Jodenvrij'

Nijmegen: Van de 537 Nijmeegse Joden van voor de Tweede Wereldoorlog 

hebben er maar vijftig de naziterreur overleefd.

Kitty de Wijze

17 november 1942 razzia's 

"Geslapen is er weinig,iedereen was eigenlijk in paniek. Niet een 

die je uitschreeuwt, maar een die je voor je houdt,"

15 december 1942 Auswitsch

Briefen van Kitty

Druk op deze Link en lees de brieven van Kitty en Joke

Wat vinden jullie van de houding van de twee zussen? 

Hoe denk je dat ze zich voelen? 

Pauze

 22 Februari 1944

9:20 s'ochtens

177 Amerikaanse N-24 Liberators

Doelwit: Gothaer Waggonfabrik

Het plan

Doel 1: Gotha vliegtuigfabriek

Doel 2: Eschwege (stad)

Doel 3: Target of opportunity 

(in Duitsland)

Nijmegen

Het luchtalaram gaat af om de Nijmeegse bevolking te beschermen tegen het neerstorten. 

Nijmegen duiken de schuilkelders in

Enschede

Deventer

22 februari 1944 - 12:40 middags

Nijmegen

Enschede

Deventer

22 februari 1944 - 13:00 middags

Melding over de radio

Om 13:00 krijgen de vliegtuigen te horen dat het te bewolkt is boven Gotha om goed te kunnen bombarderen. Ook het tweede doelwit is nog te ver weg om te bereiken. 

De vliegtuigen besluiten om te draaien en een alternatief doelwit te zoeken.

Nijmegen

13:16 geeft seinmeester Van Oss het sein 'veilig'

Alle Nijmegenaren komen weer uit de schuilkelders en gaan door met hun dag. 

Enschede

Deventer

22 februari 1944 - 13:16 middags

Chaos

Het omdraaien in slecht weer met zoveel vliegtuigen leidt tot chaos. veel vliegtuigen kunnen niet meer in formatie blijven en zoeken hun eigen weg terug naar Engeland. 

Ook is er veel problemen met communicatie door kapotte of niet goed werkende radio's

Nijmegen

Nijmegenaren lopen masaal op straat en gaan door met de dagelijkse bezigheden

Enschede

Deventer

22 februari 1944 - 13:18 middags

Target of oppertunity

12 bommenwerpers van het 466e regiment

2 verdwaalde werpers van het 453e regiment

Kiezen Nijmegen uit als doelwit: vliegtuigen kunnen niet communiceren en weten eigenlijk niet wat het plan is.  Het idee is strategische doelen te raken zoals het station. 

Nijmegen

Seinmeester Van Oss hoort de explosies en luid het luchtalarm. Het is dan echter al te laat. Niemand heeft tijd om meer weg te komen. 

Enschede

Deventer

22 februari 1944 - 13:28 middags

Tactische doelen

Hoewel het plan was tactische doelen te raken valle velen van de bommen recht in het centru,. Het grootste deel van de slachtoffers zijn onschuldige burgers. 

'Het hert uut de stad'

144 brisantbommen afgeworpen van elk 500 pond

426 twintig-ponds splinterbommen.

Binnen een halve minuut is het klaar

'Het hert uut de stad'

800  geregistreerde doden - 200 jonger dan 16 jaar

Totale vernietiging van de binnenstad.

Grote branden die niet geblust konden

worden. 

Nazi's gebruiken het als propaganda

Wat is de waarheid? 

Na de oorlog wordt gesteld dat de vliegers niet wisten dat het Nijmegen was. 

'Vergissingsbombardament' 

Waarom zou de Nederlandse regering dit

zeggen? 

Bombardament Rotterdam

wordt anders herdacht en onthouden

Welke rol speelt geschiedenis hierin?

Joost Roosendaal

2006 onderzoek naar het bombardament 

Joost noemt het een

'gelegenheidsbombardament'

Herdenking

'Het geallieerde bombardement op Nijmegen eiste bijna evenveel burgerslachtoffers als het Duitse bombardement op Rotterdam aan het begin van de oorlog, maar nationaal wordt er veel minder aandacht aan geschonken. De Nijmeegse bevolking werd niet geacht haar gevoelens te uiten, omdat het bombardement was uitgevoerd door een bevriende natie. Bovendien werd officieel volgehouden dat het om een 'vergissingsbombardement' ging en verhuld dat het Nijmeegse stationsgebied wel degelijk het bij gelegenheid beoogde doelwit was. Veel nabestaanden hebben het woord 'vergissing' altijd heel pijnlijk gevonden.'

Stelling: 'Hoe je het bombardament noemt is eigenlijk helemaal niet belangrijk'

Dank jullie wel

Volgende week

Stukje WOII?

Nijmegen van rooms naar rood