Les 2 PVA Observeren

• Plan van aanpak
• MBO
• Studiejaar 3

PVA

Onderdeel: Observeren

Deel 2

Stap 1: Beginsituatie

Het is belangrijk om de beginsituatie en de aanleiding heel helder te formuleren. Je scherpt je eigen gedachten en je neemt de lezer mee. 

Uit de aanleiding en de beginsituatie volgt het doel van de observatie. 

Stap 2: Achtergrondgegevens

Welke 3 onderwerpen staan in de achtergrondgegevens?

Stap 3: Het observatiedoel

Het observatiedoel kan beginnen met 'waarom'

1. Waar
2. Niet waar

Ik wil weten.... 

Ik wil weten waarom kind A regelmatig kind B bijt.

1. Juist
2. Onjuist

Ik wil weten hoe vaak kind A contact maakt met leeftijdsgenoten.

1. Juist
2. Onjuist

Ik wil weten hoe het komt dat kind A niet loopt

1. Juist
2. Onjuist

Ik wil weten op welke manier kind A contact maakt met leeftijdsgenootjes.

1. Juist
2. Onjuist

Wat wil je te weten komen?

- De vraag richt zich op zichtbaar gedrag

- De vraag is specifiek (welk gedrag, welke les, welk moment)

Voorbeeld (open) observatievraag:

Welk gedrag laat kind X zien tijdens de eerste 10 minuten op het speelplein?

Stap 4: te observeren gedrag

In het observatieplan benoem je 3 concrete gedragingen die je gaat observeren

Waar moet je hierbij opletten?

Stap 5: Observatiemethode

	Participerend	Niet-participerend
Open observatie	Meedoen: bij kleuters in de huishoek (video-opname)	Beschrijving van gedrag tijdens knutselen terwijl je aan de zijkant zit
Gesloten observatie	Fiches van ene broekzak naar andere, terwijl je uitleg geeft	Tijdsteekproef invullen terwijl je aan de zijkant zit

Bij een participerende observatie ben je zelf onderdeel van de situatie

1. Waar
2. Niet waar

Voorbeeld open observatie

Je beschrijft enkel chronologisch zichtbaar gedrag (dus niet wat je vindt/voelt/denkt)

Er staan geen interpretaties in je verslag, zoals:

soms/vaak - steeds - erg druk - agressief - opgewekt - vervelend

'M. opent haar la en haalt haar potlood en schrift eruit. M. schuift de la dicht en legt haar potlood op haar tafel. Ze pakt haar pen in haar hand. M. legt haar potlood neer en opent haar la. Ze pakt haar gum eruit. M. schuift de la dicht. Ze kijkt naar buiten waar de kinderen uit de middenbouw spelen.' Etc. 

Voorbeeld gesloten observatie

- Tijdsteekproef (gebruik de originele)

- Turflijsten (met of zonder tijdsinterval)

- Noteren van looproutes

- Turven beurten per groepje

- Turven verbale / non-verbale complimenten versus correcties

Zie ook It's Learning voor voorbeelden!

De steekwoorden / korte zinnen uit je open observatie zet je om in een lopend verslag

1. Ja
2. Nee

Stap 6 Observatiehulpmiddel

Observatiehulpmiddel, noem er zoveel mogelijk

Stap 7: Observatiesituaties

Hier noem je 3 situaties waarin je gaat observeren. 

Waar moet je rekening mee houden bij het kiezen van de 3 situaties??

En nu... 

En dan: Verslag

Je maakt een professioneel en leesbaar verslag 

Open observatie: steekwoorden omzetten in lopend verslag

Turven (Gesloten) observatie: schema toevoegen aan verslag

- Welke categorieën ga je bekijken?

- Voeg een categorie 'anders' toe

- Zet je observatie wel/niet af tegen de tijd?

In de conclusie mag je extra informatie (dat je al weet) over het kind toevoegen

1. Ja
2. Nee!

Stap 5: Conclusie

Vat eerst samen (je geeft een objectief antwoord op het doel van de observatie).

Daarna: analyseren en advies geven (= subjectief). 

'Naar mijn mening...'

'Het lijkt erop dat...'

'Mogelijk...'

Noteer twijfels en vervolgvragen.  

Valkuilen

- Eigen mening, visie en idealen

- Emotionele betrokkenheid (subjectiviteit)

- Halo-effect en Horn-effect

- Vooroordelen (stereotypering)

- Projectie (de ander jouw gevoelens toeschrijven)

Halo: de neiging iemand positief te beoordelen, gebaseerd op één positief aspect.

Horn: neiging iemand negatief te beoordelen, gebaseerd op één negatief aspect. 

Oefenen

We gaan kijken naar Marie tijdens het zelfstandig werken

Observatievraag:

- Welk gedrag laat Marie zien bij het afronden van haar taalwerk gedurende 1.15 minuten?

Observatiemethode:

- Open, niet participerende observatie

Noteer wat je ziet (trefwoorden / zinnen)

Schrijf een verslagje van je open observatie van Marie

Welke vragen heb je nog over het observatieplan?