Examentraining HAVO5

• Biologie
• Middelbare school

Eind(elijk)examen

Examenstof

Tips als voorbereiding

Eindexamen

Bestaat uit:

- theorie die je allemaal al hebt gehad

- bestaat voor 50% uit MK en 50% open vragen

- vragen die je uitnodigen te laten zien wat je geleerd hebt!

Examenstof bestaat uit:

Examenstof biologie is vastgesteld als:

- Stofwisseling: cel en organismen (Th.2 HAVO4 en Th. 1 HAVO5)

- Afweer (Th.7 HAVO5)

- Regulatie/waarneming: hormonen, zenuwstelsel, zintuigen (Th.3, 6 HAVO4)

- Regulatie: Voeding, transport, gaswisseling, uitscheiding (Th 4, 5, 6 HAVO5)

- Ecologie: ecosystemen (T7 HAVO4, Th.3 HAVO5)

- Evolutie: selectie en soortvorming (Th.5 HAVO4) 

- DNA en erfelijkheid (Th.4 HAVO4 en Th.2 HAVO5)

(niet: Th. 1, 3, 8 H4)

 

Voorbeeldvraag 

2p  9. 

Riccardo had koorts. Bij koorts is het temperatuurcentrum in de hersenen ingesteld op een hogere temperatuur dan 370C. De verpleegkundige constateerde dat Riccardo rilde, een bleke kleur had en dat zijn lichaamstemperatuur nog steeds opliep.

Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt.

Verwacht antwoord 

maximumscore 2

Uit het antwoord moet blijken dat:

• het rillen wordt veroorzaakt door spiersamentrekkingen         1p

• waarbij warmte vrijkomt (ten gevolge van dissimilatie)             1p

Voorbeeldvraag (strategie)

2p = 2 punten = in 2 stappen antwoord geven

9. Riccardo had koorts. Bij koorts is het temperatuurcentrum in de hersenen ingesteld op een hogere temperatuur dan 370C. De verpleegkundige constateerde dat Riccardo rilde, een bleke kleur had en dat zijn lichaamstemperatuur nog steeds opliep.

Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt.

Verband leggen: wat heeft rillen met temperatuurstijging te maken?

Open vragen:

- Verbanden leggen (waarom werkt 't zo?  

- Uitleggen van begrippen (wat wordt bedoeld met?)

- Kunnen gestructureerd zijn (deelvragen) of ongestructureerd

- Geven van (andere) voorbeelden

- Toegepaste kennis via contexten (antwoord soms gegeven)

- Standpunten beargumenteren

Meer tips voor aanpak vragen?

- Meerkeuzevragen

- Berekeningen en grafieken (assen benoemen)

- Vragen over onderzoek 

(onderzoeksvraag, hypothese, proefopzet, conclusie)

Bezoek biologiepagina of mijn website voor extra oefenmateriaal

Europese kreeften

Het uitzetten van deze nieuwe, kleine populatie Europese rivierkreeften in een ander gebied is niet bij voorbaat een succes. Als de genetische

variatie van deze populatie klein is, is de overlevingskans kleiner dan bij een populatie met een grote genetische

variatie.

1 (2p)
Verklaar dat de overlevingskans van de uitgezette populatie groter is als de genetische variatie van deze populatie groot is.

De vissen die in het warmere water van de Europese zeeën leven krijgen door de verhoging van de watertemperatuur problemen. Het blijkt dat hun zuurstofverbruik meer toeneemt dan hun zuurstofopname.
2 (2p) Leg uit waardoor het zuurstofverbruik van de vissen in het warme water toeneemt.

Afname kalk in schelpdieren

Het water van de zeeën wordt niet alleen steeds warmer, maar het wordt ook zuurder. De verhoging van de CO2-concentratie in de lucht leidt tot een toename van het CO2-gehalte in het water waardoor het zeewater zuurder wordt.

In het laboratorium in Yerseke onderzoekt men de gevolgen van de zuurdere zee voor mosselen en oesters. Deze dieren nemen CO32– en Ca2+ uit het zeewater op en maken daarmee de kalkverbinding (CaCO3 ) voor de opbouw van hun schelp. Men bouwde een ‘zee-opstelling’ met mosselen en oesters in het lab, waar in een paar uur tijd de CO2-concentratie van het zeewater verhoogd kon worden. De kalkafzetting in de schelpen nam na deze verhoging heel duidelijk af.

3 (2p)
Leg uit waardoor schelpdieren, zoals de mossel of oester, bedreigd worden als de schelp minder kalk bevat.