H2-H3 Betalingsbalans-wisselkoers

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Financiele rekening

Betalingsbalans

De geldstromen m.b.t. de handel staan op de betalingsbalans.

Ook andere geldstromen van en naar het buitenland (bijvoorbeeld beleggingen) staan op de betalingsbalans.

Lopende rekening

Op deze rekening staan alle geldstromen (met het buitenland) die voortkomen uit:

- import & export goederen

- import & export diensten

- (primair) inkomen (loon, huur, rente, pacht en winst)

(boek: productiefactoren; bijv. arbeid krijg je loon voor)

- inkomensoverdrachten (geen tegenprestatie)

Kapitaal rekening

Op deze rekening staan alle geldstromen (met het buitenland) die voortkomen uit:

- Internationale investeringen

- Beleggingen (aandelen/obligaties)

Let op, gaat er geld het land in of uit? 

Wat is de beste omschrijving van een betalingsbalans? Dit is een overzicht van.....

1. inkomsten en uitgaven van een land
2. inkomsten en uitgaven van de overheid
3. bezittingen en schulden van een land
4. geldstromen van / naar ander land

Buitenlandse valutareserve 

Het saldo van de betalingsbalans geeft aan wat er met de deviezenvoorraad van een land gebeurt.

De deviezenvoorraad is - zeg maar - de hoeveelheid buitenlands geld van een land, die gebruikt wordt voor internationale handel.

Bij een tekort op de betalingsbalans gaat er meer geld uit dan er in komt, dus neem de deviezenvoorraad af. Bij een overschot op de betalingsbalans neemt de deviezenvoorraad dus toe.

Een voorbeeld

Betalingsbalans en wisselkoers

Invloed betalingsbalans op wisselkoers:

De uitgavenkant zorgt voor vraag naar vreemde valuta en aanbod van euro’s. Gevolg: depreciërende werking op de euro.

De inkomstenkant zorgt voor vraag naar euro’s en aanbod van vreemde valuta. Gevolg: appreciërende werking op de euro.

Saldo lopende rekening = 200 mld.
Saldo kapitaalrekening = 150 mld.
De deviezenvoorraad neemt ...

1. af met € 50 mld.
2. toe met € 50 mld.
3. toe met € 150 mld.
4. toe met € 350 mld.

Van een land is bekend dat de goud- en deviezenvoorraad is afgenomen.
Dat is mogelijk veroorzaakt door ...

1. een tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans.
2. een tekort op de kapitaalrekening van de betalingsbalans.
3. een materieel tekort op de betalingsbalans.
4. een tekort op de goederenrekening van de betalingsbalans.

Wisselkoersen

Wat is een wisselkoers?

Kernwoorden:

- vraag en aanbod

- appreciatie en depreciatie (en revaluatie en devaluatie)

- variabele wisselkoersen

- vaste wisselkoersen

Wat bepaalt de wisselkoers van de euro?

De wisselkoers is de ‘prijs’ van een valuta.

De ‘prijs’ (koers) wordt, net als bij een ‘gewoon’ product bepaald door ....................... en .......................... .

Wat bepaalt de wisselkoers van de euro?

De wisselkoers is de ‘prijs’ van een valuta.

De ‘prijs’ (koers) wordt, net als bij een ‘gewoon’ product bepaald door vraag en aanbod.

Voorbeeld

De pond/euro koers is de wisselkoers van het pond ten opzichte van de euro: £ 1 = € 1,40. Dit wil zeggen 1 pond ‘kost’ 1,40 euro.
Als even later de koers van het pond verandert, bijvoorbeeld £ 1 = € 1,50, dan is het pond dus ...................... geworden. Het pond is dus ................... waard geworden. Dit noemen we ...................................................... .

Voorbeeld

De pond/euro koers is de wisselkoers van het pond ten opzichte van de euro: £ 1 = € 1,40. Dit wil zeggen 1 pond ‘kost’ 1,40 euro.
Als even later de koers van het pond verandert, bijvoorbeeld £ 1 = € 1,50, dan is het pond dus ‘duurder’ geworden. Het pond is dus meer waard geworden. Dit noemen we appreciatie.

Het enige verschil met een ‘gewoon’ product is dat de vraag naar de ene munt altijd samengaat met aanbod van een andere munt.

Als je bijvoorbeeld euro’s omwisselt voor dollars, ben je ............................ van euro’s en .............................. van dollars.

Het enige verschil met een ‘gewoon’ product is dat de vraag naar de ene munt altijd samengaat met aanbod van een andere munt.

Als je bijvoorbeeld euro’s omwisselt voor dollars, ben je aanbieder van euro’s en vrager van dollars.

Voorbeeld

Als pond meer waard wordt in euro’s, wordt euro minder waard in ponden.

£ 1 = € 1,40     € 1 = £ ......
£ 1 = € 1,50     € 1 = £ ......

1 euro ‘kost’ minder, dus de euro daalt in waarde. Dit noemen we een ............................................ .

Voorbeeld

Als pond meer waard wordt in euro’s, wordt euro minder waard in ponden.

£ 1 = € 1,40     € 1 = £ 0,71
£ 1 = € 1,50     € 1 = £ 0,67

1 euro ‘kost’ minder, dus de euro daalt in waarde. Dit noemen we een depreciatie.

Vraag- en aanbodlijn

De wisselkoers wordt bepaald door vraag en aanbod.

De vraaglijn verloopt dalend,

de aanbodlijn stijgend.

Dus, als de wisselkoers stijgt,

zal de vraag dalen en het

aanbod stijgen.

Vraaglijn

Bij verschillende wisselkoersen 'kijken' we naar wat de vraag zou zijn.

Als de wisselkoers ..................., wordt import vanuit dit land voor andere landen duurder en zal dus dalen. Die andere landen ........................... dus minder van de munt.

Vraaglijn

Bij verschillende wisselkoersen 'kijken' we naar wat de vraag zou zijn.

Als de wisselkoers stijgt, wordt import vanuit dit land voor andere landen duurder en zal dus dalen. Die andere landen vragen dus minder van de munt.

Aanbodlijn

Bij verschillende wisselkoersen 'kijken' we naar wat het aanbod zou zijn.

Als de wisselkoers ..................., wordt import van dit land vanuit andere landen goedkoper en zal dus stijgen. Het land zal dus vreemde valuta  ........................ en de eigen munt ......................... .

Aanbodlijn

Bij verschillende wisselkoersen 'kijken' we naar wat het aanbod zou zijn.

Als de wisselkoers stijgt, wordt import van dit land vanuit andere landen goedkoper en zal dus stijgen. Het land zal dus vreemde valuta vragen en de eigen munt aanbieden.

Het evenwicht

Daar waar vraag = aanbod

(van één munt) is er sprake

van een evenwichtsprijs.

Net als bij een ‘gewoon’

product zal de evenwichtskoers

(-prijs) pas veranderen als de

vraag- of aanbodlijn verandert.

Het evenwicht

Daar waar vraag = aanbod

(van één munt) is er sprake

van een evenwichtsprijs.

Net als bij een ‘gewoon’

product zal de evenwichtskoers

(-prijs) pas veranderen als de

vraag- of aanbodlijn verandert.

Vaste wisselkoersen

Het grootste voordeel van een vaste wisselkoers is dat er geen wisselkoersrisico meer is.

Mensen die handelen met het buitenland hebben dus minder ......................................... en dit is bevorderlijk voor de internationale handel.

Vaste wisselkoersen

Het grootste voordeel van een vaste wisselkoers is dat er geen wisselkoersrisico meer is.

Mensen die handelen met het buitenland hebben dus minder onzekerheid en dit is bevorderlijk voor de internationale handel.

Beïnvloeden wisselkoers door centrale bank

Bij een systeem van vaste wisselkoersen mag de wisselkoers niet afwijken van een bepaalde vastgestelde koers.

Als de wisselkoers dreigt te veranderen, moet de centrale bank ingrijpen. Een centrale bank kan (in grote lijnen) op twee manieren ingrijpen om de koers van een valuta te beïnvloeden: aankopen / verkopen valutamarkt of rente aanpassen.

1) Een munt verkopen of aankopen op de valutamarkt. Door een munt te kopen, stijgt de ......................., waardoor de koers .................................... .

Door een munt te   ............................. ,  stijgt het aanbod, waardoor de koers ................................... .

1) Een munt verkopen of aankopen op de valutamarkt. Door een munt te kopen, stijgt de vraag waardoor de koers apprecieert.

Door een munt te  verkopen, stijgt het aanbod, waardoor de koers deprecieert.

2) De rente beïnvloeden.

Als de rente in een land stijgt, wordt het voor buitenlanders aantrekkelijker om in dat land te .................................... (sparen). De buitenlanders kopen de munt en de vraag stijgt, waardoor de munt ............................................

2) De rente beïnvloeden.

Als de rente in een land stijgt, wordt het voor buitenlanders aantrekkelijker om in dat land te beleggen (sparen). De buitenlanders kopen de munt en de vraag stijgt, waardoor de munt apprecieert.

Keuze wel of geen vaste wisselkoers

Niet helemaal vrij --> trilemma van monetair beleid

Twee van onderstaande drie uitgangspunten kunnen tegelijkertijd worden gehandhaafd.

1. Zelfstandig monetair beleid

• Als CB de binnenlandse rente langdurig kan laten afwijken van de rente op de internationale kapitaalmarkt.

2. Vrij (internationaal) kapitaalverkeer

• Zonder belemmeringen lenen en beleggen in een ander land.

3. Vaste wisselkoers

• Vaste ruilverhouding tussen de munten van twee landen. CB kan dit handhaven via steunaankopen of steunverkopen.

Verband Rente-wisselkoers

Rentestand

• Negatief verband kapitaalexport en positief verband kapitaalimport. 
• Zelfde verband op de wisselkoers. 

Wisselkoers

• Positief verband op de officiële reserves en daarna op het geldaanbod. 

Geldaanbod heeft een negatief verband op de rente. 

3.26 e: beschrijf met behulp van het schema in figuur 3.9 hoe de renteverlaging via de valutamarkt kan leiden tot kosteninflatie.

3.26 f. Leg uit dat gegeven de context het gevaar voor bestedingsinflatie minimaal zal zijn.

3.26 g. Welke pijl bedoelt de econoom? Licht het antwoord toe. Geef aan of het verband + of - is.

Voorbeeld de EU

Gekozen voor vaste wisselkoers --> gemeenschappelijke munt.

En voor vrij kapitaalverkeer. 

Zelfstandig monetair beleid is daardoor niet mogelijk --> 

een centrale bank --> De ECB. 

Wat is economische groei?

Optimaal valutagebied

Een regio waarin de economische groei voor alle lidstaten vergroot kan worden door invoering van een gemeenschappelijk munt. 

Optimale valutagebieden

Export en import van goederen en diensten zijn automatisch redelijk in balans. 

Geen grote overschotten of tekorten op de lopende rekening van individuele lidstaten. 

Geen correctie nodig bij een zwevende wisselkoers. 

Trilemma monetair beleid

Een centrale bank moet de volgende keuzes maken:

- wel of geen vrij internationaal kapitaalverkeer

- wel of geen zelfstandig rentebeleid

- een vaste of een zwevende wisselkoers

In het algemeen is het zo dat de bank bij twee van deze drie kan kiezen, maar dat dan de derde al vaststaat.

Voorbeeld: 

Stel dat een land kiest voor een vaste wisselkoers en zelfstandig monetair beleid. Dan kan zij niet kiezen voor vrij kapitaalverkeer. 

Stel dat het land een rente vaststelt die hoger is dan de rente op de wereldmarkt. Hierdoor zullen buitenlandse beleggers dit land aantrekkelijk vinden om te beleggen en de vraag naar de munt stijgt, waardoor de wisselkoers zal appreciëren. Dit mag echter niet doordat er een vaste wisselkoers is. Vrij kapitaalverkeer moet dan dus worden uitgesloten.