Thema 5 basisstof 1 genotype en fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Periode 3

Deze periode twee toetsen

- Thema 5 en Thema 6

                                            

Waar denk je aan bij het woord DNA?

Lijk je meer op je vader of moeder?

Genotype

Fenotype

Fenotype 

Het uiterlijk (de zichtbare eigenschappen) van een organisme

Je fenotype bestaat uit duizenden eigenschappen.

Fenotype = Genotype + milieu

Hoe wordt jou fenotype  bepaald?

DNA

Alle informatie voor je erfelijke eigenschappen ligt in het DNA in de celkernen.

Chromosomen bestaan voor een groot deel uit de stof DNA

Genotype 

Alle informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme.

Nieuw genotype ontstaan

Genotype en fenotype

Genotype

Fenotype

Chromosomen

• Opgerold DNA
• Komen voor in chromosomenparen 23
• Mensen hebben 46 chromosomen

Chromosomenparen

Gen

• Deel van een chromosoom wat de informatie van één eigenschap bepaald
• Bijvoorbeeld: oogkleur

Actief of niet actief (TL)

Een cel gebruikt alleen de genen die hij nodig heeft. De andere genen in de cel zijn niet actief. 

Welke genen actief zijn, hangt af van de plaats in het lichaam waar de cel zich bevindt.

In levercellen bijvoorbeeld zijn de genen actief die ervoor zorgen dat de cellen gal produceren. De genen die ervoor zorgen dat hoofdhaar wordt gemaakt, zijn hier niet actief.   

Hebben deze mensen hetzelfde genotype en fenotype?

1. Zelfde genotype / zelfde fenotype
2. Zelfde genotype / verschillend fenotype
3. Verschillend genotype / zelfde fenotype
4. Verschillend genotype / Verschillend fenotype

Verandert je genotype als je ouder wordt? En je fenotype?

1. Genotype wel / fenotype wel
2. Genotype wel / fenotype niet
3. Genotype niet / fenotype wel
4. Genotype niet / fenotype niet

Wat verandert hier bij deze persoon?

1. Fenotype
2. Genotype
3. Fenotype en Genotype
4. Fenotype en Genotype blijven gelijk

Bij een een-eiige tweeling is het...

1. ... genotype en fenotype hetzelfde
2. ... genotype hetzelfde, fenotype verschillend
3. ... genotype en fenotype verschillend
4. ... fenotype hetzelfde, genotype verschillend

Hiernaast zie je de metamorfose van een vlinder. Verandert tijdens deze metamorfose het genotype van dit organisme? En het fenotype?

1. Genotype wel Fenotype wel
2. Genotype niet Fenotype wel
3. Genotype niet Fenotype niet
4. Genotype wel Fenotype niet

Mathilde laat een permanent (krulhaar) zetten bij de kapper. Verandert hierdoor haar genotype en haar fenotype?

1. Genotype verandert wel fenotype verandert niet
2. genotype niet fenotype wel.
3. genotype en fenotype veranderen niet
4. genotype en fenotype veranderen wel

Wat is hier veranderd?

1. Alleen het fenotype
2. Fenotype en genotype
3. Alleen genotype

Uiterlijke kenmerken heet het:

1. fenotype
2. genotype
3. kan fenotype en genotype zijn
4. je erfelijke eigenschappen

Welke uitspraak over genotype en fenotype klopt het best?

1. Het fenotype komt voort uit het genotype.
2. Het genotype komt voort uit het fenotype.
3. Het fenotype komt voort uit het genotype en milieuinvloeden.

Chromosomen en genen basistof 2

Basisstof 2: Chromosomen en genen

- Je kunt beschrijven hoe elk van de ouders 50% va de chromosomen levert.

- Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Geslachts chromosomen

• Lichaamscellen hebben 23 paar chromosomen = 46 totaal
• Geslachtscellen hebben 23 chromosomen

Vrouw (eicel): 22 gewone chromosomen en 1 X chromosoom

Man (zaadcel): 22 gewone chromosomen en 1 X chromosoom of  1 Y  chromosoom

46 chromosomen--> komen voor in paren. 

Een mens heeft 23 paren chromosomen in een celkern.   

Dit geldt voor alle lichaamscellen.-->  bevatten ook de informatie erfelijke eigenschappen.

Bevruchting: van enkelvoudige chromosomen naar chromosomenparen

Geslacht

Bij het 23e chromosomenpaar staat XX. Dit zijn de  geslachtschromosomen. Bij een vrouw zijn er twee X-chromosomen (XX), bij een man zijn er een X-chromosoom en een Y-chromosoom (XY)

Huiswerk

- Maken les 5.1 en 5.2 (plusvragen hoeft niet)

- Je maakt deze vragen online!