Week 10 - Grammatica- klas 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Grammatica

Cursus 5 - Grammatica (woordsoorten)

Doelen deze week:

Lesdoelen:

- Je kunt alle woordsoorten tot nu toe herkennen. 

- Je weet welke woordsoorten je in het bijzonder nog moet oefenen. 

Grammatica

Zinsdelen (ZD)                                                         Woordsoorten (WS)

Zelfstandige naamwoorden

• Zelfstandige naamwoorden (ZN) zijn mensen dieren, planten/ dingen/ gevoelens (verdriet) en begrippen (jaar). 
  
  
• Eigennamen (voornamen en plaatsnamen) zijn ook zelfstandige naamwoorden (ZN-E)
  
  
• Je kunt altijd lidwoorden (de, het of een) voor een zelfstandig naamwoord zetten.
  

Lidwoorden (BLW/OLW)

Er zijn drie lidwoorden: de, het en een. 

Een lidwoord (lw) hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord: het (lw) raadsel (zn). 

Bepaalde lidwoorden: de en het (blw)

Onbepaalde lidwoord: een (olw)

Lidwoorden (BLW/OLW)

Let op:

Het woord het is geen lidwoord als het niet bij een zelfstandig naamwoord hoort.

Bijvoorbeeld: Het is nog vroeg, maar het is buiten al donker.

Het woord een is geen lidwoord als je het uitspreekt als 1
Bijvoorbeeld: Een van de leerlingen.

Bijvoeglijk naamwoord (BN)

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord: mooie zegt iets over stad.

Brugge is een mooie (bn) stad (zn)

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord (st.bn) zegt van welke stof iets gemaakt is: zilveren kettingen, een wollen vest.

ZELFSTANDIG WERKWOORD

Afkorting - ZWW

Bekijk de volgende zin: 

– Bij het tankstation heeft de chauffeur een krant gekocht.

In deze zin is gekocht een zelfstandig werkwoord (zww). Een zelfstandig werkwoord zegt wat iets of iemand doet (werken, gamen, blaffen) of overkomt (krijgen, struikelen). Het heeft een duidelijke betekenis.

HULPWERKWOORD

Afkorting - HWW

– Bij het tankstation heeft de chauffeur een krant gekocht.

De persoonsvorm heeft is een hulpwerkwoord (hww). Hulpwerkwoorden komen voor in elke zin met meer dan één werkwoord. 

Ze ‘helpen’ om het gezegde te maken: hebben, kunnen, mogen, moeten, willen, worden, zijn, zullen.

LET OP!!

Bij twee of meer werkwoorden in de zin is de persoonsvorm (pv) een hulpwerkwoord. Het zelfstandig werkwoord staat meestal achter in de zin.

– Bij het tankstation heeft de chauffeur een krant gekocht.

PERSOONLIJK VOORNAAMWOORD

Afkorting - Pers.vnw

Bekijk de volgende zin:

– Lieke zegt dat ze altijd met haar moeder naar de tandarts gaat.

Een persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) duidt een persoon of ding aan: ze gaat naar de tandarts; hij; is nogal lui zij; zijn een dagje weg deze vulpen is van mij.

BEZITTELIJK VOORNAAMWOORD

Afkorting - Bez.vnw

Bekijk de volgende zin:

– Lieke zegt dat ze altijd met haar moeder naar de tandarts gaat.

Een bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw) geeft aan van wie iets is. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort: met haar moeder; jouw; nieuwe tas onze; vrienden dit is mijn vulpen.

Instructie - Voorzetsel

Een voorzetsel (vz) wordt meestal vóór een woord of een groepje woorden gezet, soms erachter. Samen vormen ze een zinsdeel dat vaak een plaats, tijd of reden/oorzaak aangeeft.

Tip: gebruik  .................... de kast
                           .................... het feest     om te checken of het een voorzetsel is!
 

plaats (waar?): achter je, bij ons thuis, op tafel, te Volendam;

tijd (wanneer?): na de lunch, tijdens de filmvoorstelling, onder de les Engels;

reden (waarom?) of oorzaak (waardoor?): vanwege een ruzie, door het ongeluk.

Instructie - Bijwoord

Bekijk de volgende zin:

– Morgen (bwb) / komt / het Scapino Ballet / hier (bwb) / een voorstelling / geven.

In deze zin zijn de woorden Morgen en hier bijwoorden. 

Als een bijwoordelijke bepaling uit één woord bestaat, is dit woord als woordsoort een bijwoord (bw).

Instructie - Bijwoord

Zo herken je een bijwoord:

• Een bijwoord kan van alles aangeven, bijvoorbeeld: tijd, plaats, reden/oorzaak, onzekerheid en ontkenning
• Een bijwoord kan iets zeggen over: 
  - een hele zin
  - een werkwoord
  - een bijvoeglijk naamwoord
  - een ander bijwoord

Instructie - Bijwoord

Sommige bijwoorden kun je verwarren met andere woordsoorten.

• Een bijwoord lijkt soms op een bijvoeglijk naamwoord, maar dat laatste zegt iets over een zelfstandig naamwoord en een bijwoord niet.
• Delen van scheidbare werkwoorden (aankijken, namaken) zijn geen voorzetsel, maar bijwoord.
  De docent / legt / het lijdend voorwerp / uit. (uit = bw; deel van uitleggen)

Terugblik leerdoelen

Lesdoelen:

- Je kunt alle woordsoorten tot nu toe herkennen. 

- Je weet welke woordsoorten je in het bijzonder nog moet oefenen. 

Les 1 

Inhoud van deze les

- Oefenen met woordsoorten in tweetallen

Stap 1: maak zelf een tweetal

Stap 2: ga naar Kahoot.it

Stap 3: log in met de code!                                         Welk tweetal gaat winnen? 

- Stap 4: reflectie leerdoelen (Exit ticket)

EXIT - TICKET

Welke woordsoorten begrijp je al goed?

Kies uit: ZN - BN - LW - ZWW - HWW - Pers. VNW - Bez. VNW - VZ - BW (je mag er meerdere kiezen)

Welke woordsoorten wil je in de volgende les oefenen?

Kies uit: ZN - BN - LW - ZWW - HWW - Pers. VNW - Bez. VNW - VZ - BW (je mag er meerdere kiezen)

Les 2 

Inhoud van deze les

- Welke onderdelen heb jij gisteren ingevuld op het Exit-ticket?

- Oefenen met dit onderdeel!

Stap 1: Ga naar NieuwNederlands online

Stap 2: Klik op Cursus 5 - Grammatica en ga naar Trainen

Stap 3: Klik op het onderdeel dat jij wilt oefenen. Aan de slag! 

Les 3 en 4

Inhoud van deze les

- Oefentoets maken over woordsoorten in tweetallen

Stap 1: Ga in je tweetal zitten. 

Stap 2: Maak de hele oefentoets over de woordsoorten samen. 

Stap 3: Kijk de toets samen na. Je vindt het antwoordblad bij de docent. 

Stap 4: Waar maken jullie nog veel fouten? Ga met dit onderdeel aan de slag!

DUO'S 1HA

1.   Aeson + Jochem

2.  Aras + Max

3.  Daimy + Suus

4.  Emma + Dani

5.  Isalie + Coen

6.  Jennah + Sem

7. Jill + Sam

8.  Joris + Elin

9. Kyan + Stevan

10.  Lindsy + Silvijn

11.  Maud + Thomas

12.  Merle + Matthijs

DUO'S 1HB

1.   Bente + Danilo

2.  Delayla + Gijs

3.  Femke + Tayfun

4.  Iann + Ingmar

5.  Leine + Esra

6. Tess + Ebbi

7.  Madée + Jayren

8. Mae-Lynn + Isabel

9.  Pepijn + Yvon

10.  Sophie + Melvin

11.  Tristan + Naud
12. Benthe + Amber

DUO'S 1HC

1.   Dewi + Imar

2.  Isis S + Rimke

3.  Lana + Maud

4.  Jara + Liam

5.  Jason + Thierry

6.  Jurre + Storm

7. Kenji + Nore

8. Tes K + Tess vd

9.  Sophie + Vince

10.  Elena + Syl

11.  Mart + Tuana

12. Djay + Isis V

KEUZEMENU VOOR VANDAAG

Keuze 1 - Zelfstandig stil werken aan de opdrachten uit
§6 en §8 voor deze week. 

Keuze 2 - Extra instructie over een woordsoort naar keuze

Keuze 3 - Instructievideo Classroom bekijken

Lesdoel: aan het eind van de les heb je aan de hand van je eigen keuze, geoefend met de woordsoorten.