Teksten: tekstsoort, tekstdoel, tekstvorm en leesstrategieen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Geef voorbeelden van tekstdoelen (doelen van schrijvers)

Geef voorbeelden van tekstsoorten

tekstdoel + tekstsoort + tekstvorm

1. informeren = informatieve tekst - nieuwbericht, tijdschrift artikel

2. activeren = activerende tekst - reclametekst, folder

3.  overtuigen = betogende tekst - betoog (artikel)

4. amuseren = amuserende tekst - leesboek, songtekst

5. instrueren = instruerende tekst - handleiding, recept

Kijk en beantwoord

Kijk eerst naar de afbeelding.

Beantwoord daarna steeds de open vraag. 

Het gaat telkens om de TEKSTSOORT. Niet om de tekstvorm. 

Onder welke tekstsoort valt deze afbeelding?

Onder welke tekstsoort valt deze afbeelding?

Onder welke tekstsoort valt deze afbeelding?

Onder welke tekstsoort valt deze afbeelding?

Onder welke tekstsoort valt deze afbeelding?

Tekstvormen

en hun kenmerken

Waar denk je aan bij een 'nieuwsbericht'?

Nieuwsbericht

Objectief: zonder mening, vooral feiten.

4W+1H vragen: 

Wie is betrokken? Wat is er gebeurd?

waar en wanneer is het gebeurd?  Hoe is het gebeurd?

- de tekst is verdeeld in kolommen

- bovenaan het artikel staat vaak de naam van de schrijver.

Kenmerken nieuwsbericht

- dikgedrukte kop ( titel )

- dikgedrukte of schuingedrukte inleiding

- de tekst is verdeeld in kolommen

- bovenaan het artikel staat vaak de naam van de schrijver.

- bij foto’s staat de naam van het persbureau of fotograaf.

- tekst begint vaak met een plaatsnaam.

Waar kom je tegenwoordig advertenties tegen? Je mag meerdere voorbeelden geven.

Advertentie/reclame

Een advertentie is een vorm van reclame.

Het doel: iemand overhalen om iets te doen.

( meestal iets kopen of gebruiken )

Kenmerken: - opvallend

- vaak een slogan: korte, krachtige zin die bij product past

Wat is het tekstdoel van schoolboeken?

1. informeren
2. instrueren/overhalen/aansporen
3. overtuigen
4. amuseren

schoolboeken

De tekstsoort 'schoolboektekst' kom je elke dag tegen: in je schoolboeken.

 Het tekstdoel van een schoolboek is informeren.

Kenmerken schoolboeken

In een schoolboektekst krijg je uitleg;

Er staan voorbeelden in;

Er staan vaak vragen bij over de tekst;

Bij de tekst staan plaatjes, foto’s en/of tekeningen;

Voor de kantlijn zie je vaak trefwoorden (niet bij elke schoolboektekst). 

Soms staan de trefwoorden dikgedrukt in de tekst of in een woordenlijst.

Reclamefolder

Reclamefolder: overhalen om iets te kopen. 

- laten weten welke aanbiedingen er zijn.

- naam van de winkel.

- opvallend en kleurig.

Informatiefolder

* Informatiefolder: op een snelle manier mensen informeren

- onderwerp staat erop.

- naam/logo van de instelling die informatie geeft.

- datum van uitgave. 

Recensie

Recensie is een kritische bespreking van een

boek, film, spel, toneeluitvoering of een muziekuitvoering.

Een recensie is een subjectieve tekstsoort

( schrijver/recensent geeft zijn mening )

Inhoud van een recensie

De volgende onderdelen komen aan bod:

- beschrijving van de film, boek, spel, enz.

- mening van de recensent

- argumenten om de mening te onderbouwen

- voorbeelden die helpen

- conclusie, recensent vat zijn hele mening samen

- kwaliteitsaanduiding ( bijvoorbeeld sterren )

Wat is algemeen het tekstdoel van een column?

Column

Korte, vlot geschreven tekst met een vaste plek in een krant, tijdschrift of website.

Columnist: schrijver van een column

Begint vaak met een pakkende openingszin.

Eindigt meestal met een oplossing of conclusie.

( heel duidelijk de mening van de schrijver )

Artikel

*Het doel van een artikel is algemeen de lezers informeren

*maar soms ook amuseren (tijdschriftartikel),

*soms met de mening van de schrijver.

*De schrijver doet zijn best het geheel op te fleuren. (afbeelding, kleuren en kopjes gebruiken)

Leesstrategieën 

Er volgen nu opdrachten over de manieren van lezen (hoe?) en de doelen van deze manieren van lezen (waarom?)

Hoe lees je 'verkennend'?
Er zijn 2 antwoorden

1. Je leest de titel
2. Je leest de titel, de eerste zinnen en opvallende woorden
3. Je bekijkt de afbeelding
4. Je bekijkt de afbeelding en de bron

Wat is het doel van verkennend lezen?

Hoe lees je 'zoekend'?

1. Je gaat scannen (gericht op zoek in de tekst)
2. Je bekijkt een inhoudsopgave, je let op deeltitels en opvallende woorden
3. Je leest de gehele tekst
4. Je zoekt op kernwoorden

Wat is het doel van zoekend lezen?

Waarom lees je oriënterend?

Hoe lees je oriënterend?

1. je leest de titel, de eerste zinnen, de tussenkopjes, het slot, opvallende tekstdelen en je bekijkt afbeeldingen
2. Je leest de titel en tussenkopjes/deeltitels
3. Je bekijkt alleen de tekst. Je leest niets.
4. Je leest van elke alinea de eerst en laatste regel

Wanneer lees je 'intensief'?

Hoe lees je intensief?

1. Je leest aandachtig, maar niet alles.
2. Je leest aandachtig, woord voor woord.
3. Je leest opvallende tekstdelen
4. Je leest alleen de inleiding en het slot

https: