3.2 Periodiek Systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3.2 Periodiek Systeem

herhaling 3.1 Atoommodel

Atoombouw:

Kern: bevat protonen en neutronen

Elektronenwolk: bevat elektronen die zich in banen rondom de kern bewegen. Dit noemen we schillen.

K-schil: max. 2 elektronen
L-schil: max. 8 elektronen
M-schil: max. 18 elektronen

Het atoomnummer is het zelfde als...

1. Aantal elektronen
2. Aantal neutronen
3. Aantal protonen
4. Aantal neutronen + protronen

herhaling 3.1 Atoommodel

Dus een atoom bestaat uit protonen, elektronen en neutronen, maar hoeveel?

Periodiek Systeem blz. 272

Atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

Massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

Isotopen:

Zelfde atoomsoort dus hebben een gelijk aantal protonen en elektronen, maar een verschillend aantal neutronen.

herhaling 3.1 Atoommodel

Wat weegt een atoom?

Omdat de massa's zo klein zijn gebruiken we als eenheid voor atoommassa vaak de massa in u (= atomaire massa eenheid) .

1 u = 1,67 ·10 ^-27 kg 

       =  1,67 ·10 ^-24 g

Rutherford

Dalton

Bohr

Negatief geladen elektronenwolk

Elektronen in schillen

Atoom is één massief deeltje

Hoeveel protonen bevat calcium?
(typ alleen het getal in).

Goud heeft atoomnummer 79 en massagetal 197.
Wat is het aantal elektronen?

(20 s)

1. 79
2. 197
3. 118
4. 276

Goud heeft atoomnummer 79 en massagetal 197.
Wat is het aantal neutronen?

(30 s)

1. 79
2. 197
3. 118
4. 276

Goud heeft atoomnummer 79 en massagetal 197.
Wat is de massa in gram?

(30 s)

1. 
2. 
3. 
4. 

Symbool

atoommassa

atoomnummer

atoomnummer en massagetal

• een atoom heeft evenveel protonen (+) als elektronen (-) als neutronen (0)
  
• atoomnummer = aantal protonen
• massagetal = protonen + neutronen
• elektronen = atoomnummer + aantal elektronen van de lading 
• let op: min (-) lading = extra elektronen! bijv: O2-: 8 + 2 = 10

Isotopen

Wat is een isotoop?

1. zelfde atoom, andere massa
2. ander atoom, zelfde massa
3. zelfde atoom, ander atoomnummer
4. ander atoom, zelfde atoomnummer

Wat zijn de verschillen tussen Pb met massagetal 206 en Pb met massagetal 208?

1. Verschillend aantal protenen
2. verschillend aantal neutronen
3. verschillend aantal elektronen
4. Er zijn geen verschillen

Wat zijn de overeenkomsten tussen Pb met massagetal 206 en Pb met massagetal 208?

1. Hetzelfde aantal protonen
2. Hetzelfde aantal neutronen
3. Hetzelfde aantal elektronen
4. Er zijn geen overeenkomsten

3.2 Periodiek Systeem

Leerdoelen

• Opbouw huidige periodiek systeem (PS) kunnen beschrijven
• Uitleggen wat groepen en perioden zijn
• Globaal weer kunnen geven waar metalen en niet metalen in het PS staan
• De namen van de groepen 1,2,17 en 18 uit PS kennen

3.2 Mendelejev

Einde 19e eeuw: 63 elementen bekend, maar

geen samenhang.

Dimitri Mendelejev rangschikte in 1869 de

elementen naar atoommassa.

Ook voorspelde hij (vrijwel juist) het bestaan van

toen nog onbekende atoomsoorten.

Door Rutherfords ontdekking van protonen kon

de huidige rangschikking naar atoomnummer

gemaakt worden.

Indeling Periodiek Systeem

Grofweg kun je de atoomsoorten

in metalen en niet-metalen.

     Metalen

Metalen geleiden stroom en warmte,

en hebben een metaalglans.

Indeling Periodiek Systeem

Een kolommen worden een
groep genoemd.
De rijen heten een periode.

Hoe zij de atomen in het huidige periodiek systeem gerangschikt?

(30 s)

1. naar grootte
2. naar massa
3. naar aantal neutronen
4. naar atoomnummer

Hoe heet een kolom in het periodiek systeem?


(20 s)

1. groep
2. rij
3. periode
4. deel

Welke atoomsoort is geen metaal?


(30 s)

1. Calcium
2. Magnesium
3. Natrium
4. Neon

Welke bewering is niet juist?


(30 s)

1. Alle metalen hebben hebben een metaalglans
2. Alle metalen geleiden stroom
3. Alle metalen reageren met zuurstof en water
4. Alle metalen geleiden warmte

Indeling Periodiek Systeem

De atoomsoorten in een

groep hebben vaak dezelfde

chemische eigenschappen.

Indeling Periodiek Systeem

Sommige groepen hebben een
naam:
Groep 1 = alkalimetalen (H niet)
Groep 2 = aardalkalimetalen
Groep 17 = halogenen
Groep 18 = edelgassen

Deze moet je kennen (boek blz. 101)

Indeling Periodiek Systeem

Dezelfde chemische

eigenschappen:

Groep 1 = alkalimetalen (H niet)

reageren heftig met water

Groep 2 = aardalkalimetalen

reageren met water en

1 op 1 met een zuurstofatoom.

Bijv: 2 Ca + O₂ -> 2 CaO

Indeling Periodiek Systeem

Dezelfde chemische

eigenschappen:

Groep 17 = halogenen

reageren heftig met metalen

Groep 18 = edelgassen

reageren vrijwel niet

Welke naam heeft groep 1 in het periodiek systeem?

(20 s)

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

De atoomsoorten F, Cl, Br en I behoren tot de


(20 s)

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

Welke bewering is juist?


(30 s)

1. Halogenen zijn niet reactief
2. Edelgassen reageren makkelijk met andere atoomsoorten
3. Alkalimetalen en aardalkalimetalen kunnen met water reageren
4. Metalen reageren altijd goed met elkaar.

Edelgassen

De edelgassen (groep 18) zijn stabiele stoffen.

Dit komt door de verdeling van de elektronen: de schillen of subschillen zitten “vol”.

Dit noemen we een edelgasconfiguratie.

Andere atomen ‘streven” ook naar deze verdeling door bijvoorbeeld met elkaar te reageren.

Huiswerk voor de volgende les

Lees 3.2 en maak de opdrachten 11 t/m 15

Doe dit in de online omgeving!! dus niet in je schrift.