Depressie & antipsychotica

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

Depressie & antipsychotica

Welkom!

• Lotte
• Annemare 

Lesinhoud

• Depressie
• Middelen bij depressie
• Psychosen
• Middelen bij psychosen
• Vragen?
• Lees meer over Manie via Teams 

Wanneer spreken we van depressie?

Feiten

• Vrouwen vaker dan mannen
  
• 30% van de mannen of
  
• 40% van vrouwen hebben last van een depressieve episode in hun leven

Depressie

• Voortdurend neerslachtig
• Sombere stemming
• Suïcidale gedachten of pogingen
• Duurt langer dan 2 weken

Behandeling

• Gesprekstherapie
• Dagstructurering 
• Medicatie

• TCA = tricyclische antidepressiva
• SSRI's = selectieve serotonine heropname remmers 

TCA's

• Zorgen voor meer beschikbaarheid Noradrenaline en Serotonine
• Verminderen depressieve klachten
• Verminderen kans op terugkeer depressie
• Verminderen gevoelens van angst, paniek en dwang
• Soms ook bij veel migraine-aanvallen (Amitriptyline) 

TCA's

• Amitriptyline
•  Imipramine
• Nortriptyline
• Clomipramine

Bijwerkingen: droge mond, duizeligheid, verstopping, gewichtstoename

Wat weet jij over
Serotonine?

Serotonine

• Stof betrokken bij veel processen in ons lichaam
• Stemming, slaap, eetlust en spijsvertering 
• Serotonine zorgt voor innerlijke rust en tevredenheid
• Onderdrukt negatieve emoties (angst, agressie, verdriet)
• Belangrijk: Serotoninegehalte in balans

SSRI's

• Zorgen voor meer beschikbaarheid van Serotonine in het CZS
• Verminderen depressieve klachten
• Verminderen de kans op terugkeer van depressie
• Verminderen gevoelens van angst, paniek en dwang 

SSRI's

• Het antidepressieve effect is meestal pas na 2–4 weken merkbaar. 
• De antipaniek- en antiangst-werking van deze antidepressiva treedt pas na vier weken in
• Bij sommige angststoornissen, zoals de sociale fobie, nog later: tot 8–12 weken

Welke SSRI's
ken jij al?

SSRI's

• Paroxetine
• Citalopram
• Venlaflaxine
• Sertraline, Fluoxamine, Fluoxetine 

Bijw: misselijkheid, darmklachten, hoofdpijn, slapeloosheid, maagklachten, >gewicht (ochtend innemen / maagbeschermer)

Andere indicaties

• Bulimia nervosa
• Stoppen met roken
• Chronische neuropatische pijnklachten
• Bedplassen
• Angststoornissen 

Aandachtspunten

• Dosering opbouwen (bijwerkingen)
• Bij (jong)volwassenen zijn de SSRI’s citalopram, escitalopram, fluoxetine en sertraline eerst keus
• Bij ouderen citalopram of sertraline
• Bij onvoldoende of geen respons switch naar ander SSRI 
• Bij goede respons de behandeling ten minste 6 maanden (ten minste 1 jaar bij recidief depressie) voortzetten na bereiken van remissie
• IA: NSAID's -> maag

Gebruiksduur

• Minimaal 6-12 maanden gebruiken
• Werking treedt pas na 2-6 weken op 
• Stoppen? Medicatie afbouwen (ontwenning)

Interessant artikel + filmpje

https://eenvandaag.avrotros.nl/item/12-miljoen-nederlanders-slikken-antidepressiva-dat-zijn-meer-mensen-dan-ooit-medisch-model-wordt-te-snel-toegepast/

Verschillende soorten depressie

• Personale of vitale depressie

• Manisch-depressieve stoornis
• Postpartum depressie
• Chronische depressie
• Seizoensgebonden depressie

Depressie

Drie dingen die belangrijk zijn om te doen bij een depressie:

• Structuur geven aan de dag
• Actief zijn (elke dag bewegen) 
• Contact houden met andere mensen
• Gezond eten

! Verdovende middelen  verergeren de depressie

Noem 2 geneesmiddelgroepen bij depressie

Hoe snel werken antidepressiva?

Wat is het risico van tegelijkertijd antidepressiva + NSAID's gebruik?

Zijn er vragen?

Psychosen

Welkom!

• Lotte

Lesinhoud

• Vorige keer depressie; vragen?
• Psychosen
• Middelen bij psychosen
• Vragen?

Wat weet jij al
over psychosen?

Psychosen

• Andere beleving van de wereld ; vreemd en eng / nachtmerrie
• Je hoort of ziet dingen die andere mensen niet horen of zien
•  Verwardheid, niet logisch denken
• Overtuigingen hebben die niet overeenkomen met de werkelijkheid 
• Een eerste psychose gebeurt meestal tussen de 18-25 jaar
  
• Dagen tot een paar maand duren

Psychose vormen

• Denkstoornis -> waangedachten (bv. achtervolgingswaan)
  
• Hallucinaties -> waarnemingen (bv. stemmen of geuren)
• Niet meer in staat zijn om eigen gedrag te beïnvloeden

Psychosen

• Hersenen verwerken prikkels anders
• Neurotransmitters zijn uit evenwicht
• Dopaminesysteem is heel actief 
• Onderliggende ziektebeelden: bipolair (manisch depressief), schizofrenie en angststoornissen 

Uitlokkende factoren

• Alcohol
• Drugs
• Slaap te kort
• Zwangerschap
• Stress 

Symptomen

• Wanen
  
• Hallucinaties
  
• Stemmen horen

Voorafgaand 

• Cognitieve achteruitgang
• Geen initiatief meer tonen
• Geen interesse meer
• Afvlakking 
• Slecht slapen
• Minder contact
• Achterdochtig

Antipsychotica

• Psychofarmaca - middelen bij psychiatrische aandoeningen
• Grijpen aan op signaalstoffen in hersenen (dopamine, serotonine)
•  Verminderen vooral de positieve symptomen (wanen/ hallucinaties)​
  
•  Daarnaast effect op negatieve symptomen (vooral nieuwere antipsychotica (initiatief, interesse, afvlakking)​
  
• Soms in depot zodat er niet 'zomaar' mee gestopt kan worden
• Remmende werking op geestelijke activiteit
• Kalmerend effect

Preparaten

• Klassiek 'eerste generatie': Haloperidol (haldol), pimozide (orap), zuclopentixol (cisordinol), aripiprazol (abilify), pipamperon (dipiperon)

 ​

• Atypisch 'tweede generatie': Olanzapine (zyprexa), risperidon (risperdal) qeutiapine (seroquel) en clozapine (leponex) -> minder bijwerkingen

Bijwerkingen

• Duizeligheid
• Sufheid​
  
• Gewichtstoename​
  
• Verstopping​ ​
• Tremor - monotone spraak, schuifelende gang​ / houterig
• Tardieve dyskinesie – onwillekeurige bewegingen, meestal in het gezicht (bonbonwang of vliegenvangerstong)
  
• Zie filmpje: https://bewegingsstoornissenindepsychiatrie.nl/tardieve-dyskinesie/

Zijn er nog vragen?

Bij welk ziektebeeld komen psychosen veel voor?

Noem 2 antipsychotica

Manie

Lees meer over manie:

https://prezi.com/i/view/wLvLGrLLP4zci4QOxwT1/ 

Oefenvragen klassikaal